Tìm hiểu mức độ tiếp cận thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng của người nông dân châu thổ sông Hồng trong thời kỳ đổi mới - Trương Xuân Trường

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Tìm hiểu mức độ tiếp cận thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng của người nông dân châu thổ sông Hồng trong thời kỳ đổi mới" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về mức độ tiếp cận thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng của người nông dân châu thổ sông Hồng. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu mức độ tiếp cận thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng của người nông dân châu thổ sông Hồng trong thời kỳ đổi mới - Trương Xuân Trường58 X· héi häc sè 2 (74), 2001T×m hiÓu møc ®é tiÕp cËn th«ng tin trªnc¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng cña ng−êin«ng d©n ch©u thæ s«ng Hång trong thêi kú ®æi míi Tr−¬ng xu©n tr−êng I- DÉn nhËp Cã thÓ nãi b¾t ®Çu tõ n¨m 1986, lµng quª ViÖt Nam, nhÊt lµ ë khu vùc ch©uthæ s«ng Hång ®· b¾t ®Çu cã sù chuyÓn ®éng. §ã lµ tõ khi ng−êi n«ng d©n cã nh÷ngmïa vô béi thu theo c¬ chÕ kho¸n, gia ®×nh ®−îc x¸c ®Þnh lµ ®¬n vÞ tù chñ trong s¶nxuÊt - kinh doanh vµ c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng b¾t ®Çu lan táa víi møc ®é kh¸c nhauë mçi miÒn quª. NÕu vai trß hé gia ®×nh trong thêi kú hîp t¸c x· tËp trung bao cÊp bÞ thu hÑpë chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt con ng−êi, mét phÇn cña chøc n¨ng x· héi hãa... th× hiÖnnay vai trß cña gia ®×nh n«ng th«n ®−îc n©ng lªn rÊt ®¸ng kÓ mµ tr−íc hÕt lµ sù “trëvÒ” cña chøc n¨ng kinh tÕ. Tuy nhiªn gia ®×nh n«ng th«n h«m nay cã cßn gi÷ nguyªn,ë møc ®é nµo hay ®· kh¸c biÖt víi khu«n mÉu gia ®×nh truyÒn thèng tr−íc ®©y vÉn lµmét vÊn ®Ò ®ang cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Sù chuyÓn ®æi cÊu tróc vµ vai trß cñagia ®×nh hiÖn nay, tr−íc hÕt lµ do t¸c ®éng trùc tiÕp cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. PhæcÊu tróc gia ®×nh ë c¸c lµng quª h«m nay lµ c¸c gia ®×nh h¹t nh©n hai thÕ hÖ (T©nHång - H¶i D−¬ng: 62%; Ninh HiÖp - Hµ Néi: 77%; H¶i V©n - Nam §Þnh: 66%; V¨nM«n - B¾c Ninh: 69%; Vò Héi - Th¸i B×nh:72%) víi quy m« gia ®×nh trung b×nh dao®éng trong kho¶ng 4 - 5 nh©n khÈu. Ng−êi gia tr−ëng trong gia ®×nh n«ng th«n hiÖnnay còng ®· kh¸c tr−íc. ë nhiÒu gia ®×nh, ng−êi gia tr−ëng (còng th−êng lµ chñ hé)chØ cßn cã ý nghÜa tinh thÇn trong khi ng−êi chØ huy vµ ®iÒu phèi thùc sù trong gia®×nh lµ ng−êi cã ®Çu ãc tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh, ng−êi thùc tÕ mang l¹i thunhËp nhiÒu nhÊt trong gia ®×nh. Kinh tÕ ph¸t triÓn ®· lµm t¨ng thu nhËp cho ng−êi n«ng d©n mét c¸ch t−¬ng®èi, kÐo theo sù t¨ng lªn cña nhu cÇu tiªu dïng c¶ vÒ ®êi sèng sinh ho¹t vµ v¨n hãatinh thÇn. Cã kh«ng Ýt gia ®×nh n«ng d©n s¾m söa ®−îc c¸c