Tổng quan nghiên cứu về các khía cạnh tư tưởng trong Truyện Kiều của Nguyễn Du

Bài viết có nội dung về: Tìm hiểu quá trình nghiên cứu về tư tưởng trong Truyện Kiều ta thấy các nghiên cứu ngày một sâu sắc, toàn diện, thuyết phục và bản thân tác phẩm cũng ngày một mở ra những chiều sâu mới đến vô cùng,... Mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan nghiên cứu về các khía cạnh tư tưởng trong Truyện Kiều của Nguyễn DuTổng quan nghiên cứu về các khía cạnhtư tưởng trong Truyện Kiều của Nguyễn Du§inh ThÞ §iÓm(*)Tãm t¾t: Trong dßng ch¶y cña lÞch sö, mäi gi¸ trÞ ®Òu chÞu sù thö th¸ch kh¾cnghiÖt cña thêi gian, vµ c¸i g× kh«ng cã gi¸ trÞ sÏ dÇn r¬i vµo quªn l·ng. §óng víiquy luËt Êy, nh÷ng t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm ®Æc s¾c kh«ng ngõng ®−îc nghiªn cøu, bµnluËn hÕt søc s«i næi qua c¸c thêi kú. TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du lµ mét hiÖn t−îngnh− thÕ. Së dÜ kiÖt t¸c TruyÖn KiÒu ®−îc ®«ng ®¶o b¹n ®äc vµ c¸c häc gi¶ bµn luËn,nghiªn cøu nång nhiÖt qua tõng thêi kú bëi trong ®ã Èn chøa nhiÒu gi¸ trÞ, tÝch tônhiÒu t− t−ëng mµ qua bao nhiªu b−íc ®i cña thêi gian vÉn ch−a bµn luËn hÕt. H¬nhai tr¨m n¨m qua, TruyÖn KiÒu lu«n bÞ ®¸nh thøc, lu«n bÞ tra vÊn, lu«n bÞ ®µo s©unghiªn cøu; cµng nghiªn cøu, cµng suy ngÉm ng−êi ta cµng thÊy Èn chøa trong ®ãnhiÒu t− t−ëng, nhiÒu gi¸ trÞ phï hîp víi mçi thêi ®¹i mµ nhµ nghiªn cøu ®· ph¸tlé ®Ó tham gia vµo dßng ch¶y cña cuéc sèng hiÖn t¹i. T×m hiÓu qu¸ tr×nh nghiªn cøuvÒ t− t−ëng trong TruyÖn KiÒu ta thÊy c¸c nghiªn cøu ngµy mét s©u s¾c, toµn diÖn,thuyÕt phôc vµ b¶n th©n t¸c phÈm còng ngµy mét më ra nh÷ng chiÒu s©u míi ®Õnv« cïng.Tõ khãa: TruyÖn KiÒu, Nghiªn cøu TruyÖn KiÒu, T− t−ëng trong TruyÖn KiÒu,NguyÔn Du1. Nghiªn cøu TruyÖn KiÒu ë thÕ kûXIX chñ yÕu lµ c¸c bµi viÕt cña c¸c nhµNho th−êng béc lé sù ®ång c¶m, xãtth−¬ng,(*)chia sÎ víi c¶m høng cñaNguyÔn Du vÒ “sè phËn cña tµi t×nh”,®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi phô n÷ nhans¾c, tµi hoa nh−ng b¹c mÖnh. PhÇn línc¸c nhµ nghiªn cøu ®Òu kh¸m ph¸ khÝac¹nh t− t−ëng tµi mÖnh t−¬ng ®è trongTruyÖn KiÒu, nh− Ph¹m Quý ThÝch,(*)NCS., Tr−êng SÜ quan T¨ng thiÕt gi¸p.ThËp Thanh ThÞ, Méng Liªn §−êng... VÝdô, trong Bµi tùa TruyÖn KiÒu cña MéngLiªn §−êng cã viÕt: Trong trêi ®Êt ®· cãng−êi tµi t×nh tuyÖt thÕ tÊt thÕ nµo còngcã viÖc kh¶m kha bÊt b×nh. Tµi mµkh«ng ®−îc gÆp gì, t×nh mµ kh«ng ®−îch¶ hª, ®ã lµ c¨n nguyªn cña hai ch÷“®o¹n tr−êng” vËy. NhÊn m¹nh nçith−¬ng tµi t×nh cña t¸c phÈm lµ méth−íng nghiªn cøu chñ yÕu cña nhiÒunhµ Nho ë giai ®o¹n nµy. Trong bµiTæng vÞnh TruyÖn KiÒu, Ph¹m QóyThÝch ®· viÕt:Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7.201536Nöa gèi ®o¹n tr−êng tan