Tư duy mới về công nghiệp hóa trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Nội dung bài viết trình bày công cuộc đổi mới , phát triển kinh tế đất nước ta thực hiện trong hơn 30 năm qua tập trung vào thực hiện những định hướng, nội dung lớn là phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư duy mới về công nghiệp hóa trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0TƢ DUY MỚI VỀ CÔNG NGHIỆP HÓA TRONG BỐI CẢNH CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ---------- PGS.TS. Nguyễn Văn Thạo Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương 1. Nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế kém phát triển, nôngnghiệp là ngành sản xuất chủ đạo, chưa qua giai đoạn công nghiệp hóa, lại bị chiếntranh tàn phá, nên việc cần phải tiến hành công nghiệp hóa để phát triển đất nước làmột chủ trương, quan điểm đúng đắn, có ý nghĩa chiến lược. Đại hội III của Đảng(năm 1960) xác định công nghiệp hóa, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủnghĩa xã hội, là nhiệm vụ trung tâm của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nướcta. Tuy nhiên, việc tập trung cao độ sức người, sức của, các nguồn lực vật chất vàtinh thần cho cuộc chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và cuộcchiến tranh phá hoại ác liệt bằng không quân, hải quân Mỹ đánh phá miền Bắcnhằm ngăn cản chi viện của hậu phương miền Bắc cho cuộc kháng chiến của nhândân ta ở miền Nam, đã làm cho việc thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hóa đất nướcgặp rất nhiều khó khăn, trở ngại, không thực hiện được mục tiêu đề ra. Sau ngày đấtnước hòa bình, thống nhất (năm 1975), đất nước ta rơi vào cuộc khủng hoảng kinhtế - xã hội kéo dài nhiều năm, phải vật lộn để lo đời sống cho nhân dân và ra khỏicuộc khủng hoảng. Ngay khi đất nước thoát khỏi cuộc khủng hoảng, Hội nghị đạibiểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII (1994) đã chủ trương “đẩy tới một bướccông cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”1 và “Công nghiệp hóa phải điđôi với hiện đại hóa, thực hiện những bước tiến tuần tự về công nghệ với tranh thủnhững cơ hội đi tắt, đón đầu, hình thành những mũi nhọn phát triển kinh tế theotrình độ tiên tiến của khoa học và công nghệ thế giới”2. Đại hội VIII của Đảng(1996) tiếp tục chủ trương “đẩy mạnh công nghiệp hóa”3 và đề ra mục tiêu “từ nayđến năm 2020, ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành một nước côngnghiệp”4. Các Đại hội IX, X, XI đều khẳng định mục tiêu phấn đấu đến năm 2020đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Tuynhiên, đến năm 2016, Đại hội XII của Đảng đánh giá đến năm 2020, nước ta chưathể trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại nên đã điều chỉnh lại mục tiêuthành “phấn đấu sớm đưa nước ta thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”5.1 2 Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (Đại hội VI, VII, VIII, IX), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, HàNội, 2005, tr. 405-406.34 Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới (Đại hội VI, VII, VIII, IX), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, HàNội, 2005, tr. 466-467.5 Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương, Hà Nội, 2016, tr. 76.4 Công cuộc đổi mới , phát triển kinh tế đất nước ta thực hiện trong hơn 30năm qua tập trung vào thực hiện những định hướng, nội dung lớn là phát triển nềnkinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đạihóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Trong ba nội dung lớn, quan trọng đó thì việc pháttriển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế đãcó những bước tiến dài, có những thành tựu nổi bật (nền kinh tế nước ta hiện nay,về cơ bản, đã là một nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế và định hướngxã hội chủ nghĩa), còn nhiệm vụ công nghiệp, hiện đại hóa đất nước kết quả đạtđược rất hạn chế, không chỉ không thực hiện được mục tiêu phấn đấu đến năm 2020đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, mà đất nướcvẫn đứng trước nguy cơ tụt hậu xa hơn so với các nước trong khu vực và trên thếgiới. Trong khi Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, trong 30 năm, từ những năm 60đến những năm 90 của thế kỷ trước và gần đây nhất, cũng chỉ trong hơn 30 nămthực hiện cải cách mở cửa, Trung Quốc cũng đã từ một nước kinh tế kém phát triểntrở thành những nước công nghiệp phát triển. Khi các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra cuối thế kỷ 18,cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra cuối thế kỷ 19 trên thế giới thì nước tađang là nước phong kiến và nước thuộc địa. Bối cảnh đó làm cho nước ta khôngtiếp cận được với các cuộc cách mạng công nghiệp này. Cuộc cách mạng côngnghiệp lần thứ ba diễn ra trên thế giới vào nửa cuối thế kỷ 20. Trong những nămnày, nước ta đang trong thời kỳ chiến tranh, sau đó rơi vào khủng hoảng kinh tế - xãhội, bị bao vây cấm vận, nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp…;bối cảnh này đã tạo ra cho nước ta nhiều khó khăn, cản trở việc tiếp cận nhữngthành tựu của cuộc cách mạng này, tham gia vào cuộc cách mạng này, sử dụngnhững thành tựu của nó để phát triển đất nước. Ngày nay, nhân loại đang bước vàocuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, dù mới ở giai đoạn ban đ ...