Tin học đại cương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 1

Tài liệu tham khảo giáo trình Tin học đại cương dùng cho khối A do Đỗ Thị Mơ chủ biên - Bộ môn công nghệ phần mềm gồm 2 phần chia làm 13 chương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 1 Cấu trúc của phương trình Pascal
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tin học đại cương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 1 PH N II NGÔN NG L P TRÌNH TURBO PASCAL CHƯƠNG I: C U TRÚC C A CHƯƠNG TRÌNH PASCAL 1. Gi i thi u v ngôn ng l p trình 1.1. Ngôn ng l p trình là gì ? Ngôn ng l p trình là m t h th ng các kí hi u, h th ng các quy t c cú pháp và m t b các ch th (hay còn g i là câu l nh) dùng ñ vi t các thu t toán gi i các bài toán thành các chương trình máy tính. Nh ng chương trình này s ñư c ñưa vào máy ch y ñ tính toán, x lí bài toán. Ngôn ng l p trình ra ñ i cùng v i s ra ñ i c a MTðT vì khi MTðT ra ñ i ñương nhiên ngư i ta ph i nghĩ ñ n vi c xây d ng ngôn ng cho chúng. Các th h MTðT liên t c phát tri n, do ñó ngôn ng l p trình cũng phát tri n theo. Có nhi u lo i ngôn ng l p trình khác nhau, t ngôn ng b c th p chuy n lên ngôn ng b c cao. + Ngôn ng b c th p (ngôn ng máy): Ch s d ng 2 kí hi u 0 và 1 ñ mã hoá m i ñ i lư ng và phép toán. Ngôn ng này có ưu ñi m là chương trình ch y nhanh, không ph i qua khâu d ch. Tuy nhiên nh ng chương trình vi t b ng ngôn ng này r t c ng k nh, vi t m t r t nhi u th i gian, d sai sót, khó ki m tra; m t khác m i lo i máy có m t ngôn ng máy riêng. + Ngôn ng t p h p: Kh c ph c m t s như c ñi m trên ngư i ta nghĩ cách thay th m t s mã nh phân b ng các ch cái và cho ra ñ i ngôn ng t p h p (còn g i là ngôn ng kí hi u). Ưu ñi m là vi c l p trình ñã d dàng hơn, tuy nhiên c n ph i có chương trình d ch t ngôn ng t p h p ra ngôn ng máy, và v n còn ph thu c vào t máy. + Ngôn ng b c cao: Chương trình ñư c vi t g n v i ngôn ng t nhiên c a con ngư i, do ñó d dàng cho ngư i l p trình, tuy nhiên chương trình s ch y ch m hơn. Năm 1958, ALGOL - ngôn ng l p trình b c cao ñ u tiên ra ñ i. Năm 1960 nó ñư c b sung, ch nh lí và có nh hư ng sâu s c ñ n các ngôn ng l p trình b c cao sau này như FORTRAN, C, BASIC, PASCAL,... 1.2. Turbo Pascal PASCAL là ngôn ng l p trình b c cao c a tác gi Niklaus Wirth (giáo sư ngư i Thu sĩ), ñư c công b vào ñ u nh ng năm 1970. Tên PASCAL là ñ k ni m nhà Toán h c ngư i Pháp B. Pascal. PASCAL là ngôn ng l p trình có tính c u trúc và tính h th ng: các ki u d li u ña d ng, các c u trúc ñi u khi n ch t ch , các c u trúc kh i trong chương trình rõ ràng... PASCAL là ngôn ng l p trình có ñ nh ki u rõ ràng: các ñ i lư ng (bi n và h ng) ñã ñư c khai báo ñ s d ng v i ki u d li u này thì không th ñem dùng l n v i ki u khác. PASCAL ban ñ u ñư c sáng tác ñ làm ngôn ng d y h c cho nh ng ngư i m i h c l p trình. ð c tính sáng s a, d hi u, d ñ c c a nó giúp ngư i m i h c có th vi t m t chương