Truyện cổ Tày - Nùng - CHÀNG NHO SĨ VÀ CÓC THẦN

Chàng nho sĩ ấy, nhà tuy nghèo nhưng rất chăm học. Ban ngày chàng vào rừng hái củi đem bán để lấy tiền mua gạo và mua dầu đèn. Ban đêm chàng cặm cụi đọc sách cho đến lúc gà hàng xóm gáy lần thứ hai mới đi ngủ. Nhà cửa chàng chỉ là một túp lều con, tài sản chỉ có một con dao quắm và một chồng sách. Làm bạn với chàng chỉ có một con cóc tía, những buổi chàng học khuya con cóc nhảy ra quanh quẩn ở dưới chân chàng, đớp gọn những con...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Truyện cổ Tày - Nùng - CHÀNG NHO SĨ VÀ CÓC THẦN Truyện cổ Tày - Nùng CHÀNG NHO SĨ VÀ CÓC THẦN Chàng nho sĩ ấy, nhà tuy nghèo nhưng rất chăm học. Ban ngày chàngvào rừng hái củi đem bán để lấy tiền mua gạo và mua dầu đèn. Ban đêmchàng cặm cụi đọc sách cho đến lúc gà hàng xóm gáy lần thứ hai mới đingủ. Nhà cửa chàng chỉ là một túp lều con, tài sản chỉ có một con dao quắmvà một chồng sách. Làm bạn với chàng chỉ có một con cóc tía, những buổichàng học khuya con cóc nhảy ra quanh quẩn ở dưới chân chàng, đớp gọnnhững con muỗi bay vo ve. Thấy cóc quấn quít bên mình, chàng nho s ĩ rấtmến cóc, mỗi bữa ăn, chàng không bao giờ quên dành cho cóc một miếngcơm. Những lúc lên rừng hái củi chàng thường bắt cào cào châu chấu, haycon bọ ngựa đem về cho cóc ăn thêm. Cóc được chăm nom nên ngày cànglớn. Chàng nho sĩ rất sáng dạ, trong sáu năm dùi mài đèn sách, chàng họcthuộc gần hết mười lăm pho sách quí của các bậc thánh hiền. Thấy chànghọc giỏi, người làng thầm mong cho chàng sau này sẽ đỗ trạng nguyên. Năm ấy, nhà vua mở khoa thi chọn trạng, sĩ tử khắp các phương trờiđều tấp nập về kinh dự thi. Thấy chàng nho sĩ vào kinh, cóc tía xin được đitheo. Sáng hôm sau, chàng cùng cóc tía lên đường. Ông chủ đi đến đâu,cóc tía nhảy bước một đi theo kịp đến đó. Đi mãi, đi mãi, một ngày kia, haithầy trò cóc đến một cái lều bỏ không ở ven rừng vắng vẻ. Chàng nho sĩ thấytrong lều có một người chết, bên cạnh có một gói sách và một bọc quần áo.Chàng đoán chắc người này cũng là một sĩ tử lên kinh dự thi, sờ vào ngườithấy mạch còn đập nhè nhẹ, chàng nho sĩ cố loay hoay tìm cách cứu chữa.Thấy chàng có nhiệt tâm, cóc liền ghé tai nói nhỏ : - Ông ơi ! Con xem bộ nó là người không có thủy chung gì cả, hạngnày nếu không phải là gian phi thì cũng là kẻ bội bạc, cứu nó làm gì ! Chàng nho sĩ nhìn cóc rồi nghiêm nghị nói : - Gặp kẻ hoạn nạn mà không cứu chữa, không phải là người quân tử,dù có khó nhọc bằng mười, ta cũng không thể bỏ được. Nếu nó chưa đếnngày tận số mà được sống lại thì ta lại có thêm một người bạn đường cànghay chứ sao... Thấy chàng nói vậy, cóc tía