Vận dụng giá trị hợp lý theo chuẩn mực kế toán quốc tế tại các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu "Vận dụng giá trị hợp lý theo chuẩn mực kế toán quốc tế tại các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh" được thực hiện và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến việc áp dụng giá trị hợp lý theo chuẩn mực kế toán quốc tế tại các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Dữ liệu nghiên cứu chủ yếu được thu thập thông qua khảo sát bằng bảng câu hỏi từ tháng 10 năm 2023 đến tháng 12 năm 2023, sau đó được sử dụng để phân tích thống kê mô tả và thực hiện thử nghiệm nghiên cứu thông qua phân tích mô tả. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng giá trị hợp lý theo chuẩn mực kế toán quốc tế tại các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh VẬN DỤNG GIÁ TRỊ HỢP LÝ THEO CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Văn Tùng*, Dương Thị Mai Hà Trâm Khoa Tài chính – Thương Mại - Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH) * Tác giả liên hệ: tv.tung@hutech.edu.vn TÓM TẮT Nghiên cứu được thực hiện và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến việc áp dụng giá trị hợp lý theo chuẩnmực kế toán quốc tế tại các công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh. Dữ liệu nghiêncứu chủ yếu được thu thập thông qua khảo sát bằng bảng câu hỏi từ tháng 10 năm 2023 đến tháng 12 năm 2023, sau đóđược sử dụng để phân tích thống kê mô tả và thực hiện thử nghiệm nghiên cứu thông qua phân tích mô tả. Mô hình nhântố khám phá EFA được hỗ trợ bởi phần mềm SPSS 26.0. Kết quả nghiên cứu xác định được 6 nhân tố tác động đến vấnđề nghiên cứu theo cùng hướng, gồm môi trường pháp lý; môi trường văn hóa, xã hội; mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp;môi trường kinh doanh; trình độ cán bộ, nhân viên và vai trò tổ chức của hội nghề nghiệp kế toán. Từ khóa: Giá trị hợp lý, chuẩn mực kế toán quốc tế, công ty niêm yết, Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM.1. Đặt vấn đề Hội nhập kinh tế quốc tế là một chủ trương nhất quán, là nội dung trung tâm của hội nhập quốc tế, đồng thời là nộidung quan trọng trong quá trình đổi mới của đất nước (Cairns, 2006). Theo đó hội nhập kinh tế quốc tế thành công, hộinhập kế toán, kiểm toán là điều kiện tiên quyết tất yếu đối với Việt Nam, nơi cần tăng mức độ hài hòa giữa các quốc gia.quy định kế toán và chuẩn mực kế toán quốc tế , đặc biệt liên quan đến việc định giá sau khi ghi chép ban đầu. Trongnhững năm gần đây, Việt Nam cũng đã xây dựng Hệ thống Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) dựa trên các chuẩn mựckế toán quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khác biệt trong cách định giá, đặc biệt, Việt Nam chưa sử dụng giá trị hợp lýkhi định giá đối tượng kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế. Sự khác biệt này khiến báo cáo tài chính của Việt Namkhông thể so sánh được với báo cáo tài chính của các nước khác và là trở ngại cho quá trình hội nhập kinh tế quốc tế củaViệt Nam (Trần Văn Tùng, 2016). Tính đến ngày 30/7/2021, hiện có 402 cổ phiếu niêm yết, 3 chứng chỉ quỹ đóng, 4 chứng chỉ quỹ ETF, 76 chứngquyền và 43 trái phiếu niêm yết trên HOSE. Trong đó, điểm nổi bật của Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM là sự hội tụcủa các công ty lớn, điều này càng thể hiện rõ hơn khi số lượng công ty niêm yết lớn chỉ chiếm 7,8% tổng số công tyniêm yết nhưng lại chiếm tới 79% tổng vốn hóa thị trường chứng khoán của thành phố và chiếm 74% tổng vốn hóa thịtrường chứng khoán Việt Nam. Một số công trình nghiên cứu đã chỉ ra sự cần thiết phải sử dụng giá trị hợp lý khi ghichép và trình bày các thông tin trên. Tuy nhiên, nội dung báo cáo tài chính hàng năm chỉ mang tính chất khái quát. Vìvậy, cần nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến việc áp dụng giá trị hợp lý của các công ty niêm yết trên Sở giao dịch chứngkhoán TP.HCM.2. Cơ sở lý thuyết2.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu Benjamin, Niskkalan và Marathamuthu (2012) đã xem xét bản chất của việc sử dụng giá trị hợp lý trong việc địnhgiá bất động sản đầu tư trong cuộc khủng hoảng tài chính Malaysia (2007–2008) của 11 công ty đầu tư trên thị trường bấtđộng sản Malaysia đã nộp báo cáo tài chính. Điều này dẫn đến 8 trong số 11 công ty có giá trị hợp lý của bất động sảnđầu tư tăng lên trong năm 2008 (trong thời kỳ khủng hoảng tài chính), 3 công ty không có sự thay đổi. Năm 2009, vẫncòn bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng, các công ty 11/9 vẫn ghi nhận sự gia tăng giá trị hợp lý của bất động sản đầu tư,trong khi có 2 công ty báo cáo không có thay đổi. Điều này trái ngược với các công ty ở Châu Âu, Châu Mỹ và Singapore.Tóm lại, tác giả cho rằng vấn đề nằm ở sự khác biệt trong cách hiểu và áp dụng giá trị hợp lý tùy thuộc vào vị trí địa lý,trình độ phát triển kinh tế, định hướng và văn hóa. Mặt khác, việc ghi nhận giá trị hợp lý phải được làm rõ đối với nhữngngười sử dụng báo cáo tài chính khác nhau do những lợi ích khác nhau, thậm chí xung đột với nhau. 433 Bewley, Graham, Peng (2013) đã nghiên cứu và tìm hiểu quá trình áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế và sựchấp nhận kế toán giá trị hợp lý ở Trung Quốc. Sử dụng phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình kết hợp vớiphương pháp tổng hợp, so sánh môi trường chính trị, xã hội, kinh tế theo hai giai đoạn để xác định giá trị hợp lý ở TrungQuốc. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng thành công của việc thực hiện chuẩn mực kế toán giá trị hợp lý thứ hai ở Trung Quốc làdo các yếu tố xã hội hơn là kinh tế. Đó là thành công của sự kết hợp ba bên giữa Bộ Tài chính Trung Quốc, IASB vàNgân hàng Thế giới dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau và lợi ích chung. Pawan Jain (2013) đã xem xét khả năng áp dụng giá trị hợp lý ở Ấn Độ như một phần của quá trình hội tụ đầy đủcác chuẩn mực kế toán Ấn Độ với IFRS. Tác giả sử dụng phương pháp so sánh giữa Ind AS và IFRS để tiến hành nghiêncứu. Qua nghiên cứu, tác giả đề xuất một loạt giải pháp ứng dụng, bao gồm: cải thiện môi trường pháp lý, đào tạo nguồnnhân lực hiểu giá trị hợp lý, nâng cao nhận thức của công ty về giá trị hợp lý và xây dựng các phương pháp đo lường rõràng. Phan Thị Phước Lân (2013) đã xem xét và mô tả bối cảnh cụ thể của Việt Nam dựa trên phân tích môi trường xã hội,chính trị, kinh tế, công nghệ và pháp lý của đất nước dẫn đến việc lựa chọn không áp dụng cho tất cả IAS/IFRS. Kết quảnghiên cứu đã nêu bật những nguyên nhân cơ bản khiến Việt Nam chưa triển khai đầy đủ IAS/IFRS. Nghiên cứu ...