Tứ thơ vạn lí trong Phương Đình vạn lí

Bài viết bàn về Nguyễn Văn Siêu là một tác gia lớn ở thế kỷ 19. Thơ ông nhận được nhiều thành công trên cả hai phương diện nội dung và phong cách nghệ thuật. Phương Đình vạn lí tập được nhà thơ xuất bản trong chuyến đi ngoại giao sang Trung Quốc năm 1849. Văn liễn là bài thơ thể hiện sâu sắc những trải nghiệm cuộc sống khắc nghiệt một cách sinh động thú vị, cho tất cả niềm kiêu hãnh và nỗi cô đơn tràn ngập tâm hồn con người. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tứ thơ vạn lí trong Phương Đình vạn lí JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE ◦ Social Sci., 2008, Vol. 53, N . 6, pp. 1-7 TÙ THÌ V„N L TRONG PH×ÌNG œNH V„N L Nguy¹n Thà Thanh Chung Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H  Nëi 1. Mð ¦u Quan h» bang giao giú và tr½ quan trång trong qu¡ tr¼nh ph¡t triºn d¥n tëc. Suèt ng n n«m ëc lªp tü chõ thíi phong ki¸n, trång tr¡ch ph¡t triºn mèi quan h» n y luæn ÷ñc giao phâ cho nhúng nh¥n t i nh÷ M¤c ¾nh Chi, Nguy¹n Trung Ng¤n thíi Tr¦n; Phòng Kh­c Khoan, L¶ Quþ æn thíi L¶; Nguy¹n Du, Cao B¡ Qu¡t thíi Nguy¹n. . . Tr¶n h nh tr¼nh v¤n d°m, nhi·u sù gi£ trð th nh ngh» s¾, k½ th¡c i·u sð ki¸n sð v«n còng t¥m t÷ t¼nh c£m v o v«n ch÷ìng. Nguy¹n V«n Si¶u công l  mët con ng÷íi t i hoa vîiPh÷ìng ¼nh v¤n l½ tªp ÷ñc s¡ng t¡c trong chuy¸n i sù Trung Hoa n«m 1849. Trong b i vi¸t n y, chóng tæi t¼m hiºu v· tù thì v¤n l½, mët tù thì °c s­c trong Ph÷ìng ¼nh v¤n l½ tªp công nh÷ thì ca s¡ng t¡c tr¶n ÷íng ho ng hoa. V¤n l½ ÷ñc Ph÷ìng ¼nh dòng l m t¶n gåi tªp thì. Trong h ng tr«m tªp thì thuëc m£ng thì ca n y câ nhúng nhan · dòng iºn nh÷ Tinh s  thi tªp cõa Nguy¹n Cæng H¢ng, Tinh s  h nh k¿ cõa Phan Huy ch, Ho ng hoa ç ph£ cõa Ngæ Th¼ Nhªm. . . nh÷ng công câ nhúng nhan · r§t gi£n dà nh÷ B­c sù thæng löc cõa L¶ Quþ æn, Hoa tr¼nh thi tªp cõa Nguy¹n Quþ ùc, B­c sù thi tªp cõa Trành Ho i ùc, Sù tr¼nh thi tªp cõa Phan Thanh Gi£n. . . Ph÷ìng ¼nh v¤n l½ tªp l  mët nhan · gi£n dà nh÷ng công gi u gi¡ trà biºu ¤t. Trong to n tªp thì, tø v¤n l½ xu§t hi»n c£ th£y m÷íi ba l¦n. Nhúng tù thì v¤n l½ ¢ gûi g­m sü tr£i nghi»m, ni·m tü h o v  néi cæ ìn cõa thi nh¥n. 2. Nëi dung nghi¶n cùu 2.1. Sü tr£i nghi»m Sü tr£i nghi»m giú vai trá quan trång trong cuëc sèng công nh÷ s¡ng t¡c v«n ch÷ìng ngh» thuªt. Nguy¹n V«n Si¶u nhªn th§y rã t¦m quan trång cõa nhúng tri thùc thüc t¸ èi vîi s¡ng t¡c v«n håc. Æng kh¯ng ành: Mët ng÷íi dòng §t h ng 1 Nguy¹n Thà Thanh Chung tr«m m¨u bân t÷îi b¬ng n÷îc sæng, ành l m cho c¥y cao tr«m tr÷ñng, giâ s÷ìng d¦u d¢i, m÷a mâc th§m nhu¦n, l¡ lîn c nh d i, tha hç ph¡t triºn. Nhí th¸ m  c¥y câ nhi·u v´ µp, gièng nh÷ v«n ch÷ìng cõa tríi §t. Mët ng÷íi th¼ dòng l÷ng giä §t, t÷îi b¬ng n÷îc ch²n, ch¿ mong c¥y cao b¬ng gang t§c, hæm nay uèn c nh ng y mai c­t l¡, cong queo nghi¶ng ngûa, tr«m v´ kh¡c nhau, tuy câ gióp cho con m­t vui v´ ÷ñc ph¦n n o nh÷ng c¡i sinh þ tü nhi¶n kia, tr¡nh sao khæng mán mäi [1;115]. Vªy n¶n, khi ríi cûa T¥y B­c b­t ¦u cuëc h nh tr¼nh, Ph÷ìng ¼nh ¢ thèt l¶n ¦y xóc c£m: V¤n l½ thû li bi»t Xu§t T¥y B­c mæn kh©u chi¸m (V¤n d°m ¥y l  chèn bi»t li C£m xóc khi ríi cûa T¥y B­c). Qu£ thªt, ¸n Trung Hoa, thi nh¥n ÷ñc tr£i nghi»m nhi·u c£nh quan thi¶n nhi¶n, phong töc tªp qu¡n. . . Tªp thì t¡i hi»n mët thi¶n nhi¶n hòng v¾, dú dëi, kh­c nghi»t nh÷ Qu¡ Chu Sìn ÷íng (Qua ªp Chu Sìn), H÷ðng Hç (H÷ðng Hç), Phó giang trung th¤ch (B i phó vi¸t v· ¡ giúa sæng). . . ; mët thi¶n nhi¶n hi·n háa, thì mëng, b¼nh y¶n nh÷ Li giang chu tr¼nh (H nh tr¼nh i thuy·n tr¶n sæng Li), Th¡i mi¶n khóc (Khóc ca h¡i bæng), Linh Xuy¶n ki¸n thõy nguy»t (Ng­m c£nh tr«ng n÷îc ð Linh Xuy¶n). . . ; mët thi¶n nhi¶n mang d§u t½ch làch sû nh÷ Y¸t M¢ Phöc Ba t÷îng qu¥n mi¸u (Th«m mi¸u t÷îng qu¥n M¢ Phöc Ba), Qu¡ T o Th¡o ngh¾ trõng (Qua më gi£ cõa T o Th¡o), Qu¡ Tri»u V÷ìng cê th nh (Qua th nh cê Tri»u V÷ìng), Tuy¶n Hâa vành ho i cê t½ch (T¤i Tuy¶n Hâa vành d§u t½ch x÷a). . . V«n ch÷ìng vi¸t v· thi¶n nhi¶n trong Ph÷ìng ¼nh V¤n l½ tªp l  k¸t qu£ sü tr£i nghi»m v  þ thùc s¥u s­c v· sü tr£i nghi»m. Khi i sù v·, æng vi¸t trong b i t§u: Th¡ng Gi¶ng n«m Tü ùc thù 2, chóng tæi tø bi»t b» rçng, v¥ng líi s­c i l¦n n y, h¢y ghi ch²p t÷íng tªn nhúng c£nh danh th­ng nói sæng nìi i qua, khi v· d¥ng xem. Chóng tæi tø khi ra khäi V¥n Nam ¸n Y¶n Kinh, ÷íng i qua c¡c t¿nh Qu£ng T¥y, Hç Nam, Hç B­c, H  Nam, Trüc L», gçm hìn v¤n d°m. . . Chóng tæi i ÷íng vèn nhanh, muèn bi¸t c¡c nìi cho k¾ thªt khâ, chú ngh¾a l¤i mì hç, ch¿ sñ vi¸t ra qu¶ k»ch. Tæi b±n phäng theo c¡ch vi¸t k½ cõa nhúng ng÷íi i sù, l¤i tòy theo nìi °t ch¥n ¸n, häi han th¶m rçi l¤i tra cùu th¶m c¡c s¡ch Nh§t thèng ch½, Thæng ch½, Qu£ng d÷ ch½, l¤i so vîi kinh sû º t¼m hiºu t¶n gåi v  lai làch ¤i thº. G°p sæng th¼ t¼m hiºu tø nguçn ¸n nh¡nh, l§y sæng º bi¸t nói, g°p nói th¼ t¼m hiºu tø ché ph¡t khði ¸n ché tªn còng, l§y nói º bi¸t sæng. Công câ lóc tr¶n ÷íng i, chóng tæi g°p mët ch¥u, mët huy»n, mët sæng, mët ngån nói hìi l¤, ho°c g°p ché giang h  hiºm trð, bí cãi êi thay, còng l  nhúng thº ch¸, phong töc tªp qu¡n v  sü kh¡c nhau giúa c¡c ch¥u x÷a cán th§y ÷ñc qua di t½ch c¡c th nh qu¡ch, hç ¦m cô, câ thº gióp ½ch ÷ñc cho ...