Tìm hiểu bài KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ X ĐẾN HẾT THẾ KỈ XIX

Các thành phần văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX = Hai thành phần chủ yếu của văn học trung đại Việt Nam là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm. 1. Văn học chữ Hán - Gồm các sáng tác chữ Hán của người Việt. - Xuất hiện rất sớm và tồn tại trong suốt quá trình hình thành phát triển của văn học trung đại (thơ, văn xuôi), ảnh hưởng của văn học Trung Quốc. - Thể loại: chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kì, kí sự, tiểu thuyết chương hồi,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu bài KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ X ĐẾN HẾT THẾ KỈ XIX Tìm hiểu bài KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ X ĐẾN HẾT THẾ KỈ XIX I- Các thành phần văn học từ thế kỉ X đến hết thế kỉ XIX => Hai thành phần chủ yếu của văn học trung đại Việt Nam là văn học chữ Hánvà văn học chữ Nôm. 1. Văn học chữ Hán - Gồm các sáng tác chữ Hán của người Việt. - Xuất hiện rất sớm và tồn tại trong suốt quá trình hình thành phát triển của vănhọc trung đại (thơ, văn xuôi), ảnh hưởng của văn học Trung Quốc. - Thể loại: chiếu, biểu, hịch, cáo, truyện truyền kì, kí sự, tiểu thuyết chươnghồi, phú, thơ cổ phong, thơ Đường luật… => Có thành tựu nghệ thuật to lớn… 2. Văn học chữ Nôm - Xuất hiện cuối thế kỉ XIII, - Tồn tại và phát triển đến hết thời kì văn học trung đại. => Chủ yếu là thơ và một số ít tác phẩm văn xuôi. - Tiếp thu thể loại văn học Trung Quốc và dân tộc hoá chúng: thơ Nôm Đườngluật, Đường luật thất ngôn xen lục ngôn… => Hai thành phần văn học trung đại Việt Nam phát triển song song không đốilập mà bổ sung cho nhau. II- Các giai đoạn phát triển 1. Giai đoạn thế kỉ X-XIV: a. Hoàn cảnh lịch sử: - Đất nước thoát khỏi ách thống trị của phong kiến phương Bắc, xây dựng nềnđộc lập tự chủ dân tộc và hình thái xã hội phong kiến rõ nét. - Quyền lợi của giai cấp thống trị và quyền lợi của dân tộc, quyền lợi của nhândân thống nhất, thể hiện rõ trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. b.Văn học: - Văn học dân gian tiếp tục phát triển, văn học viết chính thức ra đời tạo bướcngoặt phát triển của nền văn học dân tộc. - Chữ Hán, Nôm (chủ yếu chữ Hán). - Thể loại: văn xuôi (chiếu, biểu, truyện, kí) văn vần (thất ngôn bát cú đườngluật, tứ tuyệt) - Ảnh hưởng Phật giáo và Nho giáo hay Đạo giáo ở các tầng lớp trên của xãhội. - Lực lượng sáng tác: Vua, quan, tăng lữ, nhà nho… * Thời Lí: + Các tác phẩm tiêu biểu: Thiên đô chiếu, Nam quốc sơn hà, Cáo tật thichúng… + Nội dung phản ánh: Tâm hồn nhà thơ giàu rung cảm với tạo vật, với conngười và nhân dân nơi trần thế. * Thời Trần, Hồ: + Tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ, Bạch đằng giang phú, Thuật hoài, Việtđiện U linh tập.... + Nội dung phản ánh: hào khí Đông A thể hiện tinh thần yêu nước, mở đầu choviệc ghi thành văn các sáng tác văn học dân gian. * Thời Lê sơ: + Tác phẩm tiêu biểu: Quốc âm thi tập…. + Nội dung phản ánh: Nguyễn Trãi là một bước nhảy vọt, bông hoa nghệ thuậtđầu mùa rực rỡ của thơ ca viết bằng chữ Nôm. Ông là kết tinh của gần 6 thế kỉ vậnđộng và phát triển của văn học Việt Nam. 2. Giai đoạn thế kỉ XV đến hết thế kỉ XVII. a.Về lịch sử: - Đất nước không còn ngoại xâm, nguy cơ xâm lược vẫn còn. - Khủng hoảng chính trị xuất hiện, nội bộ phong kiến mâu thuẫn gây chiếntranh phong kiến và chia cắt lãnh thổ. => Các cuộc chiến tranh Lê - Mạc, Trịnh-Nguyễn. - Mâu thuẫn giữa nông dân và giai cấp thống trị phát sinh rỡ rệt, nhiều cuộckhởi nghĩa nông dân nổ ra. - Sự du nhập của đạo Thiên chúa, xây dựng được hệ thống chữ quốc ngữ. b. Về văn học: - Các tác giả tiêu biểu: Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Dữ… những nho sĩ ở ẩnbất mãn hiện tại, hoài niệm quá khứ, thích nhàn tản. - Các tác phẩm tiêu biểu: Thiên nam ngữ lục, Truyền kỳ mạn lục,... thấm đượmcảm hứng nhân đạo. - Văn học viết bằng chữ Nôm phong phú hơn. 3. Giai đoạn thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX: a.Về lịch sử: - Chế độ phong kiến rơi vào khủng hoảng trầm trọng và sụp đổ. - Phong trào nông dân khởi nghĩa mạnh như vũ bão. - Triều đình nhà Nguyễn là thể chế nặng nề, bảo thủ. - Hiểm hoạ thực dân xâm lăng. b.Về văn học: - Các tác giả tiêu biểu: Đặng Trần Côn, Nguyễn Gia Thiều, Nguyễn Du, HồXuân Hương, Ngô gia văn phái, Bà Huyện Thanh Quan… - Các thể loại đều nở rộ và phát triển đến trình độ nhuần nhuyễn, tinh tế, có khảnăng diễn đạt sự phong phú trong tâm hồn con người. - Nội dung phản ánh: cảm hứng nhân đạo chống phong kiến; số phận con ngườiđược đề cao một cách gay gắt; đặc biệt chú ý vào thân phận của người phụ nữ; biểudương những giá trị nhân đạo mới;… 4. Giai đoạn nửa cuối TKỉ XIX a. Lịch sử: - Thực dân Pháp chính thức xâm lược nước ta. => Xã hội phong kiến => Xã hội phong kiến thực dân. - Cuộc giao tranh giữa hai luồng văn hoá Đông và Tây, cổ truyền và hiện đại. b.Văn học: - Chữ quốc ngữ được sử dụng, nhưng văn học chữ Hán và chữ Nôm vẫn làchính. - Dòng văn học yêu nước lần đầu tiên được thể hiện dưới âm điệu bi tráng,người nông dân được xuất hiện trong các tác phẩm với những nét đẹp tiêu biểu. - Các nhà thơ trào phúng đư ...