Tôi nghe lại câu hát đồng dao được chuyển thành điệu ru hời của chị hàng xóm khi dỗ giấc cho thằng bé con đang cục cựa trên cái võng bên hiên nhà: Ầu ơ… trời mưa lâm râm cây trâm có trái, con gái có chồng, đàn ông có vợ, đàn ông có vợ ờ… ầu ơ… đàn ông có vợ đàn bà có con….
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm lại mùa trâm Tìm lại mùa trâmTôi nghe lại câu hát đồng dao được chuyển thành điệu ru hời của chị hàng xóm khidỗ giấc cho thằng bé con đang cục cựa trên cái võng bên hiên nhà: Ầu ơ… trờimưa lâm râm cây trâm có trái, con gái có chồng, đàn ông có vợ, đàn ông có vợ ờ…ầu ơ… đàn ông có vợ đàn bà có con….Nhớ lại cái hồi mà đã gần chục năm về trước, anh em tôi còn là hai đứa con nítsuốt ngày chạy nhông ngoài đồng ngoài rẫy. Đi bắt dế, đi tắm sông, nạo đất sétdưới lòng kênh nặn mấy con trâu có đôi sừng bóng lưỡng, rồi chơi trò nắn tu na ởbờ đê nên tay chân mặt mũi lúc nào cũng lấm lem và dơ bẩn đến nỗi phải bị đòn.Tính hiếu động ấy cũng là nét đặc thù của trẻ nhỏ ở miền quê thiếu thốn những thứđồ chơi xa xỉ.Mấy món đồ ăn vặt cũng chẳng có gì mà kén, mùa nào thì ăn thức ấy, đơn giản vàdễ tìm ngay ở xung quanh nhà thôi. Nào là trái bình bát chín vàng bị rụng cuốngvớt được ở ven sông, dầm với đường cát trắng mà ăn không biết ngán. Trái nhãnlồng chín múp ngọt lịm núp trong bụi tre gai nên lũ trao trảo chẳng khi nào tìm tới.Trái thù lù có hương vị là lạ mọc hoang trong ruộng bắp của mẹ tôi… Nhưng mónmà anh em tôi thích nhất thì phải đợi đến đầu mùa mưa mới có. Bắt đầu bằng cáichớp sáng ngời vạch dài qua bầu trời thăm thẳm, khoảng tháng năm tháng sáu, lúccây trâm ở sau vườn bắt đầu ra một lượt những chùm bông trăng trắng phớt hồng.Cây trâm này có từ khi ông nội còn khỏe mạnh, có thể vác trên lưng bao lúa chạycời cời để tránh mưa.Thân nó phải cả vòng tay của ông tôi mới giáp. Cây hút nhựacủa đất phù sa, tỉ mỉ chắt chiu nuôi từng trái bé xíu cỡ chiếc tăm, rồi lớn dần bằngđầu ngón tay cái. Cơn mưa mùa hạ vội vã ùa về, trái no tròn tắm mình thơi thớinhư trẻ nhỏ thích đùa nghịch trong làn nước thiên nhiên tươi mát. Chờ thêm chútnữa để cho trái dần chuyển từ tim tím sang một màu đen bóng và căng mọng trongđôi mắt thòm thèm và háo hức của lũ trẻ con.Anh Hai tôi lúc đó cũng độ mười ba, mười bốn tuổi rồi mà vẫn cởi trần, đầu trọc vàmặc độc chiếc quần xà lỏn, suốt ngày leo tuốt lên ngọn cây. Bà nội nói cây caobóng cả, coi chừng có ông bà khuất mặt khuất mày trú ngụ quở phạt thì khổ thân,vậy mà anh cũng đâu có sợ. Ăn mấy trái trâm đầu mùa có vị ngòn ngọt, chua chuavà hơi chát kia, cũng đâu có dễ, lũ kiến vàng trú ngụ ở trên cây là đội quân háochiến