Vài mẹo để viết bài báo cáo khoa học

Vài mẹo để viết bài báo cáo khoa học nhằm giúp bạn đọc có tài liệu tham khảo về các viết, cách trình bày, nội dung, và từ đó rút kinh nghiệm cho bài báo cáo khoa học của mình được hoàn thiện hơn. Mời bạn đọc cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vài mẹo để viết bài báo cáo khoa học Vài m o vi t m t bài báo khoa h c V i m c ích c a vi c n hành m t bài báo khoa h c là tác gi cung c p m t tài li u có ch a các thông tin y mà các nhà nghiên c u khác có th : (i) ánh giá ư c các quan sát mà tác gi ã th c hi n; (ii) l p l i ư c th c nghi m ó n u h mu n; và (iii) xác nh r ng li u các k t lu n ư c ưa ra có ăn nh p gì v i s li u hay không. Cho nên, t t c các báo cáo khoa h c (mà ti ng Anh thư ng g i là scientific papers) u ư c trình bày theo m t c u trúc g n như b t bi n. C u trúc này cũng không khác m t bài lu n văn bao nhiêu, nó bao g m nh ng ph n sau ây: t a , tác gi , tóm t t, ph n d n nh p, ph n phương pháp nghiên c u, ph n k t qu nghiên c u, ph n lí gi i nh ng k t qu (hay ph n th o lu n, ph n bàn lu n), thư m c (hay tài li u tham kh o), các bi u ho c b ng th ng kê s li u, và ph n c m t . Có th tìm th y c u trúc này hi n di n trong t t c các báo cáo khoa h c nào ư c ăng trên các t p san khoa h c có uy tín, trong lĩnh v c y khoa thí d như Lancet, New England Journal of Medicine, British Medical Journal (BMJ), v.v.. c qua các bài ăng ây, chúng ta có th rút ra nh ng kinh nghi m như sau: Th nh t, t a bài báo s cho bi t, m t cách khái quát, tài mà tác gi mu n bàn n trong bài vi t, và nó giúp cho ngư i c quy t nh có nên c n i dung bài vi t hay không. Tên tác gi bài báo có th cho ngư i c m t vài ý ni m v tác gi là ngư i có trách nhi m hay có kinh nghi m trong lĩnh v c nghiên c u hay không. Ph n tóm t t, như tên g i ám ch , là m t tóm lư c v m c ích, phương pháp, k t qu , và k t lu n c a cu c nghiên c u. m c này, tác gi c n ph i vi t m t cách ng n g n (thư ng ch gi i h n trong vòng 250 ch ) nhưng cho ngư i c t t c các ý chính c a bài báo. Th hai, trong ph n d n nh p, tác gi ph i tr l i câu h i căn b n: “T i sao có cu c nghiên c u này?” Trong ph n này, tác gi ph i tu n t t cu c nghiên c u vào b i c nh c a v n , trong ó, tác gi ph i di n t cho ư c nh ng ý chính sau ây: (i) trong quá kh ã có nghiên c u nào liên quan n v n này; (ii) k t qu c a nh ng nghiên c u ó ra sao, có mâu thu n v i nhau hay không; (iii) có v n gì / khía c nh nào chưa rõ hay chưa ư c phát hi n; (iv) t i sao nghiên c u này là quan tr ng và nên làm; và (v) m c ích chính và c th c a cu c nghiên c u này là gì. ó là nh ng câu h i căn b n mà ph n d n nh p ph i tr l i cho ư c; n u không thì bài báo s không có giá tr gì áng k . Th ba, trong ph n phương pháp, tác gi ph i trình bày t t c nh ng chi ti t chính liên quan n cu c nghiên c u, hay nói nôm na là tác gi ph i tr l i câu h i “ ã làm gì?”