Tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và phim điện ảnh cùng tên nhìn từ lý thuyết văn hóa đại chúng

Bài viết "Tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và phim điện ảnh cùng tên nhìn từ lý thuyết văn hóa đại chúng" nghiên cứu tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát của Delia Owens và phim cải biên cùng tên của đạo diễn Olivia Newman từ lý thuyết văn hóa đại chúng. Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của các nền tảng kỹ thuật số, công nghệ và trí tuệ nhân tạo, sự tương tác giữa tác phẩm nghệ thuật với đối tượng tiếp nhận đã có nhiều biến đổi. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và phim điện ảnh cùng tên nhìn từ lý thuyết văn hóa đại chúngTIỂU THUYẾT XA NGOÀI KIA NƠI LOÀI TÔM HÁT VÀ PHIM ĐIỆN ẢNH CÙNG TÊN NHÌN TỪ LÝ THUYẾT VĂN HÓA ĐẠI CHÚNG Dương Thị Út Giàu* Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. *Tác giả liên hệ, Email: giauduong021099@gmail.com. TÓM TẮT Bài viết nghiên cứu tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát của Delia Owens và phim cải biên cùng tên của đạo diễn Olivia Newman từ lý thuyết văn hóa đại chúng. Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của các nền tảng kỹ thuật số, công nghệ và trí tuệ nhân tạo, sự tương tác giữa tác phẩm nghệ thuật với đối tượng tiếp nhận đã có nhiều biến đổi. Bài viết trả lời cho hai câu hỏi sau đây: Cách thức các tác phẩm văn hóa đại chúng ảnh hưởng đến phương thức tiếp nhận và thị hiếu thẩm mỹ của độc giả/khán giả với những hình thức tự sự đa dạng như thế nào? Quá trình cải biên tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát thành phim điện ảnh tạo ra những cuộc đối thoại đa chiều đã kiến tạo và lan truyền các diễn ngôn chính trị - xã hội (tập trung vấn đề về giới, quyền lực và môi trường) như thế nào từ góc nhìn của lý thuyết văn hóa đại chúng? Đồng thời, bài viết mở ra những hướng nghiên cứu thích ứng với các lĩnh vực năng động và đầy tiềm năng của nghiên cứu liên ngành, liên văn hóa, liên phương tiện. Từ khóa: phim cải biên; văn hóa đại chúng; Xa ngoài kia nơi loài tôm hát. 1. Tổng quan Xa ngoài kia nơi loài tôm hát (Where the Crawdads Sing) là cuốn tiểu thuyết đầu tay của nữ tác giả gần bảy mươi tuổi Delia Owens trở thành hiện tượng xuất bản (năm 2018), nhiều tuần liền lọt vào danh sách bán chạy (best-seller) của New York Times. Mùa hè bốn năm sau đó (2022), bộ phim cải biên cùng tên của đạo diễn Olivia Newman vừa ra mắt đã nhanh chóng trở thành hiện tượng phòng vé dành cho phim kinh phí trung bình, đạt doanh thu 116 triệu USD trong khi kinh phí sản xuất chỉ 24 triệu USD. Câu chuyện lấy bối cảnh ở thị trấn hư cấu ở Vũng Barkley, Bắc Caroline, nước Mỹ vào giữa thế kỷ 20 và cuộc đời của Catherine Danielle Clark (Kya), một cô gái bị bỏ rơi bởi những người thân trong gia đình từ khi lên mười. Cô học cách sinh tồn và tự bảo vệ mình bằng cách làm bạn với thiên nhiên. Song song đó là vụ án ly kỳ về cái chết của Chase Andrews - một thanh niên nổi tiếng trong vùng được tìm thấy xác bên dưới tháp cứu hỏa cũ và mọi nghi ngờ đổ dồn về Kya. Đây mặc dù là các tác phẩm đương đại chưa được chú