Vấn đề chuyển dịch sở hữu ruộng đất tác động tới kinh tế hộ gia đình và dịch chuyển lao động ở đồng bằng sông Cửu Long (Nghiên cứu trường hợp tỉnh Long An)

Bài viết phân tích sự ảnh hưởng của vấn đề ruộng đất ở đồng bằng sông Cửu Long tới kinh tế hộ gia đình và dịch chuyển lao động với trường hợp tỉnh Long An.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vấn đề chuyển dịch sở hữu ruộng đất tác động tới kinh tế hộ gia đình và dịch chuyển lao động ở đồng bằng sông Cửu Long (Nghiên cứu trường hợp tỉnh Long An)TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP HOÀ CHÍ MINHTAÏP CHÍ KHOA HOÏCHO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF EDUCATIONJOURNAL OF SCIENCEISSN:KHOA HOÏC GIAÙO DUÏC1859-3100 Tập 14, Số 2 (2017): 179-188EDUCATION SCIENCEVol. 14, No. 2 (2017): 179-188Email: tapchikhoahoc@hcmue.edu.vn; Website: http://tckh.hcmue.edu.vnVẤN ĐỀ CHUYỂN DỊCH SỞ HỮU RUỘNG ĐẤTTÁC ĐỘNG TỚI KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH VÀ DỊCH CHUYỂN LAO ĐỘNGỞ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG(Nghiên cứu trường hợp tỉnh Long An)Nguyễn Thị Thu Thoa*Ngày Tòa soạn nhận được bài: 30-11-2016; ngày phản biện đánh giá: 10-12-2016; ngày chấp nhận đăng: 22-02-2017TÓM TẮTĐồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng đất phù sa màu mỡ, thuận lợi sản xuất nôngnghiệp (NN), đặc biệt là chuyên canh cây lúa và cây ăn quả. Mặc dù đứng đầu cả nước về diện tíchtrồng lúa và sản lượng lúa gạo, nhưng hiện nay, ĐBSCL đang đối mặt với những vấn đề nan giảixuất phát từ thực tiễn ruộng đất và đời sống nông dân. Bài viết phân tích sự ảnh hưởng của vấn đềruộng đất ở ĐBSCL tới kinh tế hộ gia đình và dịch chuyển lao động với trường hợp tỉnh Long An.Từ khóa: ruộng đất, nông nghiệp, nông thôn, nông dân, đồng bằng sông Cửu Long.ABSTRACTThe issue of shifting land ownership affecting the household economy and labour movementin the Mekong Delta (Case study of Long An province)The Mekong Delta is a fertile alluvial soil area, suitable for agricultural production,especially specializing in rice and fruit-trees. Although considered as the leading area of thecountry in terms of rice-growing areas and rice production, nowadays, the Mekong Delta is facingdifficult issues emerging from the practice of field work and farmer’s life. The article analyses theimpacts of the land issues in the Mekong Delta on the household economy and labour movementwith a case study of Long An province.Keywords: agrarian land, agriculture, rural area, farmer, the Mekong Delta.1.Đặt vấn đềViệt Nam là một nước NN. Tình hìnhphát triển NN của Việt Nam trong thập niên80 của thế kỉ XX được đánh dấu bằng cácchính sách cải cách trong NN của Nhà nước.Đầu tiên là Chỉ thị 100 của Ban Bí thư Trungương Đảng, sau là Nghị quyết 10 của BộChính trị ban hành tháng 4-1988 về đổi mớiquản lí NN, theo đó ruộng đất từng bướcđược giao cho người dân quản lí.Sau năm 1986, Việt Nam đứng trước*nhiều đòi hỏi về sự phát triển NN và xã hộinông thôn. Luật Đất đai năm 1993 lần đầutiên đã trao cho hộ nông dân quyền sửdụng ruộng đất lâu dài với 5 quyền: quyềnchuyển nhượng; quyền chuyển đổi; quyềncho thuê; quyền thừa kế và quyền thế chấp.Luật Đất đai sửa đổi năm 1998, năm 2000,năm 2003, và đặc biệt Luật Đất đai năm2013 tiếp tục cải cách chính sách về đất đaitrên cở sở giao quyền sử dụng đất cho cáccá nhân và hộ gia đình. Hiện nay, diện tíchHọc viện Khoa học Xã hội; Email: thoantt@cntp.edu.vn179TẠP CHÍ KHOA HỌC - Trường ĐHSP TPHCMđất NN có xu hướng giảm dần. Việt Namlà một trong những quốc gia có mức độphân mảnh đất đai cao nhất so với khu vựcvà thế giới. Quá trình thực hiện côngnghiệp hóa, hiện đại hóa đã ảnh hưởng sâusắc đến vấn đề NN, nông dân và nông thôn,trong đó có đất đai. Sự thay đổi này đã phávỡ tính yên bình và không gian cộng đồngnông thôn khi xuất hiện ngày càng nhiềunhững khiếu kiện, xung đột đất đai, gâymất ổn định xã hội. Đây chính là lí do đượcchúng tôi đặt ra để nghiên cứu sự thay đổikinh tế hộ gia đình và chuyển dịch laođộng khi có sự ảnh hưởng của ruộng đất ởĐBSCL hiện nay, qua trường hợp tỉnhLong An.Đối với tỉnh Long An, chúng tôi cóđơn vị chọn mẫu cấp một là thành phố TânAn và huyện Cần Đước. Đơn vị chọn mẫucấp hai là xã. Có hai xã được chọn theophương pháp chọn mẫu có chủ đích đó làxã An Vĩnh Ngãi và xã Tân Lân. Tại mỗixã, chúng tôi tiến hành điều tra bằng bảngcâu hỏi với đại diện 250 hộ gia đình. Nhưvậy, tổng cộng mẫu điều tra trên hai xã là500 hộ.2.Giải quyết vấn đề2.1. Vấn đề ruộng đấtRuộng đất là nguồn tài sản quý giácủa tất cả các quốc gia NN nói chung vàViệt Nam nói riêng; là tư liệu sản xuất đặcbiệt và cũng là điều kiện cần thiết đảm bảocho quá trình tái sản xuất NN, đảm bảo sựtồn tại và phát triển của nông dân. Vấn đềruộng đất luôn được Nhà nước quan tâm,bao gồm các nội dung cơ bản như: sở hữu180Tập 14, Số 2 (2017): 179-188và dịch chuyển sở hữu ruộng đất; cơ cấu sửdụng đất; phân bố các loại ruộng đất; quymô và tính chất của ruộng đất; chính sáchruộng đất. Đặc biệt, những thay đổi trongchính sách về đất đai của Việt Nam trongnhững năm gần đây đã góp phần khôngnhỏ trong việc tăng nhanh sản lượng NNvà phát triển khu vực nông thôn. Khi đấtsản xuất NN bị thu hẹp, cơ cấu lao độngthay đổi sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến cuộcsống của nông dân. Việc chuyển đổi từ đấtNN sang đất phi NN là vấn đề cần đượcxem xét kĩ, có sách lược và chiến lược cụthể nhằm mục đích p ...