trình máy tính m t cách d dàng. Sau khi ra ñ i, do có nhi u ưu ñi m,PASCAL ñã ñư c nhi u hãng máy tính phát tri n và cài ñ t cho nhi u h th ng máy tính, như: ISO PASCAL (PASCAL chu n ), ANSI PASCAL v.v. Ph bi n nh t hi n nay nư c ta cũng như trên th gi i là vi c cài ñ t TURBO PASCAL cho các h th ng máy tính. TURBO PASCAL ñư c hãng BORLAND INTERNATIONAL hoàn thi n v i các ưu ñi m là chương trình vi t g n, 112 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Tin h c ñ i cương --------------------------------------------- 112 d ch nhanh, không ng ng ñư c c i ti n ñáp ng yêu c u c a ngư i s d ng. TURBO PASCAL ñã ñư c phát tri n qua các phiên b n ngày càng m r ng và ph c t p. Vi c khai thác sâu các tính năng c a t ng phiên b n là do kh năng và nhu c u c a ngư i l p trình. Giáo trình này ch n version 5.0 làm chu n ñ minh ho , tuy nhiên ngư i ñ c có th áp d ng cho các phiên b n sau này như 6.0, 7.0. 2. Yêu c u ph n m m và cách kh i ñ ng 2.1. Yêu c u ph n m m Ph n m m TURBO PASCAL có khá nhi u File, tuy nhiên ñ có th bư c ñ u h c và s d ng ñư c, trên ñĩa c n có t i thi u các file sau: TURBO.EXE file chính, ch a c chương trình d ch, h so n th o và các d ch v g r i... TURBO.TPL là thư vi n các chương trình m u có s n c a TURBO PASCAL N u có s d ng ñ ho thì c n chép thêm ñơn v GRAPH.TPU và m t s file ph tr khác tuỳ theo ki u màn hình và ki u ch s d ng. 2.2. Kh i ñ ng và thoát TURBO PASCAL Thông thư ng các file nói trên n m trong thư m c TP (ho c TURBO hay TP5, TP7 tuỳ theo phiên b n hay ngư i s d ng) Ta chuy n vào thư m c này b ng l nh CD TP↵, sau ñó gõ TURBO ↵ . Màn hình s hi n ra như sau: File Edit Run Compile Options Debug Break/Watch Line 1 Col 1 Insert Indent Unindent C:NONAME.PAS | F1-Help F5-Zoom F6-Switch F7-Trace F8-Step F9-Make F10-Menu Dòng 1: là dòng menu chính, trên ñó có ghi các m c cơ b n nh t ñ ngư i s d ng có th ch n b ng cách n ñ ng th i Alt+ ch cái ñ u c a m c. Ví d : Alt+F ñ m m c File. Dòng 2: là dòng tr ng thái, cho ngư i dùng bi t m t s thông s so n th o như to ñ con tr , ch ñ so n th o là vi t chèn hay vi t ñè, tên t p ñang làm vi c... Dòng cu i cùng là dòng hư ng d n, nh c ngư i s d ng m t s phím ch c năng chính. Ph n màn hình r ng gi a là ph n so n th o ñ ta nh p và ch y chương trình. Ngư i m i h c l p trình nên ghi nh ngay các phím ch c năng: F2 ghi t p ñang so n th o vào ñĩa. N u chưa ñ t tên s có thông báo ñ ta gõ tên vào (tên ñư c ñ t theo quy ñ nh c a MS-DOS ) 113 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Tin h c ñ i cương --------------------------------------------- 113 F3 m t p m i Alt+F9 d ch chương trình Ctrl+F9 d ch và cho ch y chương trình Alt+X K t thúc PASCAL tr v h ñi u hành 3. Nh ng quy ñ nh v cách vi t bi u th c và chương trình 3.1. B kí t TURBO PASCAL s d ng b ch vi t như sau: - B 26 ch cái Latinh: A, B, ..., Z ; a, b, ..., z - B các ch s : 0, 1, ..., 9 - Các kí hi u Toán ...