Vận dụng lý thuyết và phương pháp xã hội học trong nghiên cứu gia đình ở Việt Nam

Trong thập niên đầu thế kỷ XXI, nghiên cứu gia đình ở Việt Nam đã có nhiều cống hiến đáng quý vào việc mở mang và làm giàu tri thức chung về gia đình mà trước đó chúng ta chưa biết hoặc biết chưa đầy đủ. Tuy nhiên, để đáp ứng được những chuẩn mực khoa học quốc tế, thì còn nhiều điều chưa thỏa đáng, tức là nhiều vấn đề cần bàn. Tham khảo bài viết sau đây để biết thêm chi tiết vè vấn đề nói trên, mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng lý thuyết và phương pháp xã hội học trong nghiên cứu gia đình ở Việt Nam64 TAÏP CHÍ KHOA HOÏC XAÕ HOÄI SOÁ 4(176)-2013TRAO ÑOÅI NGHIEÄP VUÏVẬN DỤNG LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP XÃ HỘI HỌC TRONG NGHIÊN CỨU GIA ĐÌNH Ở VIỆT NAM PHẠM VĂN BÍCHTrong thập niên đầu thế kỷ XXI, nghiên ra sau đây); mong rằng thực tế đó sẽcứu gia đình ở Việt Nam đã có nhiều cống không làm ai hiểu rằng đấy là những vấnhiến đáng quý vào việc mở mang và làm đề cá nhân riêng lẻ. Người viết bài này hygiàu tri thức chung về gia đình mà trước vọng rằng sự nói thẳng nói thật qua nhữngđó chúng ta chưa biết hoặc biết chưa đầy chứng cứ nêu ra và phân tích về nó sẽ ítđủ. Tuy nhiên, để đáp ứng được những nhiều bổ ích đối với những ai có thiện chíchuẩn mực khoa học quốc tế, thì còn nhiều và tinh thần cầu thị, qua đó góp phần nângđiều chưa thỏa đáng, tức là nhiều vấn đề cao hơn nữa chất lượng nghiên cứu.cần bàn. Không tham vọng đưa ra một VỀ LÝ THUYẾTđánh giá toàn diện về nghiên cứu gia đình, Bấy lâu nay, rất nhiều nghiên cứu về giabài viết này chỉ dành riêng nêu ra và phân đình của chúng ta rơi vào tình trạng chungtích một vài vấn đề nên khắc phục, cả về lý là chỉ mô tả các sự kiện thực nghiệm, chứthuyết lẫn phương pháp thu thập thông tin. không quan tâm đến lý thuyết. Nói cáchThêm vào đó, cần nêu rõ rằng trong khi gia khác, hầu hết các nghiên cứu không biếtđình được nghiên cứu dưới góc độ và đến, càng không có ý thức áp dụng, kiểmbằng phương pháp của nhiều ngành khoa nghiệm và xây dựng lý thuyết. Yêu cầu kếthọc, thì bài viết chỉ khoanh lại sự xem xét hợp lý thuyết với thực nghiệm đã đượcở những nghiên cứu xã hội học mà thôi. Vì đúc kết trong lời một cuốn sách đã trởcần đảm bảo yêu cầu trích dẫn rõ ràng các thành kinh điển trong xã hội học: Millsnguồn mà mình sử dụng trong bài, người (1959, tr. 66) đã phê phán tình trạng “mùviết buộc phải nêu tên tác giả cùng các yếu quáng của dữ liệu thực nghiệm mà thiếutố thư mục khác, và điều đó có thể không vắng lý thuyết, và sự rỗng tuếch của lýkhỏi dẫn đến sự mất lòng. Hơn nữa, nhiều thuyết mà thiếu vắng dữ liệu”. Yêu cầu đókhiếm khuyết nêu ra trong bài viết này được nhắc lại ở một tác phẩm gần đâykhông đơn nhất, mà khá phổ biến (như hơn: “khảo cứu mà thiếu vắng lý thuyết thìđộc giả sẽ thấy qua những ví dụ được dẫn mù quáng, và lý thuyết mà thiếu vắng khảo cứu thì rỗng tuếch” (Bourdieu et al, 1992, tr. 162).Phạm Văn Bích. Phó Giáo sư tiến sĩ. Viện Xãhội học Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nếu lưu ý điều đó, thì thật đáng mừng là lẻNam. tẻ đã xuất hiện một vài nghiên cứu ít nhiềuPHẠM VĂN BÍCH – VẬN DỤNG LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP… 65có lý thuyết về gia đình. Tuy nhiên, vấn đề khác hoặc cho cuộc sống một mìnhmới đặt ra là chúng ta nên vận dụng nó ra (Nguyễn Thanh Tâm et al, 2002, tr. 30;sao? Áp dụng lý thuyết trong nghiên cứu những chữ in nghiêng ở đây là do tôi thêmnhư thế nào? Cụ thể hơn, nên có thái độ vào - PVB).như thế nào đối với lý thuyết: trích dẫn ra Như tôi đã có dịp nêu rõ (Mai Huy Bích,cho gọi là có lý thuyết hay thật sự vận 2005), hai vấn đề rắc rối nảy sinh ở đây.dụng nó vào nghiên cứu của mình trên Một là, khi giới thiệu, nhóm tác giả trênthực địa theo nghĩa tán thành hoặc phê không hề trích dẫn một nguồn nào, mà chỉphán, bác bỏ, thậm chí thay thế nó bằng lý nói chung chung rằng lý thuyết trao đổi rathuyết mới của riêng mình? Nói rõ hơn sao, rồi lý thuyết xung đột là gì v.v. khiếnnữa, chúng ta nên trình bày lý thuyết ra cho độc giả không rõ có thật nội dung vàsao: dành riêng một phần (chương, mục) quan điểm của các lý thuyết trên là nhưgiới thiệu nó, rồi phủi tay coi như xong vậy không, và liệu những người giới thiệunhiệm vụ, và quay sