VAI TRÒ CỦA LUẬT BANG TRONG HỆ THỐNG LIÊN BANG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT HOA KỲ

Hiến pháp có quy định cụ thể về việc cấm các bang thông qua một số loại luật nhất định (tham gia ký hiệp ước với nước ngòa i, phá t hà nh tiền). Điề u VI (Điều khoản tối cao) cũng không cho phép luật của bang trái với Hiến pháp và luật liên bang. Tuy vậy, một phần lớn hệ thống pháp luật vẫn thuộc quyền kiểm soát của bang.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VAI TRÒ CỦA LUẬT BANG TRONG HỆ THỐNG LIÊN BANG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT HOA KỲVAI TRÒ CỦA LUẬT BANG TRONG HỆTHỐNG LIÊN BANG hệ thống pháp luật Hoa KỳHiến pháp có quy định cụ thể về việc cấm các bangthông qua một số loại luật nhất định (tham gia kýhiệp ước với nước ngòa i, phá t hà nh tiền). Điề u VI(Điều khoản tối cao) cũng không cho phép luật củabang trái với Hiến pháp và luật liên bang. Tuy vậy,một phần lớn hệ thống pháp luật vẫn thuộc quyềnkiểm soát của bang. Hiến pháp đã cẩn thận quy địnhnhữ ng lĩnh vực Quốc hội được quyền làm luật. Tuchính án Hiến pháp thứ mười (năm 1791) quy định rõràng luật của bang cần kiểm soát nhữ ng lĩnh vựckhác: “Nhữ ng quyền lực không được Hiến pháp ủyquyền cho Hợp chúng quốc, đồng thời các bang cũngkhông bị Hiến pháp cấm nắm giữ quyền lực đó, thìthuộc về các bang, hoặc thuộc về nhân dân, theo thứtự lần lượt”.Tuy nhiên, vẫn còn sự giằng co giữa chính quyền liênbang và các bang về vấn đề nô lệ và quyền tối thượngcủa các bang được quyền tách ra khỏi liên minh.Cuộc nội chiến năm 1861-1865 đã giải quyết cả haivấn đề này. Nó cũng đặt ra các giới hạn mới đối vớivai trò của bang trong hệ thống pháp luật: theo Tuchính án Hiến pháp thứ mười bốn (1868), “Khôngbang nào có thể ... tước quyền được sống, quyền tựdo và quyền tài sản của bất kỳ người nào, nếu khôngtheo đúng trình tự pháp lý; hoặc từ chối quyền đượcpháp luật bảo vệ công bằng đối với bất kỳ người nàotrong khu vực tài phán của nó”. Tu chính án này đãmở rộng rất lớn khả năng vô hiệu hoá luật bang củacác tòa án liên bang. Trong vụ Brown kiện Hội đồnggiáo dục (1954), căn cứ theo “điều khoản bảo vệcông bằng” này, tòa án đã cấm hệ thống giáo dụcbang Arkansas phân tách học sinh theo chủng tộc.Bắt đầu từ thế kỷ XX, đã xuất hiện một số xu hướngđịnh hình vấn đề nêu trên - đó là sự xuất hiện vấn đềbang hành chính, một cách lý giải tư pháp mở rộnghơn và mạnh mẽ hơn đối với khái niệm “trình tự pháplý” và “bảo vệ công bằng”, cũng như sự mở rộngquyền lực của Quố c hội trong việc điều chỉnhthương mại. Hai xu hướng này kết hợp với nhau, đãlàm tăng vai trò của liên bang trong hệ thống pháp lý.Nhưng dù sao còn nhiều lĩnh vực trong hệ thống phápluật vẫn thuộc thẩ m quyề n của bang. Mặc dù khôngbang nào được quyền từ chối trao cho công dân cácquyền được Hiến pháp bảo vệ, nhiều bang vẫn giảithích hiến pháp riêng của mình theo hướng trao nhiềuquyền và đặc quyền rộng rãi hơn. Các tòa án bang ápdụng luật của bang vẫn tiếp tục xem xét hầu hết cáctranh chấp hợp đồng, cũng như các vụ án hình sự, vàcác hành động pháp lý về trách nhiệm dân sự ngoàihợp đồng. Luật gia đình, bao gồm cả kết hôn và lyhôn, hầu như là một vấn đề thuộc thẩm quyền chuyênbiệt của bang. Đối với hầu hết người Mỹ, đụng đếnhệ thống pháp luật có nghĩa là chỉ đụng đến các viêncảnh sát, tòa án bang, chính quyền khu và phân khutrong phạm vi bang đó.Phần giới thiệu này chỉ nêu ra một số vấn đề mangtính đại diện của hệ thống pháp luật. Phần còn lại củacuốn sách sẽ đi vào chi tiết, thêm thắt và hiểu sâuhơn. Chương 1 và Chương 2 sẽ lần lượt mô tảphương thức tổ chức các tòa án liên bang và bang.Chương 3 giải thích một vấn đề phức tạp là phạm vitài phán (thẩm quyền xét xử). Chương này sẽ vẽ rađường ranh giới giữa các tòa án liên bang và bang,đồng thời khám phá vấn đề tố quyền (ai được kiện),và các loại vụ việc được tòa án xét xử. Chương 4không tập trung vào tòa án mà chuyển hướng xem xétcác nhóm đứng trước tòa. Chương này sẽ nghiên cứuthông lệ thực hành pháp luật ở Hoa Kỳ, và mô tảnhững bên khởi kiện điển hình. Chương này cũnggiải thích vai trò của các nhóm lợi ích gây áp lực đốivới các vụ việc pháp lý để tăng cường vị thế chính trịxã hội của mình. Chương 5 xem xét chi tiết phươngthức tòa án xét xử các vụ án hình sự, và Chương 6 tậptrung vào các vụ dân sự. Chương 7 mô tả cách lựachọn các thẩm phán Mỹ. Chương cuối sẽ xem xétxem các quyết định tư pháp, nhất là các quyết địnhcủa tòa cấp cao, có thể tự nó cấu thành một hình thứcxây dựng chính sách và do đó càng xoắn kết ngành tưpháp trong mối quan hệ phức tạp với ngành lập phápvà hành pháp ra sao.--Michael Jay FriedmanMichael Jay Friedman là Cán bộ chương trình củaVăn phòng các chương trình thông tin quốc tế, BộNgoại giao Hoa Kỳ. Ông lấy bằng Tiến sĩ khoa họcvề Lịch sử Mỹ tại Đại học Pennsylvania và bằng Tiếnsĩ Luật học ở Trung tâm Luật của Đại họcGeorgetown.1* Về mặt kỹ thuật, đạo luật liên bang chỉ áp dụngcho một ngân hàng thành lập theo luật liên bang,hoặc bảo hiểm liên bang, hoặc một thành viên của Hệthống Dự trữ liên bang. Hầu như mọi ngân hàng ởHoa Kỳ đều đáp ứng tiêu chí này, nhưng nếu có mộtngân hàng không đáp ứng, và cũng không được coi làtác động đến thương mại xuyên bang, thì sẽ khôngchịu sự ràng buộc của luật pháp liên bang. Các đạoluật liên bang thường lặp lại một cơ sở thẩm quyềntài phán: trong trường hợp này, đó là yêu cầu thànhlập theo luật liên bang.2 Tòa phúc thẩm địa phận (lưu động) số 2 là một ...