Tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa

Những nỗ lực đầu tiên và duy nhất nhằm tìm kiếm sự sống trên Hỏa tinh là các sứ mệnh Viking phóng lên từ năm 1975. Nay các nhà khoa học đang đề xuất thập niên mới thám hiểm rô bôt đối với hành tinh đỏ, đưa việc tìm kiếm sự sống lên mức ưu tiên cao nhất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa Tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa Những nỗ lực đầu tiên và duy nhất nhằm tìm kiếm sự sống trên Hỏa tinh làcác sứ mệnh Viking phóng lên từ năm 1975. Nay các nhà khoa học đang đề xuấtthập niên mới thám hiểm rô bôt đối với hành tinh đỏ, đưa việc tìm kiếm sự sốnglên mức ưu tiên cao nhất. Sứ mệnh Phoenix đào xới vào đất sao Hỏa để xem cái gì ẩn giấu ngay bên dưới lớp bề mặt. Mẫu vật thu từ con rãnh này đã được phân tích bởi thiết bị Wet Chemistry Laboratory, một bộ phận của Hệ thống phân tích Hiển vi, Điện hóa,và Độ dẫn của Phoenix (MECA). Ảnh: NASA/JPL-Caltech/Đại học Arizona/Đại học Texas A&M Sau các sứ mệnh Viking, sự nhất trí chung trong giới khoa học là sự lạnh lẽo,bức xạ, sự khô cằn và các yếu tố môi trường khác đã bác bỏ các cơ hội cho hoạtđộng vi sinh ở trên hoặc ở gần lớp mặt của Hỏa tinh. Giả định này – chủ yếu dựatrên chỗ các thiết bị Viking không phát hiện ra các hợp chất hữu cơ là dấu hiệu xácnhận của sự sống sao Hỏa – đã được củng cố thêm bởi từng sứ mệnh một sau đó,kể từ những ngày đầu tiên ấy. Phòng thí nghiệm Khoa học Hỏa tinh, dự kiến phóng lên vào năm 2011, đượcthiết kế chuyên dụng để tìm kiếm bằng chứng rằng môi trường Hỏa tinh đã từng cókhả năng dung dưỡng sự sống trên hành tinh đỏ. Tuy nhiên, một số nhà khoa họccho rằng chiến lược thám hiểm sao Hỏa như thế nên tập trung vào tìm kiếm bảnthân sự sống – sự sống “hiện hành” hoặc đang hoạt động ngày nay, hoặc đang ngủyên nhưng vẫn còn sống. “Đối với loài người, chẳng có nhiệm vụ nào quan trọng và sâu sắc hơn việckiểm tra xem chúng ta có đơn độc trong vũ trụ hay không, và Hỏa tinh phải là nơiđầu tiên để mà khảo sát, vì nó nằm ngay trước mắt chúng ta”, phát biểu của nhàsinh vật học vũ trụ Alberto Fairen tại viện SETI và Trung tâm Nghiên cứu AmesNASA. “Việc tìm kiếm sự sống trên sao Hỏa sẽ là thành tựu khoa học quan trọngnhất của thế kỉ này”. Các thiết bị hạ cánh Viking đã phát hiện ra các phân tử hữu cơ như methylchloride và dichloromethane, nhưng những chất này đã bị bác bỏ vì bị nhiễm từđịa cầu – tức là, các chất lỏng làm sạch dùng khi chuẩn bị phi thuyền trong lúc nóvẫn còn trên trái đất. Thiết bị hạ cánh Phoenix đã phát hiện ra magnesium perchlorate có trongđất, chất có thể phân hủy các chất thải hữu cơ. Khám phá này đã khiến các nhàkhoa học suy nghĩ lại về các giả thuyết Viking. Vì Viking làm nóng các mẫu nghiêncứu của nó, cho nên nó có thể gây ra một phản ứng hóa học giữa perchlorate và bấtkì chất hữu cơ nào khác có mặt, do đó, làm phá hủy các chất hữu cơ đó. Sự phát hiện trong thời gian gần đây về khí methane trên sao Hỏa còn làmhồi sinh khả năng có sự sống trong quá khứ hoặc sự sống thậm chí đang hiện hữungay bên dưới lớp bề mặt, vì sự sống là một trong những thủ phạm chủ yếu sinh ramethane trên trái đất. Sao Hỏa có thể khắc nghiệt đối với sự sống, nhưng hãy nhớ rằng có vô sốmẫu sinh vật sống vẫn tồn tại trong những môi trường cực độ trên Trái đất. Chẳnghạn, người ta đã phát hiện thấy các vi sinh vật trong những lớp đất khô cằn, lạnhlẽo của các Thung lũng Khô cằn Nam Cực. Những lớp đất này xếp thành một lớpkhô đóng băng vĩnh cửu chồng lên trên nền băng, một cấu trúc tương tự như mộtsố mảng đất trên sao Hỏa. Các lớp băng giàu bụi bặm trong các sông băng bắt giữcác màng nước mỏng và bụi khoáng chất có thể đóng vai trò là cơ sở cho sự sốngtrên Trái đất, và các lớp giống như vậy đã được trông thấy tại các lớp trầm tích ởcực bắc của sao Hỏa. Vi khuẩn thậm chí còn sống được trong các bọng muối trong sa mạc Atacamasiêu khô cằn ở Chile, nơi thường được mô tả là tương tự như đất trên sao Hỏa. Một số nghiên cứu cho rằng những vùng đất thấp ở bán cầu bắc của sao Hỏa đã từng có nước bao phủ. Một đường bờ biển khả dĩ ở gần ngọn núi lửa khổng lồ Olympus đã được chụp ảnh chi tiết bởi phi thuyền Viking và bởi Camera Tàu quỹ đạo Hỏa tinh. Ảnh: NASA Những nơi tương tự này của sao Hỏa trên Trái đất cho thấy có một vài khuvực tương đối ít ỏi trên sao Hỏa có thể dung dưỡng cho sự sống: nền đất phủ băngvĩnh cửu, các lớp trầm tích băng to lớn, và những bọng muối nhất định. “Các tàu khảo sát đã được gửi đến những vùng đất thuộc sao Hỏa, nơi nềnđất đóng băng vĩnh cửu là phổ biến – đây là trường hợp của Phoenix, trên các vùngđồng bằng phía bắc”, Fairen nói. “Những môi trường khác, thí dụ như hàng trămkhối trầm tích vùng của muối chloride, đã được phát hiện ra rất gần đây, chỉ mớiba năm thôi, và phân tán tren các cao nguyên cổ phía nam. Trong mọi trường hợp,đã chẳng có nỗ lực nào nhằm phân tích bất kì môi trường nào trong số này với cácthiết bị sinh học hiện đại để tìm kiếm sự sống, dù là đang hiện hữu hay đã tuyệtdiệt”. Fairen và các đồng nghiệp của ông đề xuất một chiến lược mới cho thập niêntiếp theo của chương trình nghiên cứu qu ...