Vai trò của các chất tăng cường chức năng gan trong nuôi trồng thủy sản

VÀI TRÒ CỦA CÁC CHẤT TĂNG CƯỜNG CHỨC NĂNG GAN TRONG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN TS. Nguyễn Như Trí, Khoa Thủy Sản, ĐHNL, TP.HCM Gan là một cơ quan rất quan trọng, đảm trách nhiều chức năng trong cơ thể như tổng hợp protein huyết tương, chuyển hóa các chất dinh dưỡng được hấp thu từ ruột, sản sinh ra các enzyme để điều hòa các hoạt động sinh lý và loại thải các chất độc ra khỏi cơ thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của các chất tăng cường chức năng gan trong nuôi trồng thủy sản Vai trò của các chất tăng cường chứcnăng gan trong nuôi trồng thủy sản -TS. N. N. Trí, ĐHNL TP.HCMVÀI TRÒ CỦA CÁC CHẤT TĂNG CƯỜNG CHỨC NĂNG GANTRONG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN TS. Nguyễn Như Trí, Khoa Thủy Sản, ĐHNL, TP.HCMGan là một cơ quan rất quan trọng, đảmtrách nhiều chức năng trong cơ thể nhưtổng hợp protein huyết tương, chuyểnhóa các chất dinh dưỡng được hấp thutừ ruột, sản sinh ra các enzyme để điềuhòa các hoạt động sinh lý và loại thảicác chất độc ra khỏi cơ thể. Ngoài ra,gan còn sản xuất dịch mật để hỗ trợ choquá trình tiêu hóa thức ăn. Nhiều phảnứng sinh hóa quan trọng được thực hiệntại gan nhằm điều hòa hoạt động traođổi chất của cơ thể, giúp động vật nuôisinh trưởng và phát triển một cách bìnhthường.Hiện nay, hầu hết các loài thủy sảnđược nuôi theo mô hình thâm canh vớimật độ và năng suất cao. Trong môhình này, nếu việc quản lý chất lượngnước, thức ăn và sức khỏe kém sẽ gâystress cho động vật thủy sản nuôi.Trong điều kiện như vậy, hoạt độngcủa các tế bào gan sẽ bị ảnh hưởng vàchức năng của gan sẽ bị suy yếu. Điềunày dẫn đến tốc độ tăng trưởng chậm,chất độc không được loại thải hoàntoàn ra khỏi cơ thể nên sức khỏe giảmsút và dễ mẫn cảm với mầm bệnh.Trong mô hình nuôi thủy sản thâmcanh, người nuôi thường cho động vậtthủy sản ăn thức ăn công nghiệp hoặctự chế biến. Việt Nam là nước nhiệtđới gió mùa với nhiệt độ trung bìnhhàng năm khá cao, đặc biệt Đồng BằngSông Cửu Long là vùng có nhiệt độ vàđộ ẩm cao quanh năm. Đây là điều kiệnrất thuận lợi để các loài nấm mốc pháttriển và sản sinh độc tố nếu việc bảoquản thức ăn và nguyên liệu dùng đểchế biến thức ăn không phù hợp (độ ẩmcao, nhà kho không thông thoáng, nhiệtđộ cao, thời gian bảo quản dài, ...). Sựhiện diện của độc tố nấm mốc trongthức ăn gây tác động xấu đến cơ thểđộng vật thủy sản nuôi, đặc biệt là ganvì gan là cơ quan phải hoạt động vớicường độ cao để loại thải các độc tốnày khỏi cơ thể. Tùy theo nồng độ củađộc tố nấm mốc mà mức độ ảnh hưởngđến chức năng của gan sẽ khác nhau. Ởmức độ nặng, gan bị xơ nên không thựchiện được chức năng bình thường củanó. Hậu quả là cá chậm hoặc khônglớn, sức khỏe yếu, dễ bị bệnh và tỷ lệchết khá cao. Vì vậy, việc sử dụng cácchất tăng cường chức năng gan trongđiều kiện nuôi thâm canh với mật độcao và thức ăn có nguy cơ nhiễm độc tốnấm mốc là điều cần thiết nhằm giảmthiếu những tác hại của các yếu tố nàyđến hoạt động bình thường của gan.Các chất thường được sử dụng trongchế phẩm tăng cường chức năng gantrên động vật thủy sản là sorbitol,inositol, choline và methionine.Sorbitol có vai trò kích thích sự tiết mậtvà các enzyme tiêu hóa, giúp quá trìnhtiêu hóa thức ăn đạt hiệu quả cao hơn.Ngoài ra, sorbitol còn kích thích việctiết ra một số hormone nhằm duy trìhoạt động bình thường của gan và cơthể. Inositol và choline giúp cơ thể tăngcường việc sử dụng chất béo, làm giảmviệc tích lũy chất béo trong gan và cơthể do thức ăn có nhiều chất béo hoặctỷ lệ năng lượng/protein cao hơn mứcthích hợp (thức ăn chứa nhiều chất bộtđường và hàm lượng protein thấp).Hơn nữa, chúng còn giúp tăng cườngviệc chuyển hóa chất béo tích lũy tronggan thành phospholipid, vừa có tácdụng giảm hàm lượng chất béo tronggan vừa cung cấp phospholipid cho nhucầu của cơ thể. Một vai trò rất quantrọng của gan là việc loại thải các chấtđộc sinh ra trong quá trình trao đổichất, độc tố nấm mốc và kháng sinh sửdụng khi điều trị bệnh nhiễm khuẩntrên động vật thủy sản. Tại gan, nhữngchất độc này được chuyển hóa thànhnhững chất không độc trước khi loạithải ra khỏi cơ thể bằng một loạt cácphản ứng sinh hóa phức tạp. Một sốphản ứng sinh hóa trong quá trìnhchuyển hóa chất độc này cần sự hiệndiện của nhóm methyl (CH3). Nếukhông có nhóm methyl thì các phảnứng sinh hóa này sẽ không thực hiệnđược. Vì vậy, việc sử dụng methioninevà choline trong chế phẩm tăng cườngchức năng gan là nhằm cung cấp nhómmethyl cho các phản ứng sinh hóa này.Sự hiện diện của sorbitol, inositol,choline và methionine trong chế phẩmtăng cường chức năng gan hỗ trợ ganloại thải hiệu quả các chất độc ra khỏicơ thể và duy trì các hoạt động chứcnăng ở mức bình thường, giúp động vậtthủy sản nuôi sinh trưởng và phát triểnnhanh, duy trì tình trạng sức khỏe tốtvà ít bệnh.Tóm lại, trong điều kiện nuôi thâmcanh động vật thủy sản nuôi dễ bị stressdo mật độ dày, chất lượng nước thayđổi theo chiều hướng xấu, thức ăn bịnhiễm độc tố nấm do điều kiện bảoquản không phù hợp. Chính những yếutố này sẽ làm suy giảm chức năng gan,làm giảm tốc độ tăng trưởng của độngvật thủy sản nuôi và dẫn đến việc giảmlợi nhuận của nghề nuôi thủy sản. Vìvậy, việc sử dụng các chế phẩm giúptăng cường chức năng gan là cần thiết.Các chế phẩm này nên được sử dụngmột cách định kỳ theo hướng dẫn củanhà sản xuất. Bên cạnh đó, việc bảoquản thức ăn mộ ...