tâm nghiên cứu về mặt học thuật tại Việt Nam, song cuộc đối thoại giữa ngôn ngữ văn chương và điện ảnh về các vấn đề thiên nhiên, xã hội, con người trong tác phẩm nhìn từ lý thuyết văn hóa đại chúng sẽ đem lại nhiều gợi dẫn đầy tiềm năng cho nghiên cứu văn học và các ngành khoa học xã hội liên quan. 2. Phương pháp Bài viết nghiên cứu trường hợp Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và phim điện ảnh cùng tên từ lý thuyết văn hóa đại chúng. Trên cơ sở đó, đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau: Phương pháp so sánh - đối chiếu: phương pháp này được sử dụng để soi chiếu vào những thay đổi của tác phẩm điện ảnh so với tác phẩm văn học mà nó cải biên nhằm tìm ra những nguyên nhân, mục đích thay đổi của các nhà làm phim. Từ đó làm rõ những biến đổi, thích nghi 659và mở rộng các vấn đề được truyền tải bởi các hình thức tự sự khác nhau. Phương pháp nghiên cứu liên ngành: Phương pháp nghiên cứu liên ngành cho phép ngườinghiên cứu sử dụng những lý thuyết và phương pháp từ nhiều lĩnh vực khác nhau (điện ảnh, vănhóa học, xã hội học), từ đó soi chiếu các vấn đề thuộc về văn hóa đại chúng. Phương pháp lịch sử - xã hội: đặt tác phẩm văn học và tác phẩm cải biên trong bối cảnh vănhóa xã hội của nó sẽ thấy được những tác động của bối cảnh xã hội, văn hóa, chính trị đến mụcđích cải biên, đến quá trình tiếp nhận tác phẩm văn chương của các nhà làm phim và sự phản hồicủa độc giả, khán giả. Vì vậy, phương pháp này được sử dụng để làm rõ sự vận động của các yếutố lịch sử - xã hội và vai trò của chúng trong việc hình thành và biểu hiện các vấn đề của văn hóađại chúng.3. Kết quả và thảo luận3.1 Tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và phim điện ảnh cùng tên3.1.1 Tiểu thuyết Xa ngoài kia nơi loài tôm hát và tác giả Delia Owens Tiểu thuyết đầu tay của Delia Owens - Where the Crawdads Sing (Xa ngoài kia nơi loàitôm hát) có nhan đề ấn tượng và gợi lên nhiều tò mò cho độc giả. Dù nhan đề được dịch sangtiếng Việt không thật sát với nguyên tác, song thiết nghĩ đây chính là cánh cửa đầu tiên để độc giảbước vào thế giới của tác phẩm, dễ dàng tiếp cận và nắm bắt thông điệp chính mà tác phẩm đemlại. Xa ngoài kia gợi lên cảm giác của sự xa xôi, bí ẩn, một không gian bên ngoài những điềuquen thuộc quanh ta. Có thể nói, tên tác phẩm (dịch sang tiếng Việt) đã truyền tải các yếu tốchính của câu chuyện: sự gần gũi và kỳ diệu của thiên nhiên, cùng với sự tò mò và mong muốnkhám phá của con người. Phải chăng đó cũng là một lời mời mà tác giả gửi đến độc giả: tham giavào cuộc hành trình trở về với thiên nhiên, để nghe tiếng hát của loài tôm và khám phá nhữngbí mật đang chờ đợi ở xa ngoài kia. Nơi nào có thể nghe được tiếng tôm (crawdad) hát? Loàitôm có thật sự biết hát? Tại sao lại là loài tôm hùm đất (crawdad) chứ không phải những loài phổbiến hơn ở Mỹ là crayfish hay lobster? Theo National Geographic (Website về địa lý, sinh học, tự nhiên của chính phủ Hoa Kỳ(www.nationalgeographic.com), crawdad là tên gọi loài tôm hùm đất ở vùng miền Nam HoaKỳ, loài vật có một màng mỏng kề mang, khi hút nước và không khí sẽ tạo ra âm thanh theo từngnhịp ...