Tin học đại cương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 3

Tài liệu tham khảo giáo trình Tin học đại cương dùng cho khối A do Đỗ Thị Mơ chủ biên - Bộ môn công nghệ phần mềm gồm 2 phần chia làm 13 chương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 3 Các thủ tục vào ra dữ liệu và các cấu trúc điều khiển
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tin học đại cương - Phần 2 Ngôn ngữ lập trình TURBO PASCAL - Chương 3 CHƯƠNG III CÁC TH T C VÀO RA D LI U VÀ CÁC C U TRÚC ðI U KHI N 1. Phép gán Phép gán dùng ñ gán giá tr c a m t bi u th c cho m t bi n. Kí hi u phép gán là := Cú pháp Tên_bi n:=Bi u th c; Ý nghĩa: Khi g p l nh này, trư c h t máy s tính giá tr c a bi u th c v ph i r i gán giá tr tính ñư c cho bi n v trái. Chú ý: ki u d li u c a bi u th c ph i phù h p v i ki u d li u c a bi n v trái. Ví d : V i các bi n ñã ñư c khai báo thích h p ñ u chương trình, trong thân chương trình ta có th vi t x:=5; nghĩ là bi n x nh n giá tr 5 x:=x+1; giá tr c a bi n x ñư c thay th b i giá tr c a chính nó tăng thêm m t delta:=b*b-4*a*c; tính giá tr c a delta trong chương trình gi i phương trình b c 2 doan:= true; chu_cai:= 'A'; 2. Các th t c Vào- Ra d li u 2.1. Các th t c vào d li u Các bi n c a chương trình có th nh n giá tr thông qua phép gán trong chương trình, tuy nhiên, ñ gán giá tr cho bi n thông qua các thi t b nh p chu n như bàn phím ta dùng m t trong 2 th t c sau read( danh sách các tên bi n); readln(danh sách các tên bi n); ý nghĩa: nh p giá tr cho t ng bi n trong danh sách tên bi n b ng cách gõ vào t bàn phím. Các bi n trong danh sách các tên bi n vi t cách nhau b i d u ph y (,). Khi nh p các giá tr c th , các giá tr ph i phù h p v i các bi n trong danh sách v s lư ng bi n, ki u c a bi n và v trí các bi n trong danh sách. Các giá tr s ñư c vi t cách nhau b i ít nh t m t d u kho ng tr ng (d u cách). Các bi n trong th t c này cho phép là các ki u sau: Nguyên, th c, kí t , xâu kí t , kho ng con,... Không ñư c là ki u logic. Ví d : v i các khai báo trên (bài 2.III), ta có th vi t read(x,y,z); readln(t); ... khi ch y chương trình ta có th gõ: 3 6 4 ↵ N↵ nghĩa là bi n x nh n giá tr 3, bi n y nh n giá tr 6, bi n z nh n giá tr 4 còn bi n t nh n giá tr N ( ki u char). 124 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Tin h c ñ i cương --------------------------------------------- 124 Hai cách vi t read và readln có ý nghĩa như nhau v tác d ng nh p d li u, ch khác là sau khi th c hi n xong ch c năng này thì l nh readln s ñưa con tr v ñ u dòng ti p theo, còn l nh read thì không. Ngoài 2 cách vi t trên còn có th t c readln; không có tham s cho phép d ng chương trình ch gõ m t phím b t kì trư c khi ti p t c. Chú ý: Khi vào d li u cho bi n kí t ho c bi n xâu kí t ta dùng th t c Readln(..) và m i bi n trong m t th t c. Ví d : ð u chương trình khai báo các bi n Var t: string; p: char; i,j,k : integer; Trong thân chương trình vào d li u cho các bi n trên có th vi t như sau: Readln(t); readln(p); readln(i,j,k); 2.2. Các th t c ra d li u Có 2 cách vi t d li u ra màn hình: write( các m c c n ghi ra ); writeln( các m c c n ghi ra ); - ý nghĩa: ñưa ra màn hình các k t qu tính toán trong chương trình, giá tr các bi n, hay t t c nh ng gì n m gi a c p d u nháy ' ... ' - Ví d : write(x,y); In ra màn hình các giá tr x và y, k t qu trên màn hình là 36 Có th vi t thành write(x); write(y); hay rõ hơn write('x=',x);write('y=',y); thì k t qu là x=3 y=6 các kí t 'x=' và 'y=' n m trong c p d u ngo c ch có tác d ng trình bày, làm phân bi t rõ các giá tr ñư c vi t ra. Hai cách vi t trên có ý nghĩa như nhau v vi c th hi n d li u ra màn hình, tuy nhiên th t c writeln s chuy n con tr xu ng ñ u dòng ti p theo sau khi th c hi n, con th tuc write gi nguyên v trí con tr . Ngoài 2 d ng trên còn có th t c writeln; không có tham s ch có tác d ng ñưa ra m t dòng tr ng không ch a gì. 2. 3. K t h p read, readln và write, writeln ñ nh p d li u Ta có th k t h p các th t c trên ñ t o ra d ng nh p d li u sáng s a và ñ p m t theo m u: write(' câu nh c nh p d li u '); readln(bi n); Ví d : write( ' Hãy nh p d li u cho bi n x:'); hay write('x='); readln(x); readln(x); k t qu s là: Hãy nh p d li u cho bi n x:( ta gõ ) 3 hay x= ( ta gõ ) 3 nên vi t câu d n nh p g i ý bi n s ñư c nh p vào, không nên b qua ho c vi t writeln( ' Hãy nh p d li u cho bi n x:'); hay writeln('x='); read(x); read(x); vì như th khi ch y chương trình con tr nh p s nh y xu ng dòng dư i dòng hư ng d n, nhìn không ñ p m t th này Hãy nh p d li u cho bi n x: hay x= ( ta gõ ) 3 ( ta gõ ) 3 125 Trư ng ð i h c Nông nghi p 1 - Giáo trình Tin h c ñ i cương --------------------------------------------- 125 2.4. Vi t ra d li u có quy cách M t trong nh ng yêu c u khi trình bày d li u ra màn hình là ph i sáng s a, ñúng quy cách, d ñ c, d hi u. TURBO PASCAL có các quy ñ nh cho các ki u d li u như sau *. Vi t ra ki u s nguyên write(i:n); ho c writeln(i:n); trong ñó I là s nguyên c n ghi ra, n là s ch dành ñ vi t ra s nguyên ñó trên màn hình, máy s b trí s nguyên t ph i sang trái, n u th a s b tr ng bên trái. Ví d : v i I=23, j=234 thì writeln(i);writeln(i:5); writeln(j:5); s cho 23 _ _ 23 _ 234 Như v y vi t không có quy cách s căn l trái, trong khi vi t có quy cách s căn ph i. *- Vi t ra ki u s th c m u 1: write(r:m:n); ho c writeln(r:m:n); trong ñó r là s th c c n ghi ra, m là s ch dành cho c s th c ( k c d u ch m ngăn cách ph n nguyên và ph n l , n u có) n là s ch dành cho ph n l th p phân. m u 2: write(r:n); trong ñó n là s ch cho c s th c vi t dư i d ng e-mũ Ví d : v i r=123.45 thì writeln(r); writeln(r:8:3); writeln(r:7); s cho k t qu 1.23450000 ...