giÊc ®iÖpMét gi©y b¹c mÖnh døt cÇm loanCho hay nh÷ng kÎ tµi t×nh l¾mTrêi b¾t lµm g−¬ng ®Ó thÕ gian(Lª Xu©n LÝt, 2005, tr.397).Chu M¹nh Trinh còng cã t− t−ëngc¶m th«ng s©u s¾c víi nµng KiÒu tµi hoanh−ng b¹c mÖnh, ®ång ®iÖu vµ th−¬ngc¶m s©u s¾c víi nh÷ng ng−êi cïng héicïng thuyÒn: “Con t¹o hãa vèn th−¬ngyªu ng−êi tµi s¾c, nµng ®· biÕt thÕ haych−a? Kh¸ch m¸ hång ®õng giËn nçitr¨ng giµ, ta còng khuyªn lêi ph¶ich¨ng”.2. Sang thÕ kû XX, cã thÓ kh¼ng®Þnh häc gi¶ Ph¹m Quúnh lµ ng−êi ®Çutiªn vËn dông phÐp phª b×nh trong v¨nhäc ®Ó nghiªn cøu TruyÖn KiÒu, tõ ®ãph¸t hiÖn ra tinh thÇn t¸c phÈm lµ ®au®ín, xãt xa, c¶m th−¬ng cho sè phËnng−êi phô n÷ d−íi chÕ ®é x· héi cò.Nh−ng ®Ò cËp ®Õn t− t−ëng cña NguyÔnDu trong TruyÖn KiÒu giai ®o¹n nµy,tr−íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn c«ng tr×nh Kh¶oluËn vÒ Kim V©n KiÒu cña §µo Duy Anh(1943), ë ®©y t¸c gi¶ ®· dµnh c¶ métch−¬ng bµn vÒ t− t−ëng NguyÔn Dutrong TruyÖn KiÒu. T− t−ëng NguyÔnDu ë ®©y lµ “tµi mÖnh t−¬ng ®è” vµ nãlµm nßng cèt cho toµn truyÖn. Kh«ngnh÷ng m« t¶ t− t−ëng tµi mÖnh trongTruyÖn KiÒu, §µo Duy Anh cßn chØ rah¹n chÕ cña t− t−ëng tµi mÖnh t−¬ng®è: “Ng−êi ta kh«ng chÞu t×m hiÓunguyªn nh©n trong x· héi mµ l¹i theoc¸i khuynh h−íng duy t©m, thÇn bÝth«ng th−êng mµ suy ra, së dÜ cã nh÷ng®iÒu bÊt b×nh nh− thÕ trong x· héi lµ bëi®¹o trêi vèn ghÐt c¸i g× trßn vÑn ®Çy ®ñ”(§µo Duy Anh, 1958, tr.399).Ngoµi ra ë giai ®o¹n nµy, c¸c nhµnghiªn cøu b¾t ®Çu ®Ò cËp tíi t− t−ëngPhËt gi¸o vµ Nho gi¸o trong TruyÖnKiÒu, næi bËt lµ quan ®iÓm cña hai nhµnghiªn cøu Bïi Kû vµ TrÇn Träng Kimvíi bµi viÕt Lý thuyÕt PhËt häc trongTruyÖn KiÒu (1968). ë bµi viÕt nµy, hä®· kh¼ng ®Þnh: TruyÖn KiÒu lµ quyÓns¸ch dïng lêi v¨n rÊt hay ®Ó truyÒnréng mét c¸i lý thuyÕt triÕt häc. TruyÖnKiÒu bµy tá mét c¸ch rÊt râ rµng c¸ithuyÕt nh©n qu¶ cña nhµ PhËt, lÊy c¸ithuyÕt phæ th«ng cña ®¹o PhËt nãi vÒnh©n qu¶ lµm t«n chØ. Trong cuèn HiÓu®óng ®¾n TruyÖn KiÒu (1986), Lª §×nhKþ còng ®· ®i vµo ph©n tÝch ¶nh h−ëngcña PhËt gi¸o trong t¸c phÈm nµy b»ngc¸ch lµm râ vµ chøng minh t− t−ëng®Þnh mÖnh trong TruyÖn KiÒu b¾tnguån tõ t− t−ëng lu©n håi nh©n qu¶cña nhµ PhËt. T¸c gi¶ cho r»ng, muèntho¸t khái nghiÖp b¸o chØ b»ng con®−êng tu t©m: Chñ nghÜa ®Þnh mÖnhcña NguyÔn Du ®ång thêi còng b¾tnguån tõ t− t−ëng lu©n håi nh©n qu¶cña nhµ PhËt, theo gi¸o lý nhµ PhËt,nh©n lµ c¸i nguyªn nh©n sinh ra, qu¶tøc lµ kÕt qu¶ ph¶i chÞu ë ®êi, con ng−êig©y ra ®iÒu ¸c th× ph¶i chÞu nghiÖp b¸o,khi nµo diÖt ®−îc nghiÖp míi tho¸t kháilu©n håi, lªn tíi câi niÕt bµn. Nh− vËy,®¹o PhËt ®· gióp cho con ng−êi tho¸tkhái nghiÖp b¸o b»ng con ®−êng tu t©m.ë bµi viÕt Gi¸ trÞ triÕt häc t«n gi¸otrong TruyÖn KiÒu, t¸c gi¶ ThÝch Thiªn¢n ®· ph©n tÝch mét c¸ch s ...