bèn bảo : - Nếu ông đã quyết thì ông cứ cứu nó, còn thuốc thì ông không phảichạy tìm đâu cả. Cóc có hòn ngọc cải tử hoàn sinh đây. Nói đến đây cóc liền nhả ra một viên ngọc trong sáng như kim cương,hình dáng tựa trứng chim. Cóc nói : - Ông hãy để viên ngọc này vào mũi người chết thì người chết lập tứcsẽ sống lại. Chàng nho sĩ nhận lấy viên ngọc rồi làm y như lời. Quả nhiên đượcmột lúc người ấy dần dần hồi tỉnh. Chàng nho sĩ mừng quá đến gần đỡngười lạ ngồi dậy hỏi họ tên, quê quán rồi kết làm bạn. Chàng mở cơm nắmmời bạn ăn rồi cùng nhau lên đường. Hai người và cóc tía đi thêm ba ngày nữa thì tới kinh thành. Đến kinh thành, cóc bảo chàng cho mình đi dạo một lượt đến chiều sẽvề. Chàng nho sĩ và người bạn ngồi ở quán ăn uống nói chuyện trò vui vẻ. Người bạn bỗng hỏi : - Hôm nọ, tôi đi đường xa bị cảm nặng, các bạn đồng hành của tôi bỏtôi nằm lại ở lều. Nếu không có anh ra tay cứu chữa thì tôi đã hóa ra ma mấtrồi. Công ơn của anh sau này tôi xin đền đáp. Không biết anh có thuốc linhđan hay phép thuật gì mà cứu sống được tôi vậy ? Chàng nho sĩ mỉm cười móc túi lấy viên ngọc thật thà nói : - Tôi có viên ngọc cải tử hoàn sinh này đây, tôi chỉ cần đặt viên ngọcnày và mũi thì người chết dù tắt thở đã ba ngày cũng sống lại tức khắc. Nghe ân nhân nói, hắn tỏ bộ lễ độ xin được cầm viên ngọc xem mộtlúc. Khi cầm ngọc trong tay hắn làm bộ mân mê, ngắm nghía rồi lừa khi ânnhân sơ ý bỏ vào túi, vơ vội lấy hành lý, chạy ù ra đường phố, trà trộn vàođám đông. Mất ngọc, chàng nho sĩ đuổi theo kêu la ầm ĩ, nhưng hắn đãnhanh chân lẩn vào các ngõ ngách của kinh thành còn tìm làm sao được,đành trở lại quán ăn thẫn thờ ngồi chờ cóc. Một lúc lâu, cóc trở về. Cócgiẫm chân nói : - Con đã bảo ông đừng cứu chữa cho nó mà, nếu nó là người tốt thìcác bạn cùng đường chắc không bỏ nó nằm chết ở giữa nơi rừng vắng ấy.Nhưng sớm muộn, viên ngọc đó sẽ trở về thôi, bây giờ ông hãy mau mauvào tâu vua để sau này nhà vua xét xử hoàn lại cho ta viên ngọc. Nghe cóc nói, chàng nho s ĩ vào triều tâu với nhà vua và nói rõ đặctính của viên ngọc cho vua nghe. Vua hứa là sẽ xét tìm hộ chàng viên ngọcvà bắt phạt kẻ gian phi. Đêm hôm ấy, công chúa con vua tự nhiên ngã lănxuống giường chết ngất đi. Nhà vua và hoàng hậu vội gọi thầy thuốc tới cứuchữa, sau khi thăm bệnh, thầy thuốc bảo là công chúa bị bệnh nặng khôngthể cứu chữa được. Hoàng hậu lăn lóc kêu than, nước mắt trào tuôn nhưsuối, nhà vua ngồi nhìn con gái sắp đến lúc qua đời, ruột gan rối tựa bòngbong. Chợt nhà vua nhớ tới viên ngọc cải tử hoàn sinh của chàng nho s ĩ bịmất cắp lúc chiều, bèn ra bảng tìm danh y và thông báo khắp kinh thành : ...