Tìm hiểu về Quy hoạch vùng: Phần 2 - PGS. TS. KTS Trần Trọng Hanh

Tiếp nội dung phần 1, cuốn sách "Quy hoạch vùng" phần 2 được biên soạn gồm các nội dung chính sau: đặc điểm quy hoạch các loại vùng chuyên môn ở Việt Nam; quản lý và thực hiện quy hoạch vùng. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về Quy hoạch vùng: Phần 2 - PGS. TS. KTS Trần Trọng Hanh CHƯƠNG IV ĐẶC ĐIỂM QUY HOẠCH CÁC LOẠI VÙNG CHUYÊN MÔN Ở VIỆT NAM 4.1. TỔNG QUAN CÁC ĐIỂU KIỆN T ự NHIÊN, XÃ HỘI, KINH TÊ VÀ CHÍNH TRỊ CÙA VIỆT NAM 4.1.1. Các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên 1. Vị trí địa lý: Nước Việt Nam nằm trên một bán đào gẩn trung tâm Đông Nam Á. Bờ biển Việt Nam dài 3260km. Biên giói đất liến dài 3730km. Việt Nam có vị trí địa lý rất thuận lợi: Là đáu mối của nhiéu tuyến đường hàng hải quốc tế, là 'cửa ngõ' ra Thái Bình Dương của Lào, Campuchia và Vân Nam (Trung Quóc), nhờ đó có thể mò rộng các mói quan hệ kinh tế với nhiéu quốc gia [109]. Hình 4.1: Việt nam trong Đông Nam Á [109] Đặc điểm quy hoạch các loại vùng chuyên mòn ở Việt Nam .2 1 3 Đất nước Việt Nam gốm hai bộ phận: Lãnh thổ trên đất liền và vùng biên, trong đỏ thềm lục địa thuộc chủ quyến và quyền tài phán quốc gia, nơi có nhiều đảo và quán đảo. Nằm ở rìa phía Đông của bán đáo Đông Dương, Việt Nam tiếp xúc với nhiểu quốc gia: Phía Bắc giáp Trung Quốc; Phía Tây giáp Lào và Campuchia; Phía Đông và Nam là biền Đông. Tọa độ địa lý trên đất liên của Việt Nam: Điểm cực Bắc: 23°22B, tại xã Lũng Cú, huyện Đống Văn, tinh Hà Giang; điểm cực Nam: 8°30B, tại Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tinh Cà Mau; điểm cực Tây: 102°10Đ tại xã Sín Tháu, huyện Mường Tè, tinh Lai Châu; điểm cực Đông: 109°24Đ tại bán đảo Hòn Gốm, tình Khánh Hòa. (Hình 4.1). Việt Nam có diện tích khoảng 331,000km2, chưa kê’ thềm lục địa và các hải đảo, đứng thứ 61 trong tổng sỗ 252 quốc gia và vùng lãnh thồ trên thế giới hiện nay [109,89,56]. 2. Những điểm chung của tự nhiên Việt Nam. Theo giáo sư Vũ Tự Lập [117], tự nhiên Việt Nam có sáu đặc điểm chung sau: - Nằm ở vị trí tiếp xúc giữa nhiếu hệ thống tự nhiên, gắn với Hoa Nam vặ.qua đó thông với Đông Á và Đông Bắc Á, vừa gắn với phẩn Tây của bán đảo Trung Ấn và qua đó thông với các nước tiểu vùng sông Mê Kông, Ấn Độ, Hymalia, vừa gắn với phía Đông Nam Á, hải đảo, qua thềm lục địa rộng, mà vào lúc biền rút đầu kỷ Đệ Tứ đã nối liền một dài; - Là một nước có tính biển lớn nhất trong các nước Đông Nam Á lục địa; - Là một nước có nhiều đói núi, chiếm % lảnh thồ và quyết định nhiéu đặc điểm cùa tự nhiên Việt Nam; - Là một nước nội chí tuyến gió mùa ẩm; - Là một nước có sự phân hóa không gian mạnh, khiến cho cảnh quan tự nhiên rất phong phú và đa dạng; - Tự nhiên Việt Nam chịu sự tác động sâu sắc của hoạt đông kinh tế - xã hội. 3. Địa hình và cảnh quan. Địa hình Việt Nam rất đa dạng, phức tạp, thay đổi từ Bắc xuóng Nam, từTây sang Đông, từ mién núi đến đóng bằng và bờ biển, hải đảo [117] Địa hình Việt Nam có ba tính chất cơ bản sau: - Đổi