Tổ chức hoạt động dạy học theo hướng tích cực khi giảng dạy học phần chính trị quân sự

Bài viết tập trung nghiên cứu và ứng dụng một số hoạt động dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động dạy học học phần chính trị quân sự môn giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) để nâng cao chất lượng dạy học phần. Các hoạt động được áp dụng đó là: Diễn giảng tích cực, thảo luận nhóm, tóm tắt nội dung chính, tự học, thực hành.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổ chức hoạt động dạy học theo hướng tích cực khi giảng dạy học phần chính trị quân sựTẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 17. 2014 TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC KHI GIẢNG DẠY HỌC PHẦN CHÍNH TRỊ QUÂN SỰ ThS. Nguyễn Ngọc Quy1 TÓM TẮT Hiện nay, việc đổi mới phương pháp dạy học được thực hiện theo hướng tập trungvào người học, trong đó người thầy đóng vai trò tổ chức, điều khiển các hoạt động dạyhọc, người học tham gia một cách tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo để chiếm lĩnh trithức cần tích lũy. Theo đó, tác giả tập trung nghiên cứu và ứng dụng một số hoạt độngdạy học nhằm tích cực hóa hoạt động dạy học học phần chính trị quân sự môn giáo dụcquốc phòng - an ninh (GDQP-AN) để nâng cao chất lượng dạy học phần. Các hoạtđộng được áp dụng đó là: Diễn giảng tích cực, thảo luận nhóm, tóm tắt nội dung chính,tự học, thực hành. Từ khóa: Hoạt động dạy học, theo hướng tích cực, chính trị quân sự. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Phương pháp dạy học (PPDH) hiện đại ngày nay được thực hiện theo hướng pháthuy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Các PPDH tích cực hướng tới hoạtđộng học, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, phải tổ chức cho sinh viên(SV) tích cực tham gia vào các hoạt động học, qua đó, họ tích cực, chủ động tìm tòichân lý, chiếm lĩnh tri thức. Như vậy, các hoạt động dạy – học đóng vai trò quan trọngtrong các PPDH tích cực. Tôi đã nghiên cứu và thực hiện áp dụng các PPDH tích cựckhi giảng dạy học phần chính trị quân sự môn GDQP-AN thông qua một số hoạt độngdạy – học có tác dụng tích cực hóa người học như: diễn giảng tích cực, thảo luận nhóm,tóm tắt nội dung chính, tự học của SV, thực hành. Việc áp dụng các hoạt động này vàohoạt động giảng dạy đã góp phần nâng cao chất lượng môn học GDQP-AN. 2. TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC HỌC PHẦN CHÍNH TRỊ QUÂN SỰ 2.1. Phương pháp dạy học tích cực 2.1.1. Phương pháp dạy học Phương pháp dạy học là một thành tố hết sức quan trọng của quá trình dạy học.Khi đã xác định được mục đích, nội dung chương trình dạy học, thì phương pháp dạycủa GV và phương pháp học của SV sẽ quyết định chất lượng quá trình dạy học. Có nhiều định nghĩa khác nhau về phương pháp dạy học. Có thể nêu một vài địnhnghĩa trong số chúng: - „„Phương pháp dạy học là cách thức tương tác giữa thầy và trò nhằm giải quyếtcác nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển trong quá trình dạy học‟‟. [3, tr. 28]1 ThS. Trung tâm Giáo dục Quốc phòng, Trường Đại học Hồng Đức. 94 TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 17. 2014 - „„Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động tương hỗ giữa thầy và trò nhằmđạt được mục đích dạy học. Hoạt động này được thể hiện trong việc sử dụng các nguồnnhận thức, các thủ thuật lôgic, các dạng hoạt động độc lập của học sinh và cách thứcđiều khiển quá trình nhận thức của thầy giáo.‟‟ [3, tr. 29] - „„Phương pháp dạy học được hiểu là tổ hợp cách thức phối hợp hoạt động chung củagiáo viên và học sinh nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo.‟‟[ 4 ,91] Như vậy, phương pháp dạy học là tổng hợp cách thức hoạt động của giáo viên vàhọc sinh, trong đó phương pháp dạy chỉ đạo phương pháp học, nhằm giúp học sinhchiếm lĩnh hệ thống kiến thức khoa học và hình thành hệ thống kỹ năng, kỹ xảo thựchành, sáng tạo. 2.1.2. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay „„Phương pháp dạy học hiện nay phải coi trọng việc phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụmột chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học,tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực.Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạtđộng xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tinvà truyền thông trong dạy học‟‟. [9, tr. 128] 2.1.3. Phương pháp dạy học tích cực Phương pháp dạy học tích cực nhằm vào việc phát huy tính tích cực, chủ động,sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học. Theo GS Trần Bá Hoành, phương pháp dạy học tích cực có những dấu hiệu đặctrưng cơ bản sau [7, 45]: - Dạy học thông qua tổ chức hoạt động của người học; - Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học; - Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác; - Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò. Như vậy, PPDH tích cực tạo điều kiện cho người học chủ động, tích cực, tự lựcchiếm lĩnh nội dung học và được hoạt động nhiều hơn trong quá trình nhận thức. Ngườidạy trở thành người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn hoạt động của người học. 2.2. Tổ chức các hoạt động dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động của người họckhi dạy học học phần chính trị quân sự. 2.2.1. Diễn giảng tích cực Diễn giảng là hình thức dạy học mà GV trình bày trực tiếp một tài liệu học tập,một vấn đề khoa học,... theo một hệ thống, một trình tự nhất định cho SV; trong diễn 95 TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ 17. 2014giảng, kết hợp với trao đổi (hỏi đáp theo lôgic bài học), kết hợp với việc sử dụng thiết bịdạy học. 2.2.1.1. Diễn giảng theo kiểu hỏi đáp theo lôgic bài học (kiểu phát vấn) Chúng ta biết rằng, tư duy chỉ xuất hiện khi con người đối mặt với „„vấn đề‟‟. Vìvậy giáo viên (GV) phải biết tách nội dung trình bày thành các vấn đề người học cầnchiếm lĩnh và tạo thành các câu hỏi tương ứng với các vấn đề cần lĩnh hội. Các câu hỏinày không nhất thiết buộc người học phải trả lời trong mọi tình huống mà đôi khi chỉ lànêu tình huống để đánh động tư duy của SV và chính GV sẽ trả lời sau một nhịp suy nghĩnhanh của S ...