Vai trò của DNA tự do ngoại bào trong theo dõi điều trị bệnh lý u lympho

Bài viết trình bày DNA tự do ngoại bào (cell-free DNA - cfDNA) là các đoạn DNA ngắn được giải phóng vào tuần hoàn máu, chủ yếu từ quá trình chết của tế bào ung thư hoặc các tế bào khác trong cơ thể. Trong những năm gần đây, cfDNA đã trở thành một công cụ quan trọng và đầy triển vọng trong việc theo dõi điều trị các bệnh lý u lympho.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của DNA tự do ngoại bào trong theo dõi điều trị bệnh lý u lympho Tổng quan Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh;27(6):01-07 ISSN: 1859-1779 https://doi.org/10.32895/hcjm.m.2024.06.01Vai trò của DNA tự do ngoại bào trong theo dõi điều trịbệnh lý u lymphoĐinh Gia Khánh1,2, Cao Sỹ Luân2, Phan Thị Xinh1,2,*1 Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam2 Bệnh viện Truyền máu Huyết học Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt NamTóm tắtDNA tự do ngoại bào (cell-free DNA - cfDNA) là các đoạn DNA ngắn được giải phóng vào tuần hoàn máu, chủ yếu từquá trình chết của tế bào ung thư hoặc các tế bào khác trong cơ thể. Trong những năm gần đây, cfDNA đã trở thànhmột công cụ quan trọng và đầy triển vọng trong việc theo dõi điều trị các bệnh lý u lympho. Nhờ có sự tương quan nồngđộ và khả năng phản ánh chính xác những thay đổi di truyền và đặc điểm phân tử của khối u, cfDNA có thể được sửdụng để đánh giá đáp ứng điều trị, theo dõi sự tiến triển của bệnh và phát hiện sớm nguy cơ tái phát. Các kỹ thuật phântích cfDNA sử dụng máu ngoại biên nên là phương pháp không xâm lấn, dễ thực hiện và có tiềm năng áp dụng rộng rãitrong lâm sàng. Sự phát triển của các công nghệ hiện đại trong phân tích cfDNA đã mở ra hướng đi mới trong điều trị cáthể hóa bệnh lý u lympho, giúp tối ưu hóa chiến lược điều trị và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân. Nghiên cứu tiếp tụcmở rộng về vai trò của cfDNA trong lâm sàng có thể mang lại những cải tiến đáng kể trong quản lý và điều trị bệnh.Từ khóa: DNA tự do ngoại bào; u lympho; bệnh ác tính tồn lưu tối thiểu; tái sắp xếp IGHAbstractTHE OVERVIEW OF THE ROLE OF CELL-FREE DNA IN MONITORING THETREATMENT OF LYMPHOMADinh Gia Khanh, Cao Sy Luan, Phan Thi XinhCell-free DNA (cfDNA) is short DNA fragments released into the bloodstream, primarily from the death of cancer cellsor other cells in the body. In recent years, cfDNA has emerged as an important and promising tool in monitoring thetreatment of lymphoid malignancies. Due to its concentration correlation and ability to accurately reflect geneticchanges and molecular characteristics of tumors, cfDNA can be used to assess treatment response, track diseaseprogression, and detect early relapse risks. cfDNA analysis using peripheral blood offers a non-invasive, easy-to-implement method with the potential for broad clinical application. The development of modern technology in cfDNAanalysis has opened new directions in personalized treatment of lymphoid malignancies, optimizing treatment strategiesNgày nhận bài: 23-09-2024 / Ngày chấp nhận đăng bài: 20-11-2024 / Ngày đăng bài: 05-12-2024*Tác giả liên hệ: Phan Thị Xinh. Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. E-mail:phanthixinh73@gmail.com© 2024 Bản quyền thuộc về Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh.https://www.tapchiyhoctphcm.vn 1 Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 6* 2024and improving patient prognosis. Ongoing research into the clinical role of cfDNA may bring significant advancementsin the management and treatment of the disease.Keywords: cell-free DNA; lymphoma; minimal residual disease; IGH rearrangement1. ĐẶT VẤN ĐỀ Đánh giá đáp ứng điều trị ban đầu và theo dõi sau điều trị là vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng chiến lược quản lý cho người bệnh. Xác định mức độ đáp ứng chính xác U lympho nguyên phát tại phổi (ULNPTP) là tình trạng cung cấp cho bác sĩ lâm sàng thông tin giá trị để ra quyếttăng sinh của một dòng tế bào lympho ảnh hưởng đến phổi định tiếp theo như: theo dõi tiếp, sinh thiết lại, bổ sung xạ trị,ở bệnh nhân nhưng không có bằng chứng của u lympho ghép tế bào gốc hoặc thậm chí là bước vào điều trị bước haingoài lồng ngực tại thời điểm chẩn đoán và trong thời gian sớm, cường độ cao trong trường hợp bệnh cho thấy khángtheo dõi ít nhất ba tháng sau đó [1-3]. ULNPTP là bệnh hiếm thuốc rõ rệt.gặp, với tần suất không quá 1% các trường hợp u lymphokhông Hodgkin và khoảng 3–4% các trường hợp u lympho Hiện nay, phương thức đánh giá đáp ứng cũng như theokhông Hodgkin có biểu hiện ngoài hạch [3,4]. U lympho thứ dõi thường quy trong điều trị u lympho là hình ảnh học, nhưphát tại phổi thường gặp hơn, các nghiên cứu cho thấy Chụp cắt lớp vi tính có cản quang (Computed Tomography)khoảng 24% các trường hợp u lympho không Hodgkin phát và ưu tiên nhất là chụp cắt lớp phát xạ positron (Positrontán các tế bào lympho ác tính theo dòng máu đến phổi hoặc Emission Tomography and Computed Tomography, PET-xâm lấn trực tiếp vào phổi từ các cấu trúc lân cận như hạch CT) với độ nhạy cao hơn đáng kể. Tuy vậy, công cụ hình ảnhtrung thất hoặc hạch rốn phổi [1,4]. Đối với các trường hợp học có một số hạn chế nhất định như âm tính giả/dương tínhung thư nguyên phát tại phổi, ULNPTP chỉ hiện diện dưới giả trong các trường hợp như thương tổn nhỏ hoặc viêm0,5% [1,3,5]. nhiễm khác kèm theo. Nguy cơ phơi nhiễm tia X liều cao ...