Tri thức khoa học: Vốn và hàng hóa quý hiếm trong thị trường kinh tế tri thức

Bài viết Tri thức khoa học: Vốn và hàng hóa quý hiếm trong thị trường kinh tế tri thức trình bày: Xu hướng thời đại; xã hội nền kinh tế tri thức: xã hội nhân tài; kinh tế tri thức Việt Nam - Những ẩn số chưa có lời giải; Thực trạng về đội ngũ tri thức khoa học Việt Nam: đối tượng nhảy cảm ở khía cạnh liên quan; tính chung chung và không mạch lạc,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tri thức khoa học: Vốn và hàng hóa quý hiếm trong thị trường kinh tế tri thứcTrÝ thøc khoa häc: vèn vµ hµng ho¸quý hiÕm trong thÞ trêng kinh tÕ tri thøcTrÇn Cao S¬n*1. Xu thÕ thêi ®¹iTrong lÞch sö ph¸t triÓn cña khoa häc - kü thuËt, cuéc c¸ch m¹ng hiÖn nay®îc coi lµ cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø 3. Theo K. Thurow, th× cuéc c¸ch m¹ngc«ng nghiÖp lÇn thø ba ®îc ®¸nh dÊu b»ng sù qu¸ ®é tõ c¸c hÖ thèng kinhtÕ quèc gia sang nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Còng gièng nh cuéc c¸ch m¹ng c«ngnghiÖp lÇn thø hai ®îc ®¸nh dÊu b»ng sù thay ®æi c¸c hÖ thèng kinh tÕ ®Þaph¬ng b»ng c¸c hÖ thèng kinh tÕ quèc gia.NÕu nh cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø hai ®îc ®Æc trng bëi sù ph¸t triÓn cãtÝnh rît ®uæi dùa trªn sù sao chÐp c¸c c«ng nghÖ hiÖn cã, th× cuéc c¸chm¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø ba ®ßi hái sù ph¸t triÓn cã tÝnh ®éc lËp, cã tÝnhtÝch cùc vµ sù t¨ng trëng gÊp nhiÒu lÇn tri thøc lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó mangl¹i thµnh tùu kinh tÕ hiÖn ®¹i.Côc diÖn thÕ giíi ngµy cµng cã nh÷ng thay ®æi to lín, khi cuéc c¸ch m¹ngkhoa häc - kü thuËt míi lÊy kü thuËt th«ng tin lµm trung t©m ph¸t triÓn s«i®éng, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i ®èi mÆt víi th¸ch thøc gay g¾t... Chóng taph¶i c¶i c¸ch h¬n n÷a thÓ chÕ kinh tÕ chÝnh trÞ vµ thÓ chÕ gi¸o dôc ®Ó theo kÞpvíi trµo lu thêi ®¹i, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn.RÊt nhiÒu xung ®ét bÒ ngoµi xem ra mang tÝnh chÝnh trÞ, trªn thùc tÕ baohµm sù kh¸c biÖt c¨n b¶n vµ s©u xa vÒ tri thøc. Sù xung ®ét néi bé vµ chÝnh trÞcña thêi ®¹i chóng ta kh«ng ®¬n gi¶n chØ lµ hoÆc thËm chÝ chñ yÕu kh«ng ph¶ilµ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ hoÆc kinh tÕ, mµ vÒ c¬ b¶n lµ vÊn ®Ò tri thøc, b¾t rÔs©u ë quan niÖm gi¸ trÞ vµ c¶m gi¸c h×nh thµnh trong lÞch sö.*PGS.TS. ViÖn X· héi häc.28T¹p chÝ Khoa häc x· héi ViÖt Nam - 4/20092. X· héi nÒn kinh tÕ tri thøc: x· héi nh©n tµi- Nh©n tµi lµ cèt lâi cña tri thøc: ë thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, sù thµnh b¹i cñadoanh nghiÖp trªn thùc tÕ quyÕt ®Þnh bëi sù qu¶n lý cña con ngêi. CÇu tµi,nhËn biÕt ngêi tµi, sö dông ngêi tµi, ch¨m sãc x©y dùng ngêi tµi lµ tè chÊtcÇn ph¶i cã ®èi víi mçi mét ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp thµnh c«ng.- Trong qu¶n lý doanh nghiÖp tiªn tiÕn, con ngêi lµ nh©n tè rÊt quan träng.Giái vÒ lùa chän ngêi lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt ph¶i cã ®èi víi mét nhµ doanhnghiÖp u tó. Trong thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, chØ dùa vµo søc m¹nh c¸ nh©n khãlµm tèt ®îc. V× vËy c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i biÕt tuyÓn chän ngêi, sö dôngngêi vµ ph©n quyÒn ë møc ®é thÝch hîp.