Tìm hiểu về hành trình khai hoang Việt Nam 7

Tòa Đại hình Cần Thơ xửa vụ án này vào ngày 17/8/1928. Ông Rozario ngồi chánh án, công tố viên là Moreau. Ông Moreau này khá tốt và công bình. Ngoài ra còn một ông hội thẩm là ông Sự, rất tốt. Người Pháp đứng trước tình thế gay go. Mặc nhiên, họ đem ra xử những hậu quả của luật lệ bất công do chính họ ban hành, tức là họ xử cái chế độ của họ. Tha bổng tất cả nạn nhân thì không được, nhưng lên án thì lên án làm sao ?...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về hành trình khai hoang Việt Nam 7 Tìm hiểu thêm về Hành trình Khai hoang Việt Nam 7Tòa Đại hình Cần Thơ xửa vụ án này vào ngày 17/8/1928. Ông Rozario ngồichánh án, công tố viên là Moreau. Ông Moreau này khá tốt và công bình. Ngoài racòn một ông hội thẩm là ông Sự, rất tốt.Người Pháp đứng trước tình thế gay go. Mặc nhiên, họ đem ra xử những hậu quảcủa luật lệ bất công do chính họ ban hành, tức là họ xử cái chế độ của họ. Thabổng tất cả nạn nhân thì không được, nhưng lên án thì lên án làm sao ? Chuyệnnày cả nước đều hay biết.Trừ báo La Dépêche lIndochine ra thì tất cả báo chí Sài Gòn đều có mặt, theo dõiphiên tòa : báo LíEcho Annamite, Đông Pháp thời báo, LíImpartial, LíOpinion, LeCourrier Saigonnais, Le Phare, La Tribune Indochinoise.Tòa tuyên án như sau : Biện Toại, Nguyễn Thị Liễu (em út của Toại) và Tia (contrai của Toại) được tha bổng. Cô Nguyễn Thị Trọng, 6 tháng tù (nhưng đã bị giamsáu tháng rồi). Miều, chồng của Liễu (em rể của Biện Toại) : 2 năm t ù vì có tiềnán ăn trộm.Đây là bản án rất nhẹ, so với những bản án khác thời thực dân. Qua lời khai củacan phạm và những người làm chứng, chúng ta biết thêm những chi tiết quan trọngsau đây :— Từ năm 1910, Biện Toại đã vào đơn xin trưng khẩn phần đất mà về sau xảy ratranh chấp. Bấy giờ, chủ tỉnh có cấp cho biên lai. Nhưng biên lai ấy bị ăn cướpđánh lấy mất, Toại làm đơn xin bổn nhì. Điều rất lạ là bộ sổ ghi đơn xin khẩn đất ởBạc Liêu vào năm ấy lại bị mất. Ai làm mất ? Phải chăng là sự cố ý đánh cắp, thủtiêu hồ sơ trong văn khố cũ, để cường hào tha hồ tung hoành ! Viên chức ở tòa bốBạc Liêu lúc vụ án xảy ra là ông phủ Tâm. Nưhng ông này xác nhận rằng tài liệucũ bị đánh cắp từ lâu rồi, trước khi ông nhận chức.— Ông hội thẩm Sự đã nhấn mạnh cho tòa nhớ rằng tiếng Việt khó dịch, thí dụnhư mấy tiếng “Chết sống ở đây” mà cô Trọng trả lời với tên cò Tournier. Nếuviên đội thông dịch sai thì viên cò có thể nổi giận. “Chết sống ở đây” có hai nghĩa.Một là “Dầu chết hay sống, tôi vẫn đứng tại đây, đuổi tôi, tôi không đi đâu hết”.Hai là “Mạng đổi mạng tại đây”.— Hương thân Hồ Văn Hi xác nhận rằng tên cò Tournier bắn trước, sau đó MườiChức mới đâm tên cò. Chi tiết này xác nhận lời đồng bào địa phương đồn đãi chorằng Mười Chức là người đầy đủ tiết tháo và chí khí anh hùng : Bị đạn rồi, nhưngcòn đủ thần lực và bình tĩnh để ngã về phía trước mà đâm kẻ thù cho bằng được,đâm rất trúng, rồi mới chịu chết vì bị thương quá nặng !— Công tố viên Moreau lưu ý với tòa : Có thể là viên thơ ký lãnh trách nhiệm ghinhận đơn xin khẩn đất hồi năm 1910 đã trao cho Biện Toại một biên lai nhưngkhông có đánh số, với dụng ý dành phần đất ấy cho người khác.— Lâm Văn Kiết từng có chân trong Hội đồng phái viên đã xác nhận với Hộiđồng : Phần đất tranh chấp là của Biện Toại khai khẩn trước tiên. Công tố viên bènnói tiếp : Lâm Văn Kiết chỉ là hương chức làng, làm sao dám cãi lại ông phủ (ámchỉ ông phủ H., người theo phe của bang Tắc).— Tri phủ Ngô Văn H. khai rằng mặc dầu thấy có tranh chấp về đất đai, nh ưnghồi năm ấy với danh nghĩa là chủ tịch Hội đồng phái viên, ông ta đành buông trôivì đo lại ranh rấp đất đai là vấn đề phiền phức. Viên họa đồ đã tốn công đo đất ởlàng Phong Thạnh suốt 3 năm rồi. Công tố viên bèn quở trách cho rằng vì công lýkhông thể viện lý do là mất thời giờ, nếu thấy bất công là phải đo đạc, xem xétranh đất trở lại. Công tố viên nói thẳng : lề lối của phủ H. trong lúc làm chủ tịchHội đồng phái viên thật là bừa bãi, vì phủ H. bừa bãi nên xảy ra vụ án bi thảm này.Bị luật sư chất vấn, phủ H. đành thú nhận rằng chính anh của ông ta chớ khôngphải ông ta là người đang hùn vốn với bang Tắc để khai thác hai chiếc tàu đò đangchạy trên đường Bạc Liêu, Cà Mau mang tên là tàu Hồ Nam và Hồ Bắc.— Khi bang Tắc (Mã Ngân) ra làm chứng, ông ta bảo rằng khong hối hận gì cả.Viên hội thẩm hỏi Mã Ngân : “Dân chúng cho rằng đáng lý ra ông phải c hết thaycho viên cò Tournier”. Mã Ngân nín, không trả lời.— Qua lời khai của bà Hồ Thị Tr., công chúng thấy có sự sắp sặt của bang Tắc đểbán lại cho bà ta phần đất tranh chấp, vì ba ta đủ sức ăn thua công khai hơn. MãNgân muốn phủi tay.Trước khi buộc tội, Công tố viên Moreau yêu cầu Tòa nên thận trọng trước khiphán quyết. Công tố viên nhắc lại rằng vụ này xảy ra sau vụ án Ninh Thạnh Lợihồi năm ngoái. Vụ này chứng tỏ dân chúng đang sống trong tình trạng căng thẳngvà vấn đề đất đai là chuyện nghiêm trọng. Người ta có thể xúc phạm bất cứ chuyệngì, nhưng nên tránh xúc phạm tới điền thổ. M ã Ngân chỉ là người mua đất để chotá điền mướn lại, trong khi Biện Toại là người đích thân canh tác. Công tố viêntrách cứ bà Hồ Thị Tr. là giàu có (tài sản ước từ 2 đến 300.000 đồng lúc bấy giờ)mà quá nhẫn tâm đòi tịch thu tất cả lúa gặt hái được của Biện Toại lại còn đòithêm một số tiền khác. Công tố viên bảo rằng hoàn cảnh của Biện Toại thật làkhốn nạn : ...