Vai trò của nội soi mật tụy ngược dòng trong chẩn đoán và điều trị u nhú vater

Trong các bệnh lý đường mật tụy và đặc biệt là đối với các trường hợp u nhú Vater, nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là một phương tiện giúp chẩn đoán và điều trị hữu hiệu trong khi các phương tiện chẩn đoán khác như siêu âm hay CT scan còn gặp nhiều khó khăn. Bài viết dùng phương pháp hồi cứu mô tả để nghiên cứu các trường hợp u nhú Vater được phát hiện tại trung tâm y khoa Medic qua nội soi mật tụy ngược dòng từ tháng 9-1999 đến tháng 6-2003.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của nội soi mật tụy ngược dòng trong chẩn đoán và điều trị u nhú vater Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc 18 VAI TROØ CUÛA NOÄI SOI MAÄT TUÏY NGÖÔÏC DOØNG TRONG CHAÅN ÑOAÙN VAØ ÑIEÀU TRÒ U NHUÙ VATER Phaïm Chí Toaøn*, Leâ Quang Quoác Aùnh**, Voõ Xuaân Quang*** Giôùi thieäu: Trong caùc beänh lyù ñöôøng maät tuïy vaø ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp u nhuù Vater, noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng (ERCP) laø moät phöông tieän giuùp chaån ñoaùn vaø ñieàu trò höõu hieäu trong khi caùc phöông tieän chaån ñoaùn khaùc nhö sieâu aâm hay CT scan coøn gaëp nhieàu khoù khaên. Phöông phaùp: Chuùng toâi duøng phöông phaùp hoài cöùu moâ taû ñeå nghieân cöùu caùc tröôøng hôïp u nhuù Vater ñöôïc phaùt hieän taïi trung taâm y khoa Medic qua noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng töø thaùng 9-1999 ñeán thaùng 6-2003. Keát quûa: Toång keát coù 120 tröôøng hôïp u nhuù Vater ñöôïc phaùt hieän trong toång soá 2000 tröôøng hôïp laøm ERCP. Tæ leä nam: nöõ laø 1: 1. Löùa tuoåi thöôøng gaëp laø 40-70 tuoåi. Vaøng da taéc maät khoâng roõ nguyeân nhaân gaëp ôû haàu heát caùc tröông hôïp. Hình aûnh ñaïi theå qua noäi soi chuû yeáu laø u suøi deã chaûy maùu ôû nhuù Vater vaø quanh nhuù Vater. Giaûi phaãu beänh lyù qua sinh thieát khoái u cho thaáy adenocarcinoma chieám 98% coøn laïi laø adenoma laø 2%. 90% caùc tröôøng hôïp ñöôïc ñieàu trò taïm thôøi qua noäi soi baèng caùch giaûi aùp ñöôøng maät qua stent nhöïa, kim loaïi hay fistulotomy. 10% thaát baïi do K nhuù xaâm laán nhieàu khoâng thoâng vaøo ñöôøng maät ñöôïc. Sau khi ñöôïc ñieàu trò taïm thôøi beänh nhaân ñöôïc giôùi thieäu ñeán beänh vieän lôùn ñeå laøm phaãu thuaät trieät ñeå Whipple. Thôøi gian heát vaøng da sau ñieàu trò taïm thôøi khoaûng 1 tuaàn ôû phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp. Keát luaän: K nhuù Vater laø loaïi ung thö coù tieân löôïng toát vôùi tæ leä soáng soùt sau 5 naêm cao neân vieäc chaån ñoaùn sôùm ñöôïc ñeà ra haøng ñaàu. Noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng laø phöông tieän chaån ñoaùn sôùm vaø höõu hieäu nhaát beänh lyù u nhuù Vater vì ñaây laø phöông phaùp duy nhaát nhìn thaáy tröïc tieáp ñöôïc vuøng nhuù Vater vaø sinh thieát. Ñoàng thôøi noù cuõng giuùp ích trong vieäc giaûi aùp ñöôøng maät taïm thôøi nhaát laø ôû nhöõng beänh nhaân quùa chæ ñònh phaãu thuaät nhaèm laøm caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa beänh nhaân. SUMMARY THE ROLE OF ERCP IN DIAGNOSIS AND TREATMENT OF AMPULLARY TUMORS Pham Chi Toan, Le Quang Quoc Anh, Vo Xuan Quang * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 129 - 131 Introduction: ERCP is effective in diagnosing and treating pancreatico-biliary diseases especially ampullary tumors while other imaging facilities such as ultrasound or CT scan fail. Method: A retrospective study was done at Medic center on ERCP cases performed from september 1999 to june 2003. Results: We found 120 cases of ampullary tumors in 2000 ERCP cases. Sex ratio is equal for men and women. It was common from 40 to 70 yrs old. Unknown jaundice was found in almost all cases. Endoscopic findings were fungating tumors easy to bleed at and around papilla. Histologic results were 98% of adenocarcinoma and 2% of adenoma. Palliative treatment was done in 90% of cases with plastic and metallic stents or fistulotomy while 10% were failed due to tumor invasion. Jaundice was releived in a week. Radical Whipple surgery was then performed at other surgical centers. Conclusions: Ampullary cancer has a good prognosis with high 5-year survival rate. So it is important to * Trung taâm y khoa MEDIC TP. HCM ** Beänh vieän Bình Daân TP. HCM *** Beänh vieän Chôï Raãy TP. HCM Chuyeân ñeà Hoäi nghò Khoa hoïc Kyõ thuaät BV. Bình Daân 2004 129 Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 diagnose early and ERCP is most effective because it can see the papilla directly. It is also a useful tool for palliative treatment especially in non-surgical patients to improve their quality of life. GIÔÙI THIEÄU U nhuù Vater laø beänh khoâng thöôøng gaëp nhöng khoâng phaûi laø hieám. Noù chieám khoaûng 8% trong beänh lyù taéc maät aùc tính. Theo ñònh nghóa, u nhuù Vater laø nhöõng loaïi u xuaát phaùt töø nhuù Vater, keânh chung maät tuïy hay phaàn cô voøng ñoaïn cuoái oáng maät chuû hay oáng tuïy. Do vò trí giaûi phaãu hoïc ñaëc bieät neân vieäc chaån ñoaùn thöôøng gaëp khoù khaên. Sieâu aâm vaø chuïp ñieän toaùn caét lôùp coù ñoä nhaïy vaø ñoä ñaëc hieäu thaáp (20% 30%) trong vieäc chaån ñoaùn u nhuù Vater do sang thöông nhoû vaø coù nhieàu hôi trong taù traøng ngaên caûn vieäc quan saùt. Trong khi ñoù, noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng (ERCP) laø phöông phaùp duy nhaát coù theå nhìn tröïc tieáp sang thöông qua ñoù sinh thieát vaø cho chaån ñoaùn chính xaùc nhaát. Chuùng toâi laøm nghieân cöùu naøy vôùi muïc tieâu khaûo saùt giaù trò cuûa phöông phaùp noäi soi maät tuïy ngöôïc doøng trong vieäc chaån ñoaùn vaø ñieàu trò u nhuù Vater. ÑOÁI TÖÔ ...