và hung tợn. Có khi bị cắn, rồi bị nó tiết ra cái chất nước gì có mùi hănghăng làm cho da bỏng rát, anh đau điếng tuột lẹ xuống đất mà phủi lia lịa, mà la ógiẫy giụa. Tôi căm thù kiến vàng và chà xát giúp anh, tôi còn nhè đầu của nó màngắt. Bị đứt đầu ra khỏi thân mình mà nó còn kiên trì ngoạm hai chiếc răng hàm totướng vào thịt người chứ chẳng chịu buông ngay, làm chúng tôi cũng phải kiêng sợphần nào. Ông nội mới bày cho anh tôi một cách:- Bây hốt tro bếp bỏ vô cái bọc vắt ở lưng quần, rồi vừa leo vừa bốc tro rải lũ kiếnvàng, nó sợ mà chạy ráo trọi chớ gì. Hồi khỏe còn leo được tao cũng hay làm vậyđó.Anh Hai làm y theo lời của nội thì quả thật là có công hiệu đến bất ngờ. Lũ kiếnvàng cứ tránh xa ra nhường chỗ cho anh hái trái. Trái trâm nhiều đến mức hoa cảmắt. Từng chùm chín đen mọng và lủng lẳng làm cho tôi đứng ở dưới đất nhìn lênmà thèm rỏ nước dãi, giậm đôi chân bé xíu và nhõng nhẽo với anh:- Anh ẵm em lên đó đi anh Hai, cho em leo lên hái với anh đi mà!Vừa nói tôi vừa giơ cánh tay đòi được bế lên trên cây. Anh trở xuống cõng tôi trênlưng, tay tôi quàng vào cổ anh và ôm siết vì sợ rơi xuống đất. Và thế là hai anh emtôi trở thành Tôn Ngộ Không đi ăn trộm vườn đào của Vương Mẫu nương nương,cũng không thèm nhả hột mà cứ nuốt chửng cho nhanh, no một bụng, lè lưỡi ra mànhát nhau. Ôi cái lưỡi tím ngắt, cái môi đen xì lì như quỷ sứ và quần áo thì bị trâytrét toàn màu tím, nó khô lại và trở thành đen sẫm. Chúng tôi nhìn nhau rồi cườivang trên đọt cây. Ông nội đang ngủ trưa giật mình thức giấc chạy ra la om sòm,biểu thả con em mày xuống đất, nhánh cây giòn dữ lắm mà nếu không thì lỡ trợtchân là đỡ không kịp.Ba xách cây roi, đứng ở dưới gốc cây mà dọa. Nhưng ba bị ông nội kéo vô nhà,ông nội dặn ba đợi cho nó trèo xuống an toàn cái đã, nếu không mày làm quá, nóhoảng sợ run tay là rớt như trái rụng cho coi. Anh Hai kêu tôi ôm ghì vào cổ rồirón rén tuột xuống. Tôi tưởng tượng trong đầu đủ thứ cảnh anh bị ba đánh đòn, lakhóc om sòm, rồi lúc đó ai trèo cây hái trái cho tôi ăn nữa. Chưa kịp suy nghĩ hết làhai anh em đã tới mặt đất rồi. Tôi rơm rớm nước mắt chạy vô nhà, mặc cho bađang hầm hừ tức giận, tôi níu ống quần đi đồng bạc phết của ba, năn nỉ bằng cáigiọng nhè nhè vì vị chát của trái trâm làm cho ứ cổ:- Ba, ba đừng đánh anh con nghen ba! Ba đánh anh Hai rồi mai mốt ai hái trâm chocon ăn nữa!Cả nhà cười ồ lên. Té ra nó hổng có thương anh Hai bằng thương mấy... trái trâm.Mẹ bế tôi vào lòng, xoa cái đầu khét lẹt mùi nắng và nhè vào cái trán hôi rình ướtđẫm mồ hôi của tôi mà hun chùn chụt:- Thôi mình cho tui xin tội giùm hai đứa con của tui, mình đừng ...