Ứng dụng ảnh viễn thám và mô hình Markov dự báo biến động sử dụng đất quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ

Nghiên cứu "Ứng dụng ảnh viễn thám và mô hình Markov dự báo biến động sử dụng đất quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ" sử dụng công nghệ GIS và viễn thám kết hợp mô hình Markov xác định biến động sử dụng đất, dự báo xu hướng sử dụng đất đến năm 2025 tại quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng ảnh viễn thám và mô hình Markov dự báo biến động sử dụng đất quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 17 - 2023 ỨNG DỤNG ẢNH VIỄN THÁM VÀ MÔ HÌNH MARKOV DỰ BÁO BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT QUẬN CÁI RĂNG, THÀNH PHỐ CẦN THƠ Mai Linh Cảnh*, Nguyễn Huy Sơn và Võ Văn Bình Trường Đại học Tây Đô * ( Email: mlcanh@tdu.edu.vn) Ngày nhận: 01/11/2022 Ngày phản biện: 26/02/2023 Ngày duyệt đăng: 20/4/2023 TÓM TẮT Quản lý biến động sử dụng đất rất cần thiết cho việc giám sát đất đai đặc biệt là quy hoạch sử dụng đất. Hệ thống thông tin địa lý (GIS) và viễn thám là công cụ đã được chứng minh trong đánh giá sử dụng đất giúp các nhà quản lý lập kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất theo hướng phát triển bền vững. Nghiên cứu này sử dụng công nghệ GIS và viễn thám kết hợp mô hình Markov xác định biến động sử dụng đất, dự báo xu hướng sử dụng đất đến năm 2025 tại quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. Kết quả nghiên cứu cho thấy biến động đất đai trong giai đoạn 2010 – 2015 là 18,92% và giai đoạn 2015 – 2020 là 11,5%. Kết quả kiểm chứng độ chính xác của mô hình Markov với hiện trạng sử dụng đất năm 2020 đạt 95,85%. Trên cơ sở kết quả này, dự báo kết quả sử dụng đất đến năm 2025: đất mặt nước là 1119,14 ha, đất cây lâu năm là 2851,04 ha, đất cây hàng năm là 471,88 ha, đất đô thị là 2287,77 ha và đất trống là 29,53 ha. Như vậy, sử dụng ảnh viễn thám kết hợp mô hình Markov xác định biến động sử dụng đất và dự báo xu hướng sử dụng đất quận Cái Răng có kết quả khả thi kiểm chứng phù hợp với biến động sử dụng đất của giai đoạn 2010 – 2020. Từ khóa: Ảnh Landsat, biến động sử dụng đất, GIS - Viễn thám, mô hình Markov, quận Cái Răng Trích dẫn: Mai Linh Cảnh, Nguyễn Huy Sơn và Võ Văn Bình, 2023. Ứng dụng ảnh viễn thám và mô hình Markov dự báo biến động sử dụng đất quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô. 17: 301-313. * Ths. Mai Linh Cảnh – CV. Phòng QLKH&HTQT, Trường Đại học Tây Đô 301 Tạp chí Nghiên cứu khoa học và Phát triển kinh tế Trường Đại học Tây Đô Số 17 - 2023 1. ĐẶT VẤN ĐỀ quản lý sử dụng đất, vì vậy cần có những Trong bối cảnh nền kinh tế đang vận nghiên cứu tiếp theo để đáp ứng nhu cầu động theo hướng công nghiệp hoá, hiện sử dụng đất góp phần phát triển kinh tế - đại hóa và quá trình đô thị hóa đang diễn xã hội cho địa phương. ra nhanh, cùng với sự gia tăng dân số đã Nghiên cứu này được thực hiện tại làm cho nhu cầu sử dụng đất tăng lên gây quận Cái Răng, nơi kinh tế phát triển và ra biến động lớn về đất đai. Biến động sử gia tăng nhanh về dân số, tốc độ đô thị dụng đất dẫn đến sự thay đổi của thảm hóa diễn ra nhanh, đặc biệt từ năm 2010, thực vật, biến đổi các đặc tı́nh lý hóa của việc đánh giá và dự báo biến động sử đất, các hệ thống thủy văn và tài nguyên dụng đất cho quận Cái Răng nhằm hỗ trợ đất đai. Do đó, việc đánh giá biến động công tác định hướng, điều chỉnh quy sử dụng đất và dự báo nhu cầu sử dụng hoạch sử dụng đất một cách hợp lý. đất nhằm đưa ra kế hoạch, định hướng sử Nghiên cứu được thực hiện qua ứng dụng dụng đất hiệu quả và hợp lý cho tương lai công nghệ GIS và viễn thám kết hợp mô góp phần nâng cao hiệu quả trong công hình Markov xác định biến động sử dụng tác quản lý đất đai. đất, dự báo xu hướng sử dụng đất đến Nghiên cứu về biến động sử dụng đất năm 2025 tại quận Cái Răng qua đó kiểm kết hợp mô hình Markov dự báo sử dụng chứng khả năng ứng dụng của phương đất được nhiều tác giả thực hiện, có thể pháp này trong đánh giá biến động đất và kể đến các nghiên cứu của Huỳnh Văn hỗ trợ công tác quản lý đất đai tại địa Chương và ctv. (2017) dự báo sử dụng đất phương. thành phố Nha Trang đến năm 2020 bằng 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU mô hình Markov, kết quả nghiên cứu so 2.1. Khu vực nghiên cứu với phương án quy hoạch sử dụng đất có sự chênh lệch không quá lớn. Nghiên cứu Khu vực nghiên cứu tại quận Cái Răng của Lê Hùng Chiến và ctv. (2019) đánh (Hình 1), nằm ở phía đông nam của thành giá biến động sử dụng đất giai đoạn 2010- phố Cần Thơ, vị trí địa lý có tọa độ từ 2015 và dự báo sử dụng đất năm 2020 105013’38” đến 105050’35” độ kinh đông; từ 09055’08” đến 10019’38” độ vĩ bắc, tổng huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình có kết diện tích tự nhiên là 6.759,36 ha. Quận Cái quả tính toán độ chính xác trên 96%; Răng tiếp giáp với quận Ninh Kiều là trung nghiên cứu của Wang et al. (2020) sử tâm kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ. dụng GIS và viễn thám xác định biến Về đường bộ, địa bàn quận có các tuyến động và dự đoán sử dụng đất thành phố đường huyết mạch chạy qua như quốc lộ Kathmandu, Nepal đến năm 2030 kết quả 1A, quốc lộ Nam Sông Hậu, quốc lộ 61C, nghiên cứu đã chỉ ra nguyên nhân biến đồng thời kết nối với quốc lộ 91B tạo thành động sử dụng đất và đưa ra các giải pháp một hệ thống giao thông đường bộ nối liền quy hoạch đô thị. Những nghiên cứu này quận với vùng, cả nước. Về đường thủy có đã mang lại nhiều kết quả khả thi trong 02 tuyến chính là ...