Tư tưởng Nhà nước pháp quyền

Xây dựng một xã hội công bằng văn minh tiến bộ cùng với cuộc sống ấm no hạnh phúc là một mong muốn lớn lao của con người từ khi chúng ta bắt đầu có được nhận thức và sống trong một cộng đồng xã hội. Quá trình hình thành tư tưởng nhà nước pháp quyền dần dân được hình thành và phát triễn ngày càng rõ ràng và trở thành một hiện thực sống động ở các nước phát triễn tiên tiến của thế giới nhằm đưa con người đạt được những khát vọng hoài bão về xã...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng Nhà nước pháp quyền Tư tưởng Nhà nước pháp quyền Xây dựng một xã hội công bằng văn minh tiến bộ c ùng với cuộc sống ấm no hạnh phúc là một mong muốn lớn lao của con ng ười từ khi chúng ta bắt đầu có được nhận thức và sống trong một cộng đồng xã hội. Quá trình hình thành tư tưởng nhà nước pháp quyền dần dân được hình thành và phát triễn ngày càng rõ ràng và trở thành một hiện thực sống động ở các nước phát triễn tiên tiến của thế giới nhằm đưa con người đạt được những khát vọng hoài bão về xã hội như thế. Ở Việt Nam ta, tư tưởng xây dựng nhà nước pháp quyền đã được chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra ngay từ khi trong quá trình đấu tranh giành độc lập cho dân tộc. Từ 1919, trong bản yêu sách tám điểm gửi Hội nghị Versailles đòi các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân VN, Nguyễn Ái Quốc nêu những điều liên quan đến pháp quyền, đòi thực dân Pháp phải cải cách nền pháp lý ở Đông Dương, phải bãi bỏ chế độ cai trị bằng các sắc lệnh và thay thế bằng các đạo luật. “Bảy xin hiến pháp ban hành/ Trăm điều phải có thần linh pháp quyền” Từ đó đến nay chủ trương của Đảng và Nhà nước ta xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân do dân và vì dân được quán triệt và liên tục. Do đó việc nghiên cứu tư tưởng hình thành và các vấn đề của nhà nước pháp quyền để hiểu rõ hơn tại sao cần phải xây dựng nhà nước pháp quyền tại Việt Nam, hiện trạng của công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền ở Việt Nam, các tiền đề để xây dựng được nhà nước pháp quyền Việt Nam và các giải pháp đường hướng theo đuổi để giải quyết những khó khăn trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam 1. Đầu tiên cần phải tìm hiểu trong lịch sử các học thuyết tư tưởng chính trị pháp luật thì nhà nước pháp quyền hình thành tử khi nào, tư tưởng nhà nước pháp quyền từ đó đến nay phát triễn ra sao? Các nhà tư tưởng thời kỳ này là Solon (640-558 TCN), ông là người đầu tiên sáng lập dân chủ Hy Lạp cổ đại, chủ tr ương cải cách nhà nước bằng việc đề cao vai trò của pháp luật, kết hợp sức mạnh (quyền lực nh à nước) với pháp luật để giải phóng con người. Cụ thể ông ban hành các sắc lệnh xóa bỏ mọi nợ nần trong xã hội, thừa nhận quyền tư hữu tài sản, hạn chế quyền lợi của giai cấp quí tộc chủ nô nh ư biến nông dân phá sản thành nô lệ, qui định hạn mức chiếm hữu tối đa... Heraclitus (520-460 TCN) - nhà triết học biện chứng Hy Lạp cho rằng pháp luật là phương tiện chống lại cực quyền, cho nên nhân dân phải đấu tranh bảo vệ pháp luật giống như bảo vệ nhà của mình. Socrate (469-399TCN) : Quan niệm về công lý trong sự tuân thủ pháp luật như sau Xã hội không thể vững mạnh nếu các pháp luật hiện hành không được tuân thủ,và ngược lại giá trị của công lý (pháp luật) chỉ có được trong sự tôn trọng pháp luật. Platon (427-374 TCN): Học trò của Socrate, một trong nhà tư tưởng vĩ đại thời sơ cổ, cũng như toàn bộ lịch sử triết học, với các ý tưởng tiến bộ về tinh thần thượng tôn pháp luật phải xuất phát từ phía nhà nước, một nhà nước sẽ diệt vong nếu pháp luật không được tôn trọng. Aristotle 384-322 TCN, học trò của Platon, người đã trực tiếp phát triễn và làm sâu sắc hơn các quan điểm chính trị pháp luật của thầy mình. Ông quan niệm phải có sự phù hợp giữa chính trị và pháp luật, đề cao pháp luật phải gắn với cơ chế, hệ thống các cơ quan quyền lực nhà nước Xixeron (106-43 TCN) nhà luật học nhà hùng biện tài năng, đưa ra quan niệm công chức nhà nước phải có trình độ nhất định khả năng nhất định như phải có tài hùng biện, sáng suốt và công bằng, hiểu biết về pháp luật, và luật phải phải công bằng và phù hợp với quyền tự nhiên, đặc biệt ông nêu lên nguyên tắc có tính bắt buộc về tính tối cao của pháp luật, không ai được đứng trên luật. Những ý tưởng, quan niệm của các nhà tư tưởng thời kỳ cổ đại tuy đã nêu ra những góc độ khác nhau về vai trò của pháp luật nhưng tựu trung có tập trung 2 nội dung cốt lõi sau 1. Cổ vũ cho sự đề cao pháp luật 2. Xây dựng nhà nước hoạt động trong khuôn khổ pháp luật công bằng. Những nội dung này là tiền đề cho sự phát triễn của tư tưởng nhà nước pháp quyền thế kỷ 17, góp phần định hình và sâu sắc hơn học thuyết về tính tối cao của pháp luật, cơ chế phân chia quyền lực nhà nước, và nhà nước pháp quyền nói chung. Tuy nhiên, tư tưởng nhà nước pháp quyền thời kỳ này còn nhiều hạn chế, chưa toàn diện và chưa đủ cơ sở lí luận khoa học để chứng minh & thuyết phục. Tuy nhiên cho đến tận thế kỷ 17-19, trước sự suy tàn của chế độ phong kiến quân chủ chuyên chế tàn bạo, độc tài, châu âu ra khỏi đêm trường trung cổ, bắt đầu vào thời kỳ phục hưng, các tư tưởng và quan điểm của nhân loại tiến bộ về nhà nước pháp quyền được tiếp tục phát triễn và dần dần hình thành một cách rõ ràng và dứt khoát trong các học thuyết chính trị pháp luật Sau đây ta xem xét những học giả tiêu biểu trong gia đoạn này về tư tưởng nhà nước pháp quyền. John Locke (1632 – 1704) Ông quan niệm rằng các quyền của con người gồm (quyền tự do, bình đằng và ...