. Có th nói ây là ph n quan tr ng nh t nhì c a m t bài báo khoa h c, vì qua ó mà ngư i c có th ánh giá nh ng k t qu c a cu c nghiên c u. Trong ph n này, tác gi c n ph i mô t a i m, th i gian, i tư ng, phương pháp o lư ng, và phương pháp phân tích s li u m t cách c th . Ph n i tư ng nghiên c u, tác gi c n ph i trình bày có bao nhiêu m u (hay b nh nhân); n u là nh ng m u thì chúng ư c l y hay ch n l a như th nào, d a vào nh ng tiêu chu n gì; và n u là b nh nhân thì h là ai (tu i, gi i tính, b nh lí, v.v.), ư c ch n qua nh ng phương ti n nào, d a vào nh ng i u ki n nào ... V phương pháp thu th p d ki n, tác gi có trách nhi m ph i công b nh ng y u t liên quan n cu c nghiên c u (ch ng h n như tr ng lư ng, chi u cao, b nh lí, máu, nư c ti u, v.v.), nh ng y u t này ư c o lư ng b ng nh ng phương pháp nào, và nh ng phương pháp này có chính xác, tin c y nào. N u là máu và nư c ti u, các m u này ư c b o qu n và x lí như th nào. Sau cùng, trong ph n phương pháp, nhà nghiên c u ph i trình bày rõ ràng là nh ng d ki n ư c thu th p ã ư c phân tích b ng nh ng phương pháp th ng kê gì, ph i gi i thích t i sao nh ng phương pháp này mà không là các phương pháp khác ư c ng d ng, và nh ng gi nh (assumptions) ng sau nh ng phương pháp phân tích này là gì. Vì ph n l n các d ki n ư c thu th p thư ng r t ph c t p, và chúng òi h i nhà nghiên c u ph i áp d ng các phương pháp phân tích khá ph c t p, òi h i m t s lư ng tính toán có khi r t l n và ch có nh ng nhu li u chuyên môn m i có th làm ư c, và trong trư ng h p này, nhà nghiên c u còn ph i công b tên c a nh ng nhu li u này cùng hãng s n xu t. T u trung l i, trong ph n phương pháp nghiên c u ph i mô t th t y và chi ti t sao cho các nhà nghiên c u khác, n u mu n l p l i hay mu n ki m ch ng thì h có th ti n hành ư c nghiên c u ó theo úng quy trình ã nêu mà không vư ng ph i m t khúc m c gì. Th tư, trong ph n k t qu nghiên c u (Results), nhà nghiên c u ph i tr l i câu h i “Phát hi n gì?”, b ng cách trình bày nh ng s li u thu th p và phân tích trong m t s b ng th ng kê, hay bi u , hay hình nh theo th t ; l n lư t là các câu tr l i cho các m c ích mà nhà nghiên c u ã nêu ra trong ph n d n nh p. T t c các b ng th ng kê, bi u , và hình nh ph i ư c chú thích rõ ràng; t t c nh ng kí hi u ph i ư c ánh v n hay chú gi i m t cách c th ngư i c có th hi u ư c ý nghĩa c a nh ng d ki n này. Trong ph n k t qu , tác gi ch trình bày s th t và ch s th t (facts), k c nh ng s th t mà nhà nghiên c u không tiên oán trư c ư c hay nh ng k t qu “tiêu c c” (ngư c l i v i i u mình mong i). Trong ph n k t qu , nhà nghiên c u không nên bình lu n hay di n d ch nh ng k t qu này cao hay th p, x u hay t t v.v.. vì nh ng nh n xét này s ư c c p n trong ph n th o lu n (Discussion). Th năm, trong ph n th o lu n, tác gi ph i tr l i câu h i “Nh ng phát hi n này có nghĩa gì?”. Nhà nghiên c u có quy n vi t m t cách “t do”, không theo m t c u trúc c nh nào; tuy nhiên, m t ngư i có kinh nghi m nghiên c u thư ng vi t th o lu n theo m t c u trúc như sau: gi i thích nh ng d ki n trong ph n k t qu ; so sánh nh ng k t qu này v i các nghiên c u trư c; bàn v ý nghĩa c a nh ng k t qu ; ch ra nh ng ưu i m và khuy t i m c a cu c nghiên c u; và sau cùng là m t k t lu n sao cho ngư i c có th lĩnh h i ư c m t cách d ...