Tín ngưỡng cầu nước, cầu mưa ở châu thổ sông Hồng

Nhiều học giả cho rằng, hằng số văn hóa của người Việt chính là nông nghiệp lúa nước, người nông dân và yếu tố xóm làng. Để thích ứng với môi trường tự nhiên và xã hội, con người đã sáng tạo ra lối sống, chuẩn mực và văn hóa ứng xử nhất định. Mỗi vùng, tiểu vùng văn hóa với những hằng số văn hóa riêng lại có những dấu ấn văn hóa đặc trưng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tín ngưỡng cầu nước, cầu mưa ở châu thổ sông Hồng TÔN GIÁO - TÍN NGƯỠNG TÍN NGƯỠNG CẦU NƯỚC, CẦU MƯA Ở CHÂU THỔ SÔNG HỒNG VŨ DIỆU TRUNG*Tóm tắt Nhiều học giả cho rằng, hằng số văn hóa của người Việt chính là nông nghiệp lúa nước, người nôngdân và yếu tố xóm làng. Để thích ứng với môi trường tự nhiên và xã hội, con người đã sáng tạo ra lốisống, chuẩn mực và văn hóa ứng xử nhất định. Mỗi vùng, tiểu vùng văn hóa với những hằng số vănhóa riêng lại có những dấu ấn văn hóa đặc trưng. Qua những tư liệu khảo sát, nghiên cứu về đặc trưngvăn hóa, tín ngưỡng của các tiểu vùng ở châu thổ sông Hồng1, bài viết phác họa một phần diện mạotín ngưỡng cầu nước, cầu mưa, qua đó cho thấy tính “lưỡng thế” trong văn hóa ứng xử của người Việt.Từ khóa: Châu thổ sông Hồng, tín ngưỡng, cầu nước, cầu mưaAbstract Many scholars believe that the cultural constant of Vietnamese people is wet rice plantsagriculture, farmers and villages. In order to adapt to the natural and social environment, people havecreated standard lifestyle and certain behavioral culture. Each culture and sub-culture has its owncharacteristics that create a unique cultural imprint. With the survey and research materials on thecultural and religious characteristics of the sub-regions in the Red River Delta, the article outlines apart of the beliefs of praying for water and rain, thus showing the “duality” in the behavioral culture ofVietnamese people.Keywords: Red River Delta, beliefs, prayer for water and rainDẫn luận nhất là đối với cư dân nông nghiệp. Nói như vậy C không có nghĩa là cư dân du mục sống trên hâu thổ sông Hồng Việt Nam là thảo nguyên không cần đến nước, họ cũng một đại diện của nền văn hóa nông nghiệp Đông Nam Á. Môi trường cần nước cho gia súc, cần mưa cho đồng cỏ tốt tươi, nhưng, cư dân nông nghiệp lúa nước cầnkhí hậu nhiệt đới ẩm, gió mùa, mưa nhiều, nhiều nước hơn cả, bởi cuộc sống của họ gắnsông ngòi dày đặc, thảm thực vật đa dạng liền với nước. Chính vì thế, đời sống tâm linhđã tạo điều kiện thuận lợi cho việc ra đời cây của người Việt vô cùng phong phú với nhiềulúa nước. Nhiều học giả cho rằng, “hằng số loại hình tín ngưỡng, đặc biệt là tín ngưỡngvăn hóa” của người Việt chính là cây lúa nước, liên quan đến nguồn nước.người nông dân và yếu tố xóm làng. Điều này 1. Châu thổ sông Hồng - cái nhìn địa văn hóachứng tỏ nước là khởi nguồn của sự sống, là Châu thổ sông Hồng được hình thành bởiyếu tố quan trọng đối với đời sống con người và ba hệ thống sông chính là sông Hồng, sông Đà và sông Thái Bình. Sông Hồng (hay còn gọi là* TS., Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam sông Cái, sông Mẹ) là nơi tụ cư đầu tiên củaSố 31 (Tháng 3 - 2020) VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 37 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU người Việt cổ trên đường di cư từ vùng Bạch xử này được các nhà nghiên cứu gọi là ứng xử Hạc (Phú Thọ) xuống vùng trung và hạ lưu lưỡng thế của người Việt. Điều này cũng được châu thổ. Bắt nguồn từ Vân Nam (Trung Quốc), dân gian đúc kết qua câu ca: “Chưa nắng đã sông Hồng chảy vào Việt Nam qua địa phận khô, chưa mưa đã lụt”. tỉnh Lào Cai, Yên Bái hợp lưu với sông Đà ở Việt 2. Tín ngưỡng cầu nước, cầu mưa vùng Trì tạo thành ngã ba sông, phân chia ranh giới thượng châu thổ sông Hồng giữa các tỉnh Hà Tây (cũ), Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Một trong những truyền thuyết được cư khi xuôi về hạ châu thổ chảy vào địa giới các dân vùng thượng châu thổ sông Hồng tạo ra tỉnh Hưng Yên, Hà Nam, Thái Bình, Nam Định đã phản ánh rõ nét tín ngưỡng cầu nước, cầu rồi đổ ra biển Đông ở ...