Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Hiện tượng song ngữ trong văn học trung đại Việt Nam

Mục đích của Luận án là nghiên cứu về hiện tượng song ngữ trong văn học Việt Nam từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX. Mặt khác, thông qua hiện tượng song ngữ trong văn học trung đại Việt Nam làm phong phú thêm những hiểu biết nhất định về mối quan hệ giữa hiện tượng song ngữ với lực lượng sáng tác, thể loại cũng như ngôn ngữ trong văn học trung đại Việt Nam và hiện tượng song ngữ ở một số nước khu vực. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Hiện tượng song ngữ trong văn học trung đại Việt Nam BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI NÔNG VĂN NGOAN HIÖN T¦îNG SONG NG÷TRONG V¡N HäC TRUNG §¹I VIÖT NAM Chuyên ngành: Văn học Việt Nam Mã số: 9220121 LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN HÀ NỘI - 2019Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học sư phạm Hà Nội Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS Là NHÂM THÌN 2. TS. NGUYỄN MINH HOẠT Phản biện 1: PGS.TS NGUYỄN PHẠM HÙNG Phản biện 2: PGS.TS NGUYỄN THỊ CHIẾN Phản biện 3: PGS.TS DƢƠNG TUẤN ANHLuận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm 2019 Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: - Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội - Thư viện Quốc Gia Việt Nam 1 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài 1.1. Về khoa học Hiện tượng song ngữ là hiện tượng khá phổ biến trong văn học trungđại của nhiều nước, phương Đông cũng như phương Tây. Ở phương Đông,các nước như Triều Tiên/ Hàn Quốc, Nhật Bản cùng với việc sử dụngngôn ngữ bản địa là việc sử dụng tiếng Hán trong sáng tác văn chương. Ởcác nước phương Tây như Anh, Pháp, Ý, Đức trong văn học trung đại cóhiện tượng sử dụng tiếng Latinh song hành với ngôn ngữ bản địa. Hiệntượng song ngữ cũng đã làm nên đặc điểm riêng của văn học trung đạiViệt Nam - thành phần văn học viết gồm hai thành phần văn học chữ Hánvà văn học chữ Nôm. Nghiên cứu hiện tượng song ngữ là nghiên cứu một trong những đặcđiểm lớn của văn học trung đại Việt Nam. Từ hiện tượng song ngữ có thểhiểu sâu hơn bản chất, quy luật phát triển của văn học Việt Nam thời trungđại từ quan điểm văn học, quan điểm thẩm mĩ đến ngôn ngữ nghệ thuật, bútpháp nghệ thuật… Nhiều tác giả văn học trung đại Việt Nam, trong đó có nhiều tên tuổilớn sáng tác bằng cả chữ Hán và chữ Nôm như: Trần Nhân Tông, NguyễnTrãi, , Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Cao Bá Quát, Nguyễn Khuyến…Qua hiện tượng song ngữ có thể hiểu sâu sắc hơn về các tác giả, tác phẩmcùng vị trí và đóng góp của họ đối với nền văn học nước nhà. Hiện tượng song ngữ trong văn học trung đại Việt Nam vừa là mộthiện tượng mang tính đặc thù của văn học dân tộc thời trung đại, vừa mangtính phổ quát, tính quốc tế. Trong bối cảnh văn học các nước khu vực nhưTriều Tiên/ Hàn Quốc và Nhật Bản – là các nước chịu ảnh hưởng của vănhóa chữ Hán trong thời trung đại hay trong lịch sử văn học các nướcphương Tây từ sau đế quốc Tây La Mã sụp đổ đến trước thời kỳ Phụchưng cũng tồn tại hiện tượng song ngữ trong văn học. Vì vậy, đề tài luậnán góp thêm một cách nhìn về văn học trung đại Việt Nam trong cộngđồng văn học khu vực và quốc tế. 2 1.2. Về thực tiễn Đề tài có ý nghĩa thiết thực đối với việc nghiên cứu và giảng dạy vănhọc trung đại Việt Nam nói chung như đặc điểm, đặc trưng của văn học, cácvấn đề về thể loại, ngôn ngữ của văn học trung đại Việt Nam cũng như về cáctác gia lớn sáng tác bằng song ngữ ở trường phổ thông, cao đẳng và đại học. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Luận án “Hiện tượng song ngữ trong văn học trung đại ViệtNam” đi theo một trong những hướng nghiên cứu phổ biến hiện nay,hướng nghiên cứu liên ngành. Luận án được thực hiện với mục đích lànghiên cứu về hiện tượng song ngữ trong văn học Việt Nam từ thế kỷ Xđến hết thế kỷ XIX. Mặt khác, thông qua hiện tượng song ngữ trong vănhọc trung đại Việt Nam làm phong phú thêm những hiểu biết nhất định vềmối quan hệ giữa hiện tượng song ngữ với lực lượng sáng tác, thể loạicũng như ngôn ngữ trong văn học trung đại Việt Nam và hiện tượng songngữ ở một số nước khu vực. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận án đặt ra những nhiệmvụ sau: - Giới thuyết khái niệm song ngữ và hiện tượng song ngữ trong vănhọc. Làm rõ nội hàm của các khái niệm, thuật ngữ này và xem đó là côngcụ then chốt trong quá trình khảo sát và nghiên cứu. - Vận dụng các khái niệm, thuật ngữ song ngữ, song thể ngữ và hiệntượng song ngữ vào nghiên cứu quá trình phát triển của lịch sử văn họctrung đại Việt Nam, những đặc điểm, đặc trưng của văn học liên quan tớihiện tượng song ngữ. - Nghiên cứu cơ sở lịch sử, xã hội, văn hóa tư tưởng, văn học hìnhthành nên hiện tượng song ngữ - Nghiên cứu những đặc điểm, bản chất, quy luật diễn tiến của hiệntượng song ngữ trong lịch sử văn học dân tộc, so sánh với hiện tượng songngữ trong văn học trung đại của một số nước như Triều Tiên/Hàn Quốc,Nhật Bản. 3 - Đặc biệt, chú trọng nghiên cứu các vấn đề liên quan giữa hiệntượng song ngữ với tác giả (nhất là tác giả tiêu biểu sáng tác bằng songngữ), thể loại và ngôn ngữ văn học trong văn học Việt Nam thời trung đại. 3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng khảo sát của luận án là lịch sử hình thành và phát triển củathành phần văn học chữ Hán và thành phần văn học chữ Nôm trong vănhọc trung đại Việt Nam từ thế kỷ X đến hết thế kỷ XIX. Đối tượng nghiên cứu cụ thể hơn của đề tài luận án là: - Tác giả của hiện tượng song ngữ; - Tác phẩm, thể loại của hiện tượng song ngữ; - Ngôn ngữ của hiện tượng song ngữ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu 3.2.1. Phạm vi tư liệu Chúng tôi chủ yếu sử dụng các tác phẩm chữ Hán đã được dịch,những tác phẩm chữ Nôm đã được phiên âm của các tác giả viết bằngsong ngữ tiêu biểu trong văn học Việt Nam như Nguyễn Trãi, NguyễnBỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Cao Bá Quát và Nguyễn Khuyến. Ngoài ra,nhiều sáng tác ở các thể loại cả văn học chức năng và văn học nghệthuật cũng được khảo sát và nghiên cứu để làm rõ t ...