Tính độc của các hợp chất thơm halogen hóa

Bài tham khảo về môi trường học nông nghiệp tính độc của các hợp chất thơm halogen hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tính độc của các hợp chất thơm halogen hóa TÍNH ÑOÄC CUÛA CAÙC HÔÏP CHAÁT THÔM HALOGEN HOÙA1. GIÔÙI THIEÄU:Caùc hôïp chaát thôm halogen hoùa(PAC = polychlorinated aromatic compound), ñaëc bieät laø PCB(polychlorinated biphenyl) vaø PCDD (polychlorinated dibenzo-p-dioxin) ñaõ ñöôïc giôùi khoahoïc, quaûn lyù nhaø nöôùc, baùo chí vaø coâng chuùng chuù yù ñeán raát nhieàu trong hai thaäp nieân vöøa qua.Trong 40 naêm ñaàu tieân treân 50 naêm coù maët treân thò tröôøng, polychlorinated biphenyl ñöôïcñaùnh giaù laø nhöõng chaát trô veà maët sinh hoïc vaø coù ích trong saûn xuaát coâng nghieäp. Caùc chaáttrong nhoùm hôïp chaát halogen hoùa coù:- PCB polychlorinated biphenyl- PCDF polychlorinated dibenzofuran- PCDD polychlorinated dibenzo-p-dioxin- PCN polychlorinated naphthalene- PBB polybrominated biphenyl- Bromobenzen- Hexachlorobenzen- DDT dichlorodiphenyl trichloroethane Biphenyl Dibenzofuran DibenzodioxinTính ñoäc cuûa caùc hôïp chaát thôm halogen hoùa 1Caùc chaát keå treân coù taùc ñoäng ñeán cytochrome P450 vaø caùc men bieán döôõng hoùa chaát ngoaïi sinh(xenobiotic metabolizing enzymes). Chuùng coù theå gaây ra caùc chöùng nhö:- Roái loaïn chuyeån hoùa porphyrin (porphyria)- Beänh ban Clo ngoaøi da (chloracne)- Ñoäc baøo thai (embryo toxicity)- Gaây bieán daïng (teratogenesis)ÑCHMT nghieân cöùu veà nhöõng moái hieåm nguy do tieáp xuùc vôùi caùc hôïp chaát thôm halogen hoùagaây ra. 2. SÖÏ HALOGEN HOÙA:Clo voâ cô laø moät ion chính coù hoaït tính sinh lyù, tuy vaäy caùc halogen trong ñoù coù clo noái coänghoùa trò vôùi carbon ít coù maët trong thieân nhieân. Ngöôøi ta ñaõ tìm thaáy nhieàu halogen laï trong caùcsinh vaät bieån, naám vaø sinh vaät baäc cao. Caùc sinh vaät bieån phaûi soáng trong moâi tröôøng coù noàngñoä halogen cao nhöng nhöõng sinh vaät treân caïn vaø nöôùc ngoït ít chöùa caùc halogen noái coäng hoùatrò (Thyroxin laø moät ngoaïi leä).Halogen deã saûn xuaát vôùi giaù reû, chuùng noái keát deã daøng vaøo nguyeân töû carbon, ñaëc bieät laø caùccarbon chöa baûo hoøa. Halogen ñöôïc duøng nhieàu trong vieäc cheá taïo dung moâi, hoùa chaát coângnghieäp, noâng döôïc vaø döôïc phaåm. Thoâng thöôøng ngöôøi ta halogen hoùa caùc chaát ñeå gia taêngtroïng löôïng phaân töû cuûa caùc hôïp chaát, töùc laø taêng troïng löôïng rieâng, ñieåm soâi, ñieåm noùng chaûyvaø aùp suaát hôi. PCB cuõng ñöôïc cheá taïo baèng caùch chlorine hoùa biphenyl cho tôùi khi ñaït ñöôïcnhöõng tính chaát mong muoán.Caùc hôïp chaát halogen hoùa coù tính beàn vöõng cao hôn. Noái C -X (X = halogen) beàn vöõng hôn noáiC-H. Tính beàn vöõng naøy laïi khoâng toát veà maët moâi tröôøng vì chuùng toàn löu quaù laâu. Trong thieânnhieân DDT Æ DDE beàn vöõng hôn.Baûng 1 vaø 2 trình baøy moät soá caùc chaát halogen vaø caùc ñaëc tính cuûa noù, möùc halogen hoùa caøngcao thì tính hoøa tan trong nöôùc caøng giaûm. Caùc chaát halogen hoùa coù khaû naêng troän laãn vôùi nhauvaø vôùi caùc vaät chaát khoâng phaân cöïc khaùc nhö daàu vaø caùc chaát beùo nguoàn goác sinh hoïc. Caùcchaát halogen hoùa coù xu höôùng tích luõy trong moâ môõ ñoäng vaät do ñoù khoù chuyeån hoùa sinh hoïchoaëc bò baøi tieát ra ngoaøi. Söï tích luõy sinh hoïc cuûa caùc hôïp chaát khoâng phaân cöïc laø raát cao, ñoâikhi sinh vaät tích luõy noàng ñoä cao hôn ôû möùc luõy thöøa 3 ñeán 6 so vôùi noàng ñoä trong nöôùc maøchuùng ñang soáng.Tính beàn vöõng vaø thích chaát beùo laø chæ tieâu quan troïng ñeå ñaùnh giaù khaû naêng tích luõy sinhTính ñoäc cuûa caùc hôïp chaát thôm halogen hoùa 2hoïc, trong khi ñoù tính hoøa tan trong nöôùc vaø boác hôi laø chæ tieâu ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä phaùt taùntrong moâi tröôøng. Thoâng thöôøng caùc hydrocarbon halogen hoùa coù noàng ñoä thaáp trong nöôùc vaøcao hôn trong ñaát, buøn ñaùy vaø sinh vaät. Söï tích luõy sinh hoïc trong nhieàu loaøi sinh vaät khaùc nhaugoïi laø söï phaùt taùn sinh hoïc (bio dispersion). Söï phaùt taùn naøy ñaùng keå ôû caùc loaøi coân truøng vìøcaùc giai ñoaïn aáu truøng phaùt trieån trong nöôùc hoaëc lôùp ñaát maët.Caùc chaát coù ñoä boác hôi cao seõ phaân taùn nhanh choùng vaøo khoâng khí, caùc hôïp chaát coù ñoä boáchôi trung bình hoaëc thaáp bò aûnh höôûng maïnh meõ bôûi caùc ñieàu kieän khí haäu vaø ñöôïc ñöa ñi moätquaõng ngaén trong khí quyeån hoaëc bò giöõ laïi laâu daøi trong caùc phöùc chaát khaùc.Baûng 1. Moät soá ñaëc tính cuûa caùc Benzene halogen hoùa.Halogen Troïng löôïng Tyû troïng Nhieät ñoä (o C ) Ñoä hoøa tan phaân töû trong chaát (1) Ñieåm tan ÔÛ 1 atm loûng (mmol/l)Benzene 78 0,878 5,5 80 24,11- F 96 1,022 -42 851- Cl 113 1,107 -45 132 4,301- Br 157 1,495 -31 156 2,861- I 204 1,831 -28 1891- Cl 113 1,107 -45 132 4,301,3- Cl 147 1,288 ...