núi là bộ phận quan trọng nhất của cấu trúc địa hình; - Mang tính chất nội chí tuyển gió mùa ẩm; - Chịu sự tác động mạnh mẽ của hoạt động kinh tế - xã hội; Kiều địa hình Việt Nam được chia thành 5 nhóm: Thứ nhất là Nhóm địa hình đói núi góm 7 kiểu là: Núi cao trên 2500m, núi trung bình từ 1500m đến 2500m, núi thấp từ 500m đến 1500m, sơn nguyên có độ cao tuyệt đối của núi, nhưng chủ yếu vẫn giữ được dạng đối thấp hơn song có độ cao trung bình từ 25 - lOOm, cao nguyên có độ cao tương đối trên bé mặt nước 25m, đổi có độ cao tuyệt đổi dưới 500m và độ cao tương đối từ 25 - 200m, 2 1 4 . Đặc điểm quy hoạch các loại vùng chuyên môn ở Việt Nam độ dỗc từ 8 - 15°, bán binh nguyên có độ cao tuyệt đối 100 - 200m, độ cao tương đối dưới 200m; thứ hai là nhóm địa hình Cacxtơ gổm 6 kiểu: Thung - đông cacxtơ - xâm thực, đói cacxtơ xâm thực, sơn nguyên, sơn nguyên cacxtơ xâm thực; đói cacxtơ, núi cacxtơ thuộc các vùng thuấn nham, đá vôi; thứ ba là Nhóm địa hình thung lũng và lòng chảo miến núi góm 3 kiểu: Thung lũng xâm thực - tích tụ, thung lũng tích tụ - xâm thực và lòng chảo bón địa tích tụ - xâm thực; thứ tư là nhóm đổng bằng tích tụ, là nhóm quan trọng thứ hai sau nhóm đói núi góm 7 kiểu: Đóng bằng chân núi - ven biển; đông bằng thém xâm thực tích tu; đổng bằng thếm tích tụ - xâm thực; đổng bằng tích tụ do sóng, etchuye, delta và đống bằng tích tụ - sinh vật; thứ năm là nhóm địa hình bờ biên, góm 7 kiểu: bờ biển tích tụ thủy triều; bờ biển tích tụ sóng gió; bờ biển tích tụ sinh vật; bờ biển san hô; bờ biển mài mòn, bờ biển tích tụ mài mòn và bờ biển mài mòn tích tụ (Hình 4.2). Hình 4.2: Độ cao cùa đát nước Việt Nam [1 171 Đặc điềm quy hoạch các loại vùng chuyên môn ở Việt Nam . 2 1 5 Đất nước Việt Nam được chia thành ba khu vực địa hình: - Miến Bắc và Đông Bắc Bộ: là miền nén móng Caledoni Pz2 khiên Thái cổ vòm sông Chảy và rìa Đông Bắc của nó, cao nguyên Quản Bạ - Đổng Văn được nâng cao 1000 - 2000m, sau đó giảm xuống còn 500 - 10OOm, dưới 500m vé phía Đông Nam. Ngoài ra còn có khu vực đổng bằng sông Hổng và ven biển Quảng Ninh. - Miền Tây Bắc và BắcTrung Bộ gổm hai khu vực lớn là khu vực từ sông Hổng đến sông Cả và từ sông Cả đến Hài Vân. - Miển Nam Trung Bộ và Nam Bộ, trong đó vùng Nam Bộ có hai khu vực là Đông Nam Bộ và châu thổ Sông Cửu Long, còn miền Nam Trung Bộ có hai khu vực là cao nguyên từ KonTum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông đến Lâm Đổng và khu vực còn lại là ven biển Nam Trung Bộ. Theo độ cao, địa hình Việt Nam có thể phân thành bốn khu vực: - Miền núi và trung du Bắc Bộ có độ cao trung bình từ 200m trở lên, chiếm 31,1% diện tích đất tự nhiên của cả nước. - Miễn Tây trung bộ là núi và cao nguyên chiếm 25% diện tích đất tự nhiên cả nước. - Miến đồng bầng, ven biển chiếm khoảng 30% diện tích đất tự nhiên cả nước. - Vùng còn lại là khu vực bán sơn địa và thểm phù sa cổ có độ cao từ 15 - 150m ở trung du Bắc Bộ và Đông Nam Bộ. (Hình 4.3) 2 1 6 . Đặc điểm quy hoạch các loại vùng chuyên môn ở Việt Nam ...