- ë thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc, khoa häc kü thuËt cao ph¸t triÓn nhanh chãngth× tiªu chÝ cña c¹nh tranh ®îc biÓu hiÖn ë sù ®ä søc vÒ kü thuËt.Con ngêi lµ môc ®Ých vËn hµnh cña x· héi. X· héi kinh tÕ tri thøc xuÊtph¸t tõ con ngêi, khai th¸c con ngêi, phôc vô con ngêi; x· héi kinh tÕ trithøc lµ x· héi nh©n tµi.§îc nh©n tµi, ®îc thiªn h¹; mÊt nh©n tµi, mÊt thiªn h¹. Ngêi Mü ph¶i mÊt 3lÇn ®Õn §øc míi mêi ®îc A. Einstain. Níc Mü dïng tiÒn mua nh÷ng nhµ khoahäc ®o¹t gi¶i Nobel (nh»m t¨ng cêng néi lùc khoa häc cho níc Mü).Trªn mét tr¨m n¨m vÒ tríc (1905), thiªn tµi Albert Einstein víi Lý thuyÕtt¬ng ®èi vµ hÖ thøc næi tiÕng E =m.c2, nh©n lo¹i bíc vµo kû nguyªn bïng næcña tiÕn bé khoa häc. Theo «ng: S¸ng t¹o vÜ ®¹i ®ßi hái nh÷ng sù thùc nghiÖtng· vµ nh÷ng bíc nh¶y phi logic tíi phÝa tríc mµ sau nµy ®îc chøng minhlµ ®óng ®¾n do viÖc lïi l¹i nh÷ng nguyªn lý ®· biÕt. ChØ cã nh÷ng kÎ næi lo¹nmíi cã thÓ lµm ®îc ®iÒu ®ã. Næi lo¹n ë ®©y cã nghÜa lµ sù t¸o b¹o kh¸m ph¸nh÷ng c¸i míi, kh«ng chÊp nhËn bíc theo lèi mßn v¹ch s½n, vît khái nh÷ngquy luËt t duy th«ng thêng (TG).Mét trong nh÷ng bÝ quyÕt thµnh c«ng cña Thung lòng thÇn kú Silicon chÝnhlµ nh÷ng t tëng triÕt häc trong ph¸t triÓn cña hä: ThÊt b¹i còng ch¼ng hÒg×; BiÕt dung nhËn sù hçn lo¹n cã tÝnh s¸ng t¹o; H·y lµm ngêi c¹nhtranh m·nh liÖt nhÊt cña chÝnh m×nh... C¸c nhµ khoa häc luËn thÕ giíi ®· t×mra mét kÕt luËn chung nhÊt c¸c nguyªn lý dÉn tíi thµnh c«ng: Thµnh tùu cñaSilicon ®· chøng tá t tëng con ngêi lµ ®iÒu quan träng bËc nhÊt cho ®æimíi, mµ viÖc båi dìng nªn t tëng vµ tè chÊt chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc th«ngqua t¬ng t¸c x· héi. Môc tiªu vµ nhiÖm vô cña qu¶n lý tri thøc lµ ph¶i t¹o ramét m«i trêng sinh th¸i nh©n v¨n thÝch hîp. Nh©n tè nh©n v¨n trong khoahäc - kü thuËt cao cßn quan träng h¬n so víi chÝnh nh©n tè kü thuËt. Ph¶ich¨ng ®©y lµ sù kÕ thõa vµ ph¸t triÓn t tëng vÜ ®¹i cña A. Einstein trong thêi®¹i míi vµ nhê vËy hä ®· trë nªn thÇn kú?Tri thøc khoa häc…29Ngêi Trung Quèc ®· sö dông triÕt lý thuËn - nghÞch cæ xa mét c¸ch nhuÇnnhuyÔn, biÕn c¸i nghÞch kh«ng gièng ai - quy m« vµ ¸p lùc d©n sè khæng låthµnh c¸i thuËn hiÕm cã, tøc lµ mét quèc gia cã tiÒm n¨ng lao ®éng, nguån lùctrÝ tuÖ hïng hËu kh«ng ai s¸nh kÞp, ®¸p øng nhu cÇu s¨n lïng chÊt x¸m toµncÇu. Trung Quèc trë thµnh ®iÓm ®Õn cña trÝ thøc khoa häc thÕ giíi thuéc hÇuhÕt c¸c lÜnh vùc, lµ §¹i häc §êng tinh luyÖn nh©n tµi cho m×nh vµ thiªn h¹.Hä ®· qu¸n triÖt s©u s¾c quan ®iÓm ñng hé trÝ thøc khoa häc, chiªu mé hiÒntµi. GÇn ®©y nhiÒu nhµ khoa häc danh tiÕng tõ c¸c níc ph¬ng T©y trë vÒTrung Quèc, hä ®îc hëng nguyªn sè l¬ng nh ë níc ngoµi, ®îc cÊp nhµ,cÊp xe vµ nhiÒu ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh¸c. Hä ®îc t«n vinh vµ träng dông. Møcsèng thùc tÕ t¨ng lªn so víi tríc rÊt nhiÒu.3. Kinh tÕ tri thøc ViÖt Nam - Nh÷ng Èn sè cha cã lêi gi¶iViÖt Nam ®i vµo kinh tÕ tri thøc lµ tÊt yÕu. Ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ®Ó rótng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc tiªn tiÕn. Hai nhiÖm vô song hµnh lång ghÐp,hßa quyÖn hç trî, bæ sung, ®ã lµ tõ kinh tÕ n«ng nghiÖp tiÕn th¼ng vµo nÒn kinhtÕ c«ng nghiÖp, tõ kinh tÕ c«ng nghiÖp tiÕn vµo kinh tÕ tri thøc. C«ng nghiÖphãa ViÖt Nam thùc hiÖn trong thêi ®¹i cña khoa häc - kü thuËt ë tr×nh ®é caovíi thuéc tÝnh c¬ b¶n nhÊt lµ ë tÝnh hiÖn ®¹i. Suèt mÊy tr¨m n¨m vËt lén trªn létr×nh c«ng nghiÖp hãa, c¸c níc ®i tríc cã bíc ®i mang tÝnh tuÇn tù, kÕ tiÕp,lóc tiÖm tiÕn, khi nh¶y vät, lµ mét chuçi liªn hoµn theo thêi gian kÐo dµi hµngthÕ k ...