Vấn đề chăm sóc sức khỏe khi bị tiểu đường

Bệnh tiểu đường là một chứng bệnh theo ta suốt đời, mà nếu biết giữ gìn thì tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm. Cho nên nếu có bệnh thì ta cần tìm hiểu về bệnh và cung cách chữa trị đẻ có thể hợp tác hữu hiệu với bác sĩ điều trị cho kết qủa được hoàn hảo. Bác sĩ chữa bệnh thì thường là rất bận, ít có thì giờ đẻ giảng cho thật thấu đáo. Ở một số bệnh viện, hoặc các cơ quan thiện nguyện thường có tổ chức những lớp giảng dậy về tiểu đường...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vấn đề chăm sóc sức khỏe khi bị tiểu đườngVấn đề chăm sóc sức khỏe khi bị tiểu đườngBs Vũ Quí Đài, M.D., Ph.D., Cựu Giáo Sư Khoa Trưởng Y Khoa Đại Học Sài GònBệnh tiểu đường là một chứng bệnh theo ta suốt đời, mà nếu biết giữ gìn thì tránh đượcnhiều biến chứng nguy hiểm. Cho nên nếu có bệnh thì ta cần tìm hiểu về bệnh và cungcách chữa trị đẻ có thể hợp tác hữu hiệu với bác sĩ điều trị cho kết qủa được hoàn hảo.Bác sĩ chữa bệnh thì thường là rất bận, ít có thì giờ đẻ giảng cho thật thấu đáo. Ở một sốbệnh viện, hoặc các cơ quan thiện nguyện thường có tổ chức những lớp giảng dậy về tiểuđường (và những vấn đề sức khỏe khác), theo tôi biết thì có một số chương trình bằngtiếng Việt.Mình biết bệnh mìnhBệnh nhân cần biết tầm quan trọng của ăn uống kiêng khem và tập luyện thân thể, khôngphải là cứ ỷ y vào thuốc. Cũng cần biết cách đè phòng biến chứng. Thí dụ người bị tiểuđường thì dễ bị nhiễm trùng da và vết thương khó lành. Vì vậy phải coi chừng những vétsầy sứt ngoài da, nếu thấy mấy ngày không lành phải đi khám liền. Ở môt vài bệnh việnnhư Valley Medical Center đường Bascom (ta thường gọi là bệnh viện Bascom) có mộtkhu khám đặc biệt cỉ chuyên trị các vết thương khó lành. Vết loét dưới chân đăc biệt cầnchú ý, dễ sinh hoại thư (da thịt chết đi) có thể đưa đén vụ phải cưa chân. Người bệnh cẩnthận thì không cắt móng chân lấy, mà vài tuần đi bác sĩ túc khoa (podiatrist) một lần.Khám mắt nơi bác sĩ chuyên khoa ít ra một năm một lần. Dĩ nhiên là phải đúng hẹn đikhám bác sĩ riêng của mình đẻ theo dõi thường xuyên và thử máu định kỳ dể đề phòngbiến chứng của bệnh cũng như của thuốc. Ngoài ra, hội Tiểu đường Mỹ còn khuyên bệnhnhân nên đeo tấm lắc gọi là Medic Alert để trong trường hơp mình bị tai nạn, bị xỉu, thìngười cấp cứu biết mà chữa cho đúng cách.Giữ đừng để mập, lên kýNếu bị mập qúa ký, thì cần phải tập tành, thể dục thể thao cho xuống ký. Có nhiều ngườimập bị bệnh tiểu đường, mà rồi chỉ giữ cho xuống ký là đủ mà khỏi cần dùng thuốc. Nênuống kiêng khem, nếu đi vào con số chi tiết thì khó nhớ, nhưng ít ra là giảm thiểu tối đađồ ngọt,ngũ cốc cũng bớt đi. Nếu bệnh qúa ra ,thì phải theo chỉ dẫn một cách khắt khehơn. Ngoài ra, người bị tiểu đường thường lại