lo¹i ®éng c¬ phôc vô s¶nxuÊt kinh doanh vµ c¸c ph−¬ng tiÖn nh− xe m¸y, tivi, radio cassette...V× vËy ë nhiÒuvïng quª tõ s¸ng ®Õn khuya ®· Çm µo bao thø ©m thanh ph¸ vì kh«ng khÝ ªm ¶truyÒn thèng. ë hÇu hÕt c¸c lµng x· vïng n«ng th«n ®ång b»ng B¾c Bé hiÖn nay, hÖthèng ®−êng lµng, ngâ xãm ®· ®−îc c¶i t¹o, n©ng cÊp, x©y dùng míi theo xu h−íngnhùa hãa hoÆc bª t«ng hãa. VÒ nhµ ë, nÕu nh− thËp niªn 80 ré lªn xu h−íng ngãi hãath× ë thËp niªn 90 xu h−íng chÝnh cã lÏ lµ bª t«ng vµ cao tÇng hãa. M« h×nh ë lý Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 59t−ëng truyÒn thèng lµ: nhµ ngãi- tr−íc cau, sau mÝt...®· kh«ng cßn ®−îc −a chuéng ënh÷ng vïng quª b¾t ®Çu nhiÔm s¾c th¸i ®« thÞ hãa. MÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n vµ phøc t¹p nh−ng xu h−íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu lao®éng nghÒ nghiÖp ë n«ng th«n ®ång b»ng B¾c Bé còng ®· vµ ®ang diÔn ra. Nã cãquan hÖ g¾n bã h÷u c¬, cã thÓ coi võa lµ nguyªn nh©n võa lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nhph©n tÇng x· héi, mµ tr−íc hÕt lµ vÒ thu nhËp vµ møc sèng, ®ang diÔn ra m¹nh mÏhiÖn nay. Theo Niªn gi¸m Thèng kª-1997 th× thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi métth¸ng n¨m 1996 cña n¨m nhãm thu nhËp, tõ thÊp ®Õn cao cña hé gia ®×nh ®ång b»ngs«ng Hång lµ: Nhãm I: 79.850 ®ång, II: 138.550 ®ång, III: 181.380 ®ång, IV: 234.230®ång, V: 523.060 ®ång; chªnh lÖch gi÷a nhãm I vµ nhãm V lµ: 6,55 lÇn. Theo ®¸nhgi¸ cña Ban N«ng nghiÖp Trung −¬ng, sù chªnh lÖch giµu nghÌo ë ®ång b»ng s«ngHång thêi kú 1960-1975 lµ tõ 1,5-2 lÇn, 1976-1980 lµ 3-4 lÇn; ®Õn thêi kú 1981-1989lªn ®Õn 6-8 lÇn, mét vµi n¨m tiÕp theo ®· t¨ng lªn ®Õn 9-10 lÇn [1, tr. 43]. HiÖn nay,theo mét sè nghiªn cøu gÇn ®©y th× ®é chªnh lÖch giµu nghÌo cßn cao h¬n nhiÒu.§iÒu ®ã ®−îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ b¸o vÒ thu nhËp, qua viÖc sö dông c¸c ®å dïng,ph−¬ng tiÖn ®¾t tiÒn vµ hiÖn ®¹i, qua nhµ ë... Râ rµng lµ tèc ®é ph©n hãa giµu nghÌolµ kh¸ cao ë vïng ch©u thæ s«ng Hång trong thêi kú ®æi míi. Qu¸ tr×nh ph©n tÇng x· héi vÒ møc sèng còng ®· kÐo theo sù ph©n tÇng vÒv¨n hãa. Râ rµng c¸c nhãm d©n c− n«ng th«n cã thu nhËp vµ møc sèng kh¸c nhau sÏcã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cho viÖc ®Çu t− vµ tiªu dïng v¨n hãa. V× vËykho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c lo¹i hé gia ®×nh, gi÷a c¸c lµng x· cµngngµy cµng béc lé râ rÖt h¬n. Nh÷ng chuyÓn biÕn míi ®ã ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng ¶nh h−ëng chi phèi ®Õn viÖctiÕp nhËn th«ng tin qua c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng cña ng−êi n«ng d©n. II. C¸c chØ b¸o vÒ ph−¬ng tiÖn sinh ho¹t vµ tiªu dïng v¨n hãa Nãi truyÒn th«ng ®¹i chóng lµ nãi ®Õn c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ, ph¸t thanh,truyÒn h×nh. Ng−êi ta còng xÕp vµo ®©y c¸c ...