Tự dùng thuốc - Mình lại hại mình

Thói quen tự kê đơn mua thuốc của người bệnh, trình độ thầy thuốc cùng với việc kê đơn ngẫu hứng và “lòng tham” của người bán thuốc, sự tràn lan của thuốc giả, thuốc nhái (theo FDA lên đến 25% ở các nước đang phát triển) là những nguyên nhân được nhắc đến nhiều nhất mỗi khi có trường hợp ngộ độc thuốc xảy ra. Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thuốc Thuốc là một sản phẩm đặc biệt liên quan đến sức khỏe con người, chính vì vậy chúng cần được quản lý một cách chặt chẽ, kể...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tự dùng thuốc - Mình lại hại mình Tự dùng thuốc - Mình lại hại mìnhThói quen tự kê đơn mua thuốc của người bệnh, trình độ thầythuốc cùng với việc kê đơn ngẫu hứng và “lòng tham” của ngườibán thuốc, sự tràn lan của thuốc giả, thuốc nhái (theo FDA lênđến 25% ở các nước đang phát triển) là những nguyên nhânđược nhắc đến nhiều nhất mỗi khi có trường hợp ngộ độc thuốcxảy ra.Nguyên nhân dẫn đến ngộ độc thuốcThuốc là một sản phẩm đặc biệt liên quan đến sức khỏe conngười, chính vì vậy chúng cần được quản lý một cách chặt chẽ,kể cả khi đã đến tay người sử dụng.Thuốc chữa bệnh rất dễ gây ra ngộ độc. Ngộ độc ấy có thể là vôtình hay cố ý. Những trường hợp ngộ độc thuốc do cố ý khôngnhiều mà chủ yếu do vô tình. Sự vô tình này có nhiều lý do.Thứ nhất, có quá nhiều loại thuốc, một loại thuốc có quá nhiềubiệt dược với các loại tên gọi khác nhau. Liều khả dụng và liềuđộc có khi cách xa nhau nhưng có khi lại rất gần nhau. Trongcùng một loại thuốc lại có rất nhiều hàm lượng khác nhau. Chỉcần sơ suất một chút như đựng trong túi giấy, ghi tên hàm lượngthuốc cẩu thả; dùng thuốc thấy ít tác dụng nên tự tăng liều đểcho tác dụng mạnh hơn, thuốc để ở bàn, ở đầu giường, trẻ concầm nuốt phải… đều có thể dẫn đến ngộ độc.Thứ hai, tự ý sử dụng thuốc hoặc tự ý uống thêm loại thuốc khácvới hy vọng bệnh khỏi nhanh mà không biết rằng thuốc uốngthêm lại cùng nhóm với thuốc đang sử dụng hoặc có khả nănglàm tăng tính độc của thuốc đang sử dụng.Thứ ba, mua phải thuốc giả, thuốc kém chất lượng hoặc thuốcbảo quản không tốt hay đã hết hạn sử dụng. Nếu tác dụng phụcủa thuốc thật nằm trong khoảng 1/10.000 - 1/100.000 thì nguycơ độc hại của thuốc giả lại lên đến 1/10! Trong đó đáng nguyhiểm nhất là ngộ độc thuốc và dị ứng thuốc.Còn có một nguyên nhân khác dẫn đến ngộ độc thuốc là việc sửdụng không đúng loại nước để uống thuốc. Ít ai biết rằng, cómột số loại nước khi dùng uống thuốc lại có khả năng làm tăngđộc tính hoặc tăng tác dụng không mong muốn của thuốc. Cóthể kể ra đây một số loại nước như:- Dùng nước nho ép để uống thuốc có thể làm giảm tác dụng vàtăng phản ứng phụ của thuốc chữa bệnh.- Trong thời gian đang uống thuốc chữa bệnh hen nếu dùng quánhiều caffein (hợp chất trong cà phê) có thể làm tăng các phảnứng phụ.- Sữa:Canxi có trong sữa có thể làm cản trở mức hấp thu củamột số loại thuốc kháng sinh.- Nước dâu ép:Theo một số nghiên cứu khoa học thì khi dùngwafarin - một loại thuốc chống đông máu nếu dùng cùng nướcdâu ép có thể làm tăng quá trình chảy máu. Để phòng ngừa ngộ độc thuốc, chỉ mua thuốc theo đơn của bác sĩ.Biểu hiện như thế nào?Biểu hiện lâm sàng ngộ độc thuốc hết sức đa dạng, phụ thuộcchủ yếu vào nguyên nhân gây ngộ độc. Sau khi uống thuốc chỉvài phút, đột nhiên bạn thấy xuất hiện các triệu chứng sau thì đólà những dấu hiệu bạn đang bị ngộ độc thuốc.Về hô hấp: Khó thở, ngứa họng, ngứa mũi. Có khi thở chậmhoặc thở nhanh hơn bình thường (ở người lớn, nhịp thở bìnhthường là 16-20 lần/phút). Hơi thở ra có thể có mùi thuốc.Về tim mạch: Huyết áp có thể hạ xuống hoặc không đo đượctrong trường hợp nặng nhưng cũng có thể tăng. Nhịp tim có thểnhanh hoặc chậm hơn bình thường, nhịp tim có thể không đều,ngắt quãng.Về thần kinh: Trường hợp nhẹ có thể nhức đầu, chóng mặt, hoamắt, trường hợp nặng có thể bị co giật hay hôn mê.Về tiêu hóa: Nôn mửa, có thể nôn ra máu, khô miệng, đau bụng,tiêu chảy.Các biểu hiện khác: Có thể bí tiểu, tiểu máu màu đỏ hồng hoặcnước tiểu có màu đen, xanh, vàng tùy loại thuốc, trường hợpnặng có thể vô niệu. Mờ mắt, ù tai, da khô, xanh tím. Có thể sốtcao hay hạ thân nhiệt, chân tay lạnh, vã mồ hôi.Điều trị và dự phòngĐể cấp cứu ngộ độc có hiệu quả, điều hết sức quan trọng là nhậnbiết kịp thời chất độc hoặc thuốc mà bệnh nhân đã dùng. Vì vậy,cùng với việc khẩn cấp đưa nạn nhân đi bệnh viện, người nhàphải tìm hiểu loại thuốc nào là thủ phạm gây tai nạn. Nếu có thể,gia đình nên đem theo thuốc, bao bì hoặc đơn thuốc đã dùng đếncho bác sĩ để nhanh chóng tìm ra thuốc giải độc.Nếu phát hiện nạn nhân ngừng tim, ngừng thở, trước tiên phảiphục hồi chức năng hô hấp, tuần hoàn cho nạn nhân bằng cáchlàm hô hấp nhân tạo.Loại bỏ chất độc bằng cách gây nôn, biện pháp này được ápdụng đối với người ngộ độc thuốc qua đường uống. Có thể móchọng, đè gốc lưỡi để kích thích gây nôn, cũng có thể gây nônbằng cách cho uống siro ipeca.Trong mọi trường hợp nghi bị ngộ độc thuốc, sau khi đã sơ cứuphải chuyển ngay nạn nhân đi bệnh viện.Để dự phòng cần chú ý:- Chỉ sử dụng thuốc khi có đơn của bác sĩ, tuân thủ tuyệt đối chỉđịnh của bác sĩ.- Chỉ mua thuốc theo đơn và mua thuốc ở nhà thuốc uy tín, đạttiêu chuẩn.- Cần có tủ thuốc gia đình để cất giữ và bảo quản thuốc đúngnguyên tắc.- Không nên tự chữa bệnh qua kiểu “truyền miệng” hay máchthuốc ...