Ứng dụng mạng thần kinh mờ và kỹ thuật tọa độ song song khảo sát mối liên quan nhân quả trong quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu

Nghiên cứu tiến hành ứng dụng hai kỹ thuật: Mạng thần kinh mờ (NeuroFuzzy - NF) và tọa độ song song (Parallel Coordinate) trong mô hình hóa và khảo sát quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu. Trong đó kỹ thuật mạng thần kinh mờ hỗ trợ mô hình hóa dữ liệu, trong khi kỹ thuật tọa độ song song cho phép khảo sát mối liên quan nhân quả một cách trực quan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng mạng thần kinh mờ và kỹ thuật tọa độ song song khảo sát mối liên quan nhân quả trong quy trình chiết xuất cao diệp hạ châuY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011Nghiên cứu Y họcỨNG DỤNG MẠNG THẦN KINH MỜ VÀ KỸ THUẬTTỌA ĐỘ SONG SONG KHẢO SÁT MỐI LIÊN QUAN NHÂN QUẢTRONG QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT CAO DIÊP HẠ CHÂUChung Khang Kiệt*, Đỗ Quang Dương*TÓM TẮTMục tiêu: Ứng dụng hai kỹ thuật: mạng thần kinh mờ (NeuroFuzzy - NF) và tọa độ song song(Parallel Coordinate) trong mô hình hóa và khảo sát quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu. Trong đó kỹthuật mạng thần kinh mờ hỗ trợ mô hình hóa dữ liệu, trong khi kỹ thuật tọa độ song song cho phépkhảo sát mối liên quan nhân quả một cách trực quan.Phương pháp: Ứng dụng công cụ máy tính kết hợp giữa 2 kỹ thuật mạng thần kinh mờ và tọa độsong song khảo sát mối liên quan nhân quả của quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu trong công trìnhđã được công bố trước đây. Kỹ thuật mạng thần kinh mờ được áp dụng cho mô hình hóa dữ liệu, kỹthuật tọa độ song song hỗ trợ trực quan hóa mối liên quan nhân quả.Kết quả: Từ kết quả nghiên cứu cho thấy việc ứng dụng mạng thần kinh mờ và tọa độ song songtìm quy luật nhân quả trong quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu đạt độ chính xác hơn so với việcthực hiện bằng phương pháp khác như luật kết hợp hay thống kê. Mặc khác kỹ thuật tọa độ song songcho phép khảo sát mối liên quan nhân quả một cách trực quan.Kết luận: Kết quả nghiên cứu cho thấy việc ứng dụng mạng thần kinh mờ và tọa độ song song tìmquy luật nhân quả trong quy trình chiết xuất cao diệp hạ châu đạt được kết quả có độ chính xác caohơn, nhanh chóng hơn so với việc thực hiện bằng phương pháp thống kê truyền thống. Ngoài ra, việcthể hiện trực quan mô hình nhân quả bằng đồ thị kết hợp song song cung cấp cho người dùng sự khảosát cụ thể hơn so với tập luật “Nếu … thì …” và biểu đồ 3 chiều.Từ khóa: mạng thần kinh mờ, kỹ thuật tọa độ song song, quy trình chiết xuất, cao diệp hạ châu.ABSTRACTAPPLICATION OF NEURO-FUZZY SYSTEM COMBINED TO VISUALIZATION TECHNIQUEFOR EXAMNING CAUSE-EFFECT RELATIONSHIPS FROM HERBAL EXTRACTION PROCESSChung Khang Kiet, Do Quang Duong* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 1 - 5Objectives: In this study, the performance of combined computational methods: neuro-fuzzy and parallelcoordinates was examined in generating predictive cause-effect relationships for a published data of herbalextraction process of Phyllanthus amarus Schum. & Thonn.Material and Methods: This study was a systematic combination of two methods: neuro-fuzzy and parallelcoordinates in order to examine the cause-effect relationships of herbal extraction process of Phyllanthus amarusSchum. & Thonn.Results: The approach was successful in extracting invaluable knowledge from this data, whilst neuralnetworks demonstrated a high capability in modelling unseen data, parallel coordinates supported a visualising* Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí MinhTác giả liên lạc: TS. Đỗ Quang DươngĐT: 0913662043;Chuyên Đề Dược KhoaEmail: dqduong@uphcm.edu.vn1Nghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011observation to analyse multivariate data. The generated results of studied data illustrated that the performance ofthe employed methods was superior when compared to common methods using associate rules or 3D graphs.Moreover, with the visualised cause-effect relationships predicted from parallel coordinates for a published data ofherbal extraction process of Phyllanthus amarus Schum. & Thonn, it was obviously that this study could be aninvaluable computational approach for examining cause-effect relationships from pharmaceutical data.Conclusion: Study presented in this paper evaluated the performance of neuro-fuzzy combined to parallelcoordinates for extracting cause-effect knowledge from herbal extraction process. Predictive results showed thatboth methods were successful in modelling quality models of extraction properties as well as visualising thecause-effect relationships between conditions and properties of extraction. This study also will help the pharmacisteasily in choosing the techniques and tools to extract knowledge from herbal extraction process.Keywords: neurofuzzy, parallel coordinates, herbal extraction process, Phyllanthus amarus Schum. &Thonn.ĐẶT VẤN ĐỀChiết xuất dược liệu là một kỹ thuật dùngdung môi để chiết tách một hoặc nhiều hoạtchất có tác động sinh học (alkaloid, flavonoid,anthraquinon…) từ pha rắn là các bộ phận củadược liệu có thể là thân, rễ, quả, hoa, lá… bởipha lỏng là dung môi nước, cồn… Có rất nhiềuyếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết xuấtdược liệu: nguyên liệu, chất tan, dung môi, kỹthuật chiết …(2,3).Mối liên quan giữa điều kiện chiết xuất vớitính chất của sản phẩm được gọi là mối liên quangiữa nhân và quả. Trong đó, nhân là điều kiệnsản xuất hay biến độc lập ...