Vấn đề hoạch định, phân tích chính sách trong luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Bài viết trình bày một số vấn đề chung về chính sách, phân tích chính sách; vài nét về hoạch định, phân tích, quyết định chính sách trong các văn bản về quy trình xây dựng luật, pháp lệnh ở nước ta và những vấn đề thực tiễn đang đặt ra; một số kiến nghị về công tác hoạch định, phân tích chính sách trong quy trình xây dựng luật, pháp lệnh hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vấn đề hoạch định, phân tích chính sách trong luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật CHÑNH SAÁCH VẤN ĐỀ HOẠCH ĐỊNH, PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH TRONG LUÊÅT BAN HAÂNH VÙN BAÃN QUY PHAÅM PHAÁP LUÊÅT ĐINH XUÂN THẢO* TRẦN VĂN THUÂN** 1. Một số vấn đề chung về chính sách, sách là sự thể hiện cụ thể của đường lối phân tích chính sách chính trị chung. Dựa vào đường lối chính trị chung, cương lĩnh chính trị của đảng cầm a) Chính sách quyền mà người ta định ra chính sách; (ii) Có nhiều cách hiểu, định nghĩa khác Chính sách là cơ sở nền tảng để chế định nên nhau về chính sách. Hiểu một cách chung pháp luật; hay nói cách khác, pháp luật là nhất, có thể quan niệm chính sách là “sách kết quả của sự thể chế hóa chính sách. Có lược và kế hoạch cụ thể nhằm đạt một mục thể có chính sách chưa được luật pháp hóa, đích nhất định, dựa vào đường lối chính trị hoặc cũng có thể không bao giờ được luật chung và tình hình thực tế mà đề ra chính pháp hóa vì nó không được lựa chọn để luật sách…”1 pháp hóa khi không còn phù hợp với tư Chính sách cần được xem xét ở các khía tưởng mới hay sự thay đổi của thực tiễn, cạnh khác nhau, ở khía cạnh độc lập hay nhưng sẽ không có pháp luật phi chính sách trong mối quan hệ với các phạm trù khác, hay pháp luật ngoài chính sách. Theo nghĩa chẳng hạn như chính trị hay pháp quyền. đó, chính sách chính là linh hồn, là nội dung Nếu nhìn nhận chính sách như một hiện của pháp luật, còn pháp luật là hình thức, là tượng tĩnh và tương đối độc lập, thì chính phương tiện thể hiện của chính sách khi nó sách có thể được hiểu là những tư tưởng, được ban hành bởi Nhà nước theo một trình những định hướng, những mong muốn cần tự luật định2. hướng tới, cần đạt được; còn chiến lược hay Như vậy, chính sách luôn gắn liền với kế hoạch, thậm chí pháp luật chẳng qua chỉ quyền lực chính trị, với đảng cầm quyền và là hình thức, là phương tiện để chuyển tải, với bộ máy quyền lực công - nhà nước. Nhà để thể hiện chính sách. Nếu xét nội hàm của nước xây dựng và ban hành pháp luật là thể khái niệm này trong mối quan hệ với chính chế hóa chính sách của Đảng thành pháp trị và pháp quyền thì khái niệm chính sách luật nhưng cũng là một bước xây dựng và cần được tìm hiểu ở một số điểm: (i) Chính hoàn thiện chính sách. Và vì vậy, chính sách * PGS.TS, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp. ** ThS, Trung tâm Nghiên cứu khoa học, Viện Nghiên cứu Lập pháp. 1 Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Đà Nẵng và Trung tâm Từ điển học ấn hành năm 1997, Hoàng Phê chủ biên, tr. 157. 2 TS. Đinh Dũng Sỹ, Chính sách và mối quan hệ giữa chính sách với pháp luật trong hoạt động lập pháp, http://xaydung- phapluat.chinhphu.vn/portal/page/portal/xaydungphapluat/tinchitiet?title=L%C3%BD+lu%E1%BA%ADn&perspec- tiveId=621&viewMode=detail&articleId=1000010434 NGHIÏN CÛÁU LÊÅP PHAÁP Söë 01 (257) T01/2014 Chóc Mõng N¨m Míi - 2014và pháp luật là hai phạm trù rất gần gũi và phân tích tính phù hợp giữa chính sách vớicó những điểm giao nhau, là cơ sở tồn tại chủ trương, đường lối của Đảng; phân tíchcủa nhau trong một chế độ nhà nước pháp động lực của chính sách: chính sách đượcquyền3. Đó cũng là lý do vì sao phân tích ban hành thì động lực của chính sách đó làchính sách có vị trí, vai trò rất quan trọng, gì; phân tích tính khả thi, tính hợp lý củamang tính chất nền tảng trong hoạt động xây chính sách; phân tích để làm rõ chính sáchdựng pháp luật. đó đơn giản hay phức tạp; phân tích để làm b) Phân tích chính sách rõ chính sách có tính cấp bách hay không; phân tích để làm rõ chính sách dài hạn hay Phân tích chính sách là lĩnh vực được là chính sách ngắn hạn; dự báo hiệu quả củaquan tâm nghiên cứu và có mức độ ứng chính sách khi tổ chức thực hiện trên cácdụng cao trong nhiều lĩnh vực ở nhiều nước lĩnh vực của đời sống xã hội: chính trị, kinhtrên thế giới. tế, văn hóa, xã hội; thời điểm ban hành Có nhiều quan niệm, định nghĩa khác chính sách.v.v..6nhau về phân tích chính sách. Có ý kiến chỉ Có nên tách biệt rõ quy trình hoạchra rằng, phân tích chính sách là một quy định, phân tích chính sách và quy phạm hóatrình điều tra có tính đa ngành được thiết kế chính sách trong Luậ ...