Tổng hợp, nghiên cứu dẫn xuất amin và các Amit từ Eleutherin trong sâm đại hành Việt Nam

Từ eleutherin được tách ra sâm đại hành Việt Nam, nghiên cứu đã tiến hành nitro hóa, khử hóa và axyl hóa, từ đó đã tổng hợp được 4 hợp chất mới là 6-aminoeleutherin và các amit N-thế của nó. Cấu trúc của amin và các amit đã được xác nhận bằng các phương pháp phổ IR, 1H-NMR, 13C- NMR, 2D–NMR và phổ MS. Hợp chất 6-aminoeleutherin, 6- benzoamiteleutherin và 6-phtalamiteleutherin đã được nghiên cứu hoạt tính kháng khuẩn và kháng nấm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng hợp, nghiên cứu dẫn xuất amin và các Amit từ Eleutherin trong sâm đại hành Việt NamTạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP HCMTrương Minh Lương, Hoàng Thị Hải Vân_____________________________________________________________________________________________________________TỔNG HỢP, NGHIÊN CỨU DẪN XUẤT AMIN VÀ CÁC AMITTỪ ELEUTHERIN TRONG SÂM ĐẠI HÀNH VIỆT NAMTRƯƠNG MINH LƯƠNG * , HOÀNG THỊ HẢI VÂN **TÓM TẮTTừ eleutherin được tách ra sâm đại hành Việt Nam, chúng tôi đã tiến hành nitro hóa,khử hóa và axyl hóa, từ đó đã tổng hợp được 4 hợp chất mới là 6-aminoeleutherin và cácamit N-thế của nó. Cấu trúc của amin và các amit đã được xác nhận bằng các phươngpháp phổ IR, 1H-NMR, 13C- NMR, 2D–NMR và phổ MS. Hợp chất 6-aminoeleutherin, 6benzoamiteleutherin và 6-phtalamiteleutherin đã được nghiên cứu hoạt tính kháng khuẩnvà kháng nấm.ABTRACTStudying aminoeleutherine and amides derivating from eleutherine in Vietnameseeleutherin supbaphila GarnepStarting from eleutherine extracted from Vietnamese eleutherin supbaphylla Gagnep,four new compounds (6–aminoeleutherine and its N-substituted amides) were synthesizedby nitration, reduction and acylation. The structure of amin was determined by IR, 1H NMR, 13C- NMR, and 2D-NMR and mass spectra. The compounds 6-aminoeleutherine, 6benzoamideleutherine and 6-phtalamideleutherine wrer tested for antibacterial andantifungal activities.1.Mở đầuSâm đại hành Việt Nam (có tênkhoa học: eleutherin supbaphyllaGagnep) chứa hàm lượng tương đối lớneleutherin (khoảng 0,7%) [2]. Eleutherinlà hợp chất có hoạt tính sinh học cao nhưtính kháng khuẩn, kháng nấm [1, 2, 5, 6].Những hợp chất tổng hợp được có cấutrúc tương eleutherin cũng có hoạt tínhkháng sinh mạnh [6, 7]. Trong bài báotrước, chúng tôi đã tách eleutherin, xácnhận cấu trúc bằng các phương phápphổ. Từ eleutherin chúng tôi đã tổnghợp được mono, đinitro và xác định cấutrúc của chúng bằng các phương pháp*TS, Khoa Hóa học, Trường Đại học Sư phạmHà Nội**Học viên Cao học, Trường Đại học Sư phạmHà Nộiphổ [4]. Chúng tôi cũng đã khảo sátđiều kiện tối ưu để tổng hợp chấtmononitro và đinitro của eleutherin.Tuy nhiên, hoá chất được sử dụng trongđiều kiện này còn phức tạp. Trong bàibáo này, chúng tôi tiếp tục tìm điềukiện đơn giản hơn để tổng hợp hợp chấtmononitro và từ đó tổng hợp hợp chấtamin và các amit của eleutherin.2. Thực nghiệm2.1. Tách eleutherin từ sâm đại hànhViệt NamEleutherin được tách từ sâm đạihành Việt Nam theo [4].2.2. Tổng hợp 6-nitroeleutherinCho 20 ml H2SO4 98% vào bìnhcầu 100 ml, làm lạnh bình cầu bằng đámuối và thêm từ từ 10 mlHNO3 65%91Số 21 năm 2010Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP HCM_____________________________________________________________________________________________________________vào bình cầu, làm lạnh hỗn hợp thêmkhoảng 20 phút, cho từ từ 1 gameleutherin vào bình phản ứng và tiếp tụckhuấy thêm 3-5 phút. Đổ hỗn hợp thuđược vào cốc nước đá, lọc lấy kết tủavà rửa sạch bằng nước lạnh cho đếnmôi trường trung tính. Kết tinh sảnphẩm rắn bằng etanol (khan) thu đượctinh thể hình kim, màu vàng tươi và cónhiệt độ nóng chảy khoảng 210-211oC.H=60%.2.3. Tổng hợp 6-aminoeleutherinCho 1,13 gam 6-nitroeleutherinvào bình cầu 100 ml, thêm tiếp 20 mletanol khan, khuấy tan hoàn toàn chấtrắn bằng máy khuấy từ, cho 2,1 gambột kẽm vào bình phản ứng và cho từ từ1 ml HCl đặc vào hỗn hợp phản ứng.Tiếp tục khuấy hỗn hợp phản ứngkhoảng 60 phút. Đổ sản phẩm vào cốc500 ml, cho NaHCO3 vào hỗn hợp phảnứng và khuấy đến phản ứng trung hòaLọc, rửa chất rắn bằng etanol, làm khandung dịch bằng Na2SO4, tách lấy chấtlỏng làm bay hơi dung môi thu đượctinh thể. Kết tinh lại tinh thể trongetanol nước theo tỉ lệ 3:1 thu được chấtrắn có màu tím than và nhiệt độ nóngchảy 110-111 oC. H=50%.2.4. Tổng hợp amit của 6-aminoeleutherinBảng 1. Các số liệu điều chế amitKýhiệuTác nhânLượng tác nhân(ml)Thời gian phản ứng(phút)Benzoyl cloruaKhốilượngamin (g)0,107M1230M2Anhiđrit axetic0,274230M3Anhiđrit phtalic0,150,232 (gam)360Hoà tan m gam 6-aminoeleutherinbằng 10 ml đioxan khan trong bình cầu100 ml, đặt lên máy khuấy từ, lắp sinhhàn hồi lưu. Khuấy và thêm Vml hoặcm1 gam tác nhân vào bình phản ứng.Sau khi cho hết tác nhân, khuấy và đuntrong thời gian khoảng 30 phút đến 360phút (tuỳ theo phản ứng). Đuổi bớtdung môi thì tinh thể tách ra (riêng M3cho thêm Na2CO3 dư vào hỗn hợp sauphản ứng). Lọc lấy tinh thể, rửa sạch vàtinh chế bằng dung môi etanol hoặcetanol: nước theo tỉ lệ 3:1. Đo nhiệt độnóng chảy và cân, tính hiệu suất phảnứng.922.5. Các phương pháp phổ IR, 1HNMR, 13C-NMR, HSQC, HMBC vàLC-MSCác phương pháp phổ được đo tại ViệnHóa học- Viện Khoa học và Công nghệViệt Nam.Phổ IR được đo trên máyShimadzu 8 100 FTIR, mẫu được épviên với KBr.Phổ 1H-NMR, 13C-NMR, HSQC,HMBC được đo trên máy BruckerNMR Avance 500 MHz.Phổ MS được đo trên máy 5 898BMS.Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TP H ...