Tổn thương sợi trục lan tỏa trong chấn thương sọ não: Lâm sàng, hình ảnh học và kết quả điều trị

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu nhằm khảo sát một số đặc điểm lâm sàng và hình ảnh học của tổn thương sợi trục lan tỏatrong chấn thương sọ não. Nghiên cứu tiến hành trên 39 bệnh nhân chấn thương sọ não được chẩn đoán có tổn thương sợi trục lan tỏa tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 05/2004 đến tháng 03/2006.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổn thương sợi trục lan tỏa trong chấn thương sọ não: Lâm sàng, hình ảnh học và kết quả điều trịY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010Nghiên cứu Y họcTỔN THƯƠNG SỢI TRỤC LAN TỎA TRONG CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO: LÂMSÀNG, HÌNH ẢNH HỌC VÀ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊTrần Thị Phương Nga*, Trần Quang Vinh*TÓM TẮTMục tiêu: Khảo sát một số ñặc ñiểm lâm sàng và hình ảnh học của tổn thương sợi trục lan tỏatrong chấn thương sọ não. Đánh giá kết quả ñiều trị.Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiền cứu mô tả cắt ngang gồm 39 bệnh nhân chấnthương sọ não ñược chẩn ñoán có tổn thương sợi trục lan tỏa tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng05/2004 ñến tháng 03/2006. Mỗi bệnh nhân ñược chẩn ñoán tổn thương sợi trục lan tỏa bằng hìnhảnh CT scan và MRI và ñược thông qua mẫu bệnh án thống nhất. Các bệnh nhân trên ñược ñiều trịnội khoa tích cực nhằm làm giảm sự tăng áp lực nội sọ ñể tránh biến chứng tụt não là nguyên nhânchính gây tử vong trong phần lớn các trường hợp chấn thương sọ não nặng.Kết quả: Thường gặp ở lứa tuổi lao ñộng chiếm 87,2%, nam chiếm ña số 92,3%, tai nạn giao thônglà nguyên nhân chính gây ra tổn thương sợi trục lan tỏa. Bệnh nhân mê ngay sau tai nạn chiếm 87,2%,không có trường hợp nào có khoảng tỉnh. MRI giúp phát hiện ñầy ñủ các tổn thương ở ranh giới chấtxám – trắng ở thùy trán – thái dương, thể chai, thân não, cuống não, cầu não... Bệnh nhân khi xuất việncó di chứng nghiêm trọng chiếm 76,9% (trong sinh hoạt hằng ngày người bệnh cần sự giúp ñỡ củangười khác).Kết luận: Diễn tiến tri giác, MRI là ñặc ñiểm lâm sàng, hình ảnh học quan trọng trong chẩn ñoántổn thương sợi trục lan tỏa. Tổn thương sợi trục lan tỏa là tổn thương rất nặng nề làm cho tình trạngbệnh nhân lúc xuất viện thường có kết quả xấu.Từ khóa: Chấn thương sọ não, tổn thương sợi trục lan tỏa.ABSTRACTDIFFUSE AXONAL INJURY (DAI) IN HEAD INJURY: CLINICAL SIGNS, IMAGINGFEATURES, AND TREATMENTTran Thi Phuong Nga, Tran Quang Vinh* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 643 - 649Introduction: DAI is one of the most severe lesions seen in head injury. The mortality and mobilityan account a significant number. The clinical and imaging signs, the treatment of DAI should bestudied.Methods: Patients were admitted to Cho Ray Hospital from 5/2004 to 3/2006. All 39 DAI patientswere prospectively studied – clinical signs, imaging features and critical care.Results: 87.2% of the patients were working age, male more than female (male: 92.3%). Roadtraffic accident was the main cause of trauma. Deep coma right after accident accounted for 87.2%. Nolucid internal noticed. MRI gave more valuable information for diagnosis. Lesions could be seen ingray-white interface area, corpus callosum, brain stem. The morbidity was high, accounted for 76.9%.Conclusion: Clinical and MRI findings were important for diagnosis of DAI. The morbidity of DAIwas high.Keywords: head trauma, diffuse axonal injury.giải phẫu bệnh xảy ra sau chấn thương sọ nãoĐẶT VẤN ĐỀnặng theo cơ chế tăng tốc hay giảm tốc ñột ngột- Tổn thương sợi trục lan tỏa là tổn thương* Khoa Hồi sức Ngoại Thần kinh - bệnh viện Chợ RẫyTác giả liên hệ: ThS.BS. Trần Thị Phương Nga.. DĐ: 09036311027. Email: dr_phuongnga@yahoo.com.vn.Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010643Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010như trong tai nạn xe máy, tốc ñộ cao, té ngã. Sinhlý bệnh của tổn thương sợi trục lan tỏa ñượcHolbourn giải thích năm 1943.- Tuy là tổn thương giải phẫu bệnh nhưng nócó thể có biểu hiện trên CT scan là MRI.- Biểu hiện lâm sàng của tổn thương này thìphong phú tổn thương sợi trục lan tỏa thường làmbệnh nhân hôn mê ngay sau chấn thương sọ nãomà không có thương tổn choán chỗ rõ trên CTScan, ñôi khi tổn thương sợi trục lan tỏa cũng cóthể kèm máu tụ ngoài hoặc dưới màng cứng ñikèm(8).Theo kinh ñiển, tổn thương sợi trục lan tỏañược biểu hiện là một tổn thương nguyên phátxảy ra ngay tức thì sau chấn thương sọ não(12).Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu vớimục ñích:1. Khảo sát một số ñặc ñiểm lâm sàng vàhình ảnh học của tổn thương sợi trục lan tỏatrong chấn thương sọ não.2. Đánh giá kết quả ñiều trị tổn thương sợitrục lan tỏa trong chấn thương sọ não.ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨUChúng tôi nghiên cứu tiền cứu 39 bệnhnhân chấn thương sọ não ñược chẩn ñoán tổnthương sợi trục lan tỏa tại bệnh viện Chợ Rẫytừ tháng 5/2004 ñến 3/2006.Tất cả bệnh nhân ñược chẩn ñoán tổn thươngsợi trục lan tỏa dựa vào hình ảnh CT scan vàMRI.Các bệnh nhân ñược khám và làm bệnh ánthống nhất.Các bệnh nhân ñược ñiều trị nội khoa tíchcực nhằm làm giảm tăng áp lực nội sọ:Các biện pháp thông thường ñược làm thườngquy như sau(3)1. Tư thế:+ Đầu cao 30-450+ Giữ ñầu thẳng (ñể ngăn ngừa tĩnh mạch cổbị xoắn vặn).2. An thần nhẹ:+ Midazolam (Hypnovel)Người lớn: 0,05mg/kg – 0,1mg/kg tiêm tĩnhmạch mỗi 4-6 giờ.3. Tránh hạ huyết áp (huyết áp tâm thu