hay bị cholesterol cao, nên người ta cũngkhuyên nên ăn ít chất béo bão hòa (nếu khó nhớ, thì cứ ăn ít đồ mỡ, đồ chiên xào). Màmuốn giảm cholesterol thì lại cần giảm lượng đường trong máu và giảm ký, cho nên haiba chuyện nó liên kết với nhau như vậy.Thuốc chích (insulin)Bệnh tiểu đường loại I (và một số ít bệnh nhân loại II) cần phải chích insulin. Có nhiềuthứ insulin, như loại hiệu quả nhanh, loại vừa vừa, loại chậm, dùng tùy theo trường hợp.Chích insulin thì chích dưới da, mà vì phải chích mỗi ngày có khi ngày mấy lần, nên xưakia là cả mổt cực hình. Ngày nay, nhờ tiến bộ kỹ thuật, nên cũng đẽ chịu hơn nhiều. Ốngchích và kim chích thật nhỏ, cho đỡ đau. Ngưòi nhát chích quá thì lại có thứ súng bắnmột tia thuốc vào dưới da (giống như một số trường hợp chích ngừa). Lại có thứ ống bơmnhỏ gắn vào người rồi liên tục truyền insulin qua một cây kim nhỏ đặt dưới da, có thể giagiảm theo ý muốn. Người nào hay đi đây đó, thì có thể dùng thứ bút insulin(insulinpen), hình như cây bút máy cũng to cỡ đó, có độ đo để chích mỗi lần bao nhiêu đơn vị rấttiện dụng.Chỗ chích insulin có thể bị sưng ngứa do dị ứng, nhưng ngày nay ít gặp, vì insulin thôngdụng là chế từ insulin người ta (trước kia là từ loài vật, như con bò). Vì chích nhiều, nênchỗ chích cũng có thể bị đọng cục mỡ, hay là ngược lại, bị teo. Nếu bị như vậy thì bác sĩcho thay đổi chỗ chích.Theo dõi thuốcVấn đè quan trọng là giữ cho mức đường đừng cao qúa, đừng thấp quá. Ngày xưa thì bácsĩ cho toa, rồi hẹn lâu lâu trở lại thử máu. Tiêu chuẩn ngày nay là phải thử mỗi ngày, cókhi mấy lần một ngày. Vì vậy bệnh nhân được chỉ dẫn để tự thử cho mình bằng nhữngcách thử đơn giản. Chích một đầu kim vào đầu ngón tay (có khi xài kim tự động), thấmmáu vào một mẩu giấy rồi so màu với một bảng mẫu. Cũng có thứ máy chuyển trực tiếpthành con số luôn. Gọi là máy, nhưng kích thước rất nhỏ chỉ cỡ bao thuốc lá, có khinhỏ hơn nên rất tiện.Lâu lâu thì bác sĩ cũng cho lấy máu thử ở phòng thí nghiệm cho chính xác hơn. Có haicách thử. Một là thử lượng đường trong máu lúc sáng sớm chưa ăn uống gì. Con số bìnhthường là trên dưới 100. Có bệnh nhân ăn gian, ngày thường thì kiêng cữ sơ sơ khôngtheo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, nhưng trước hôm thử máu thì nhịn cho đói gần lả, thành rathử máu thấy vẫn tốt. Bây giờ có một cách thử mới, goị là thử Hemoglobin A1C. Thửnghiệm này tính trung bình lượng đường trong máu từ vaì ba tháng qua, con số tốt là cỡ 6hay 7. Cứ mấy tháng thử cái này một lần là chắc ăn.Trị biến chứng cấp thờiNói một cách đơn giản, thì có hai thứ: một là đường qúa thấp, hai là đường qúa cao.Đường qúa thấp có triệu chứng của người đói lả: run tay, nhức đầu, có khi tâm thầnhoảng hốt (máu lên óc không đủ). Để lâu có khi hôn mê, nguy hiẻm đến tính mạn ...