Vài nét về đặc điểm sinh thái tự nhiên và nhân văn của thủ đô Hà Nội

Bài viết đề cập tới vị trí địa lí và không gian lãnh thổ của Hà Nội - Thủ đô của cả nước. Những đặc điểm sinh thái tự nhiên của Hà Nội là hiện thân cho một vùng đất thiêng của sông núi Việt Nam. Những đặc điểm nhân văn của Hà Nội khẳng định con người Hà Nội tiêu biểu cho con người Việt Nam trong mọi thời đại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vài nét về đặc điểm sinh thái tự nhiên và nhân văn của thủ đô Hà Nội 106 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI V I NÉT VỀ ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI TỰ NHIÊN V NHÂN VĂN CỦA THỦ ĐÔ H NỘI 1 Tô Thị Quỳnh Giang Trường Đại học Thủ ñô Hà Nội Tóm tắt tắt: ắt Bài viết ñề cập tới vị trí ñịa lí và không gian lãnh thổ của Hà Nội - Thủ ñô của cả nước. Những ñặc ñiểm sinh thái tự nhiên của Hà Nội là hiện thân cho một vùng ñất thiêng của sông núi Việt Nam. Những ñặc ñiểm nhân văn của Hà Nội khẳng ñịnh con người Hà Nội tiêu biểu cho con người Việt Nam trong mọi thời ñại. Trong nhịp bước hội nhập và phát triển mạnh mẽ, có sự hòa nhập giữa Hà Nội truyền thống với những ñặc sắc của văn hóa, cảnh vật, con người với một Hà Nội hiện ñại, văn minh, mang tầm vóc khu vực. Từ khóa: khóa sinh thái tự nhiên, nhân văn, Hà Nôi, hội nhập, phát triển.. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Hà Nội, với vị trí ñịa lí – chính trị quan trọng, có ưu thế ñặc biệt so với các ñịa phương khác trong cả nước, “là trái tim của cả nước, ñầu não chính trị – hành chính quốc gia, một thủ ñô ña chức năng, một mô hình thể hiện sự tiếp nối quá trình hình thành và phát triển của Thăng Long – Hà Nội”. Sự phát triển của Hà Nội có vai trò to lớn thúc ñẩy sự phát triển của cả vùng ñồng bằng sông Hồng, vùng Bắc Bộ, cũng như của cả nước. Sự phát triển của Thủ ñô là niềm tự hào không chỉ riêng người Hà Nội mà còn là niềm tự hào của ñất nước, của dân tộc. Ngay từ trên ghế nhà trường, mỗi người ñã ñược giáo dục về lòng yêu quê hương ñất nước, yêu Thủ ñô. Vì thế, những kiến thức về sinh thái tự nhiên và nhân văn của Hà Nội càng góp phần làm rõ nét hơn những nội dung kiến thức về Hà Nội học cho sinh viên trường Đại học Thủ ñô Hà Nội. 2. NỘI DUNG 2.1. Vị trí ñịa lí và không gian hành chính của Hà Nội Thủ ñô Hà Nội nằm ở trung tâm vùng Đồng bằng sông Hồng, trong phạm vi từ 20º34’ ñến 21º18’ vĩ ñộ Bắc và từ 105º17’ ñến 106º02’ kinh ñộ Đông. Hà Nội tiếp giáp với 8 tỉnh 1 Nhận bài ngày 7.11.2016; gửi phản biện và duyệt ñăng ngày 25.12.2016 Liên hệ tác giả: Tô Thị Quỳnh Giang; Email: ttqgiang@daihocthudo.edu.vn TẠP CHÍ KHOA HỌC − SỐ 11/2016 107 là Thái Nguyên, Vĩnh Phúc ở phía Bắc; Hà Nam, Hòa Bình ở phía Nam; Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên ở phía Đông và Hòa Bình, Phú Thọ ở phía Tây. Diện tích tự nhiên toàn thành phố là 3344,7 km², dân số (năm 2014) là 7,087 nghìn người, ñứng thứ 42 về diện tích và thứ 2 về dân số trong 63 tỉnh, thành phố ở nước ta. Cho ñến nay Hà Nội có 30 ñơn vị hành chính cấp huyện – gồm 12 quận, 17 huyện, 1 thị xã – và 584 ñơn vị hành chính cấp xã – gồm 386 xã, 177 phường và 21 thị trấn. Thành phố Hà Nội ngày nay là một trong năm thành phố trực thuộc Trung ương, là một trong hai ñô thị loại ñặc biệt của nước ta. Hà Nội là ñầu mối giao thông quan trọng bậc nhất. Từ Thủ ñô ñi ñến các thành phố, thị xã của vùng Bắc Bộ cũng như của cả nước bằng ñường bộ, ñường sắt, ñường thủy và ñường hàng không ñều rất dễ dàng và thuận tiện. Hà Nội còn là cửa ngõ mở ra thế giới của cả nước. 2.2. Đặc ñiểm sinh thái tự nhiên của Hà Nội a. Địa hình Đại bộ phận diện tích Hà Nội nằm trong vùng ñồng bằng châu thổ sông Hồng với ñộ cao trung bình từ 5-20 m so với mực nước biển. Địa hình của Hà Nội thấp dần từ Bắc xuống Nam và từ Tây sang Đông. Địa hình Hà Nội có thể chia làm hai bộ phận: - Vùng ñồng bằng thấp và khá bằng phẳng, chiếm ñại bộ phận diện tích của các huyện, thị xã và các quận nội thành, ñược bồi ñắp bởi các dòng sông với các bãi bồi hiện ñại, bãi bồi cao và các bậc thềm, xen kẽ các bãi bồi là các vùng trũng với các hồ, ñầm. Hà Nội có hệ thống ñê ñiều ngăn lũ chạy dọc những triền sông khiến các cánh ñồng không ñược bồi ñắp phù sa hàng năm và phải xây dựng công trình thủy lợi. - Vùng ñồi núi thấp tập trung ở phía Bắc và phía Tây thành phố có ñộ cao từ 20 ñến 400m. b. Khí hậu Khí hậu Hà Nội tiêu biểu cho khí hậu Bắc Bộ với ñặc ñiểm là khí hậu nhiệt ñới ẩm gió mùa, có mùa hè nóng, mưa nhiều, mùa ñông lạnh, mưa ít. Hà Nội nhận ñược lượng bức xạ mặt trời dồi dào và có nền nhiệt ñộ cao, lượng bức xạ tổng cộng trung bình hàng năm ở Hà Nội là 122,8 kcal/cm² và nhiệt ñộ trung bình năm là 24ºC, ñộ ẩm trung bình trên 80%, lượng mưa trung bình hàng năm của Hà Nội là 1400mm và mỗi năm có khoảng 145 ngày mưa. Có sự thay ñổi và khác biệt của hai mùa: mùa hè và mùa ñông trong năm. Mùa hè từ tháng 5 ñến tháng 9, có ñặc ñiểm nắng nóng và mưa nhiều với gió Đông Nam, nhiệt ñộ cao nhất tháng 7 (trên 30ºC) và tháng có lượng mưa cao nhất là tháng 8 (330mm). Mùa ñông từ tháng 11 ñến tháng 3, lạnh và mưa ít với gió thịnh hà ...