Triệu chứng Tâm phế mạn

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, sinh viên đại học, cao đẳng chuyên ngành y khoa - Giáo trình thực hành tim mạch của học viên quân y giúp cung cấp và củng cố kiến thức về tim mạch.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Triệu chứng Tâm phế mạn T©m phÕ m¹n T©m phÕ m¹n (chronic cor pulmonale) lμ mét thuËt ng÷m« t¶ c¸c ¶nh h−ëng cña rèi lo¹n chøc n¨ng phæi lªn tim ph¶i.T¨ng ¸p ®éng m¹ch phæi (TA§MP) lμ cÇu nèi gi÷a rèi lo¹n chøcn¨ng phæi vμ tim ph¶i trong t©m phÕ m¹n (TPM). Do c¸c rèi lo¹nchøc n¨ng phæi dÉn ®Õn TA§MP nªn TPM lμ mét d¹ng bÖnh timthø ph¸t, nh− lμ mét biÓu hiÖn muén cña nhiÒu bÖnh phæi vμtrong tõng tr−êng hîp bÖnh cô thÓ th× t¨ng hËu g¸nh thÊt ph¶i lμbiÓu hiÖn chung nhÊt. Tuú theo møc ®é vμ thêi gian bÞ mμTA§MP sÏ dÉn ®Õn gi·n thÊt ph¶i vμ cã hoÆc kh«ng cã ph× ®¹ithÊt ph¶i. Suy tim ph¶i kh«ng ph¶i lμ yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó chÈn®o¸n TPM, nh−ng suy tim ph¶i lμ biÓu hiÖn phæ biÕn cña bÖnh.C¸c dÊu hiÖu l©m sμng cña TPM thay ®æi theo cung l−îng tim,c©n b»ng n−íc ®iÖn gi¶i vμ trong hÇu hÕt c¸c tr−êng hîp lμ sùthay ®æi trao ®æi khÝ ë phæi. Rèi lo¹n chøc n¨ng tim ph¶i thø ph¸t sau suy tim tr¸i, c¸cbÖnh lý van tim, bÖnh tim bÈm sinh ®Òu kh«ng n»m trong ®ÞnhnghÜa cña TPM. TÜnh m¹ch phæi bÞ nghÏn hÑp lμ mét nguyªnnh©n cña TPM. BÖnh tÜnh m¹ch phæi t¾c nghÏn th−êng ®−îc xemlμ n»m trong bÖnh c¶nh TA§MP nguyªn ph¸t.I. Nguyªn nh©n Gi·n phÕ nang vμ viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh lμ nguyªn nh©ncña h¬n 50% c¸c tr−êng hîp t©m phÕ m¹n ë Hoa Kú. TÇn xuÊtcña TPM rÊt khã x¸c ®Þnh v× TPM kh«ng ph¶i x¶y ra ë tÊt c¶ c¸ctr−êng hîp bÞ bÖnh phæi m¹n tÝnh. H¬n n÷a, c¸c th¨m kh¸m thùcthÓ vμ xÐt nghiÖm th−êng qui th× th−êng khã x¸c ®Þnh ®−îcTA§MP. TÇn xuÊt bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh ë Hoa Kúkho¶ng 15 triÖu ng−êi, lμ nguyªn nh©n trùc tiÕp cña 70.000 ca tövong mçi n¨m vμ gãp phÇn g©y tö vong ë 160.000 tr−êng hîpkh¸c. TPM chiÕm tõ 5-10% bÖnh tim thùc tæn. Trong métnghiªn cøu ng−êi ta thÊy TPM lμ nguyªn nh©n cña 20 ®Õn 30%c¸c tr−êng hîp nhËp viÖn. 431 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệu TPM th−êng gÆp nhÊt ë nh÷ng ng−êi ®μn «ng hót thuèc l¸,tuy nhiªn tû lÖ nμy ë phô n÷ còng ®ang t¨ng lªn, do phô n÷ hótthuèc ngμy cμng nhiÒu. B¶ng 25-1. C¸c nguyªn nh©n cña TPM ph©n lo¹i theo c¬chÕ t¨ng ¸p ®éng m¹ch phæi. 1. Co m¹ch do gi¶m «xy m¸u: a. Viªm phÕ qu¶n m¹n vμ khÝ phÕ thòng, x¬ nang phæi. b. Gi¶m th«ng khÝ phæi m¹n. • BÐo ph×. • Khã thë khi ngñ. • BÖnh thÇn kinh c¬. • Rèi lo¹n chøc n¨ng thμnh ngùc. c. BÖnh èm yÕu m¹n tÝnh vïng nói (bÖnh Monge). 2. T¾c nghÏn hÖ thèng m¹ch m¸u phæi: a. Thuyªn t¾c ®éng m¹ch phæi, nhiÔm trøng ký sinh trïng, t¾c nghÏn m¹ch m¸u phæi do u. b. T¨ng ¸p ®éng m¹ch phæi nguyªn ph¸t. c. BÖnh t¾c tÜnh m¹ch phæi / Gi·n mao m¹ch phæi. d. BÖnh hång cÇu h×nh liÒm / T¾c nghÏn tuû. e. Viªm trung thÊt x¬ ho¸, u trung thÊt. f. Viªm m¹ch m¸u phæi do bÖnh hÖ thèng: • BÖnh collagen m¹ch. • BÖnh phæi do thuèc. • Viªm ho¹i tö vµ nót ®éng m¹ch. 3. BÖnh nhu m« phæi cã mÊt diÖn tÝch t−íi m¸u: a. Trμn khÝ h×nh bäng, bÖnh thiÕu anpha1 antiproteinase. b. Gi·n phÕ qu¶n lan to¶, x¬ nang phæi. c. BÖnh m« kÏ lan to¶. • BÖnh bôi phæi. • Sarcoid, bÖnh x¬ phæi tù ph¸t, chøng m« bµo huyÕt X. • Lao phæi, nhiÔm trïng nÊm m¹n tÝnh. • Héi chøng suy gi¶m h« hÊp ë ng−êi lín. • BÖnh collagen m¹ch m¸u (bÖnh phæi tù miÔn). • Viªm phæi qu¸ mÉn c¶m.432 Bs Nguyễn Đức Nhân - www.dany1b.com Trân trọng giới thiệu Tõ n¨m 1950 - 1964 t¹i khoa néi bÖnh viÖn B¹ch Mai cã200 tr−êng hîp t©m phÕ m¹n (§Æng V¨n Chung). BÖnh TPMchiÕm 7% bÖnh phæi t¹i khoa h« hÊp bÖnh viÖn B¹ch Mai (ChuV¨n ý - 1986). A. BÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (COPD) 1. C¸c bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh (BPTNMT) g©y ra TPM qua mét vμi c¬ chÕ cã t¸c ®éng qua l¹i bao gåm: gi¶m th«ng khÝ phæi, gi¶m «xy m¸u do tû lÖ th«ng khÝ/t−íi m¸u (V/Q) kh«ng t−¬ng øng nhau, vμ gi¶m diÖn tÝch bÒ mÆt ®−îc t−íi m¸u. a. BÖnh nh©n víi gi¶m «xy m¸u vμ gi¶m th«ng khÝ phÕ nang lμ chÝnh th−êng cã chøng ®a hång cÇu, phï, vμ sím cã biÓu hiÖn TPM, “TPM xanh”. b. BÖnh nh©n víi triÖu chøng chÝnh lμ khã thë khi g¾ng søc th−êng cã gi¶m th«ng khÝ Ýt h¬n vμ gi¶m «xy m¸u lóc nghØ Ýt h¬n v× vËy th−êng cã biÓu hiÖn TPM muén h¬n, “TPM hång”. 2. Mét vμi sù kh¸c biÖt gi÷a TPM xanh vμ TPM hång cã thÓ liªn quan ®Õn c¸ch thøc th«ng khÝ phæi. BÖnh nh©n cã th«ng khÝ phæi thÊp cã vÎ thÝch øng víi lo¹i TPM xanh, trong khi lo¹i TPM hång vÉn gi÷ ®−îc pH vμ nång ®é khÝ m¸u ®éng m¹ch b×nh th−êng. Mét gi¶ thiÕt kh¸c lμ nh÷ng ng−êi bÞ TPM xanh th−êng do viªm phÕ qu¶n vμ nhãm TPM hång th−êng do gi·n phÕ nang ®¬n thuÇn h¬n. 3. Kh¸m thùc thÓ ë tÊt c¶ c¸c thÓ BPTNMT ®Òu thÊy t¨ng ®−êng kÝnh lång ngùc, c¬ hoμnh h¹ thÊp, gâ vang, r× rμo phÕ nang gi¶m víi ©m thë khß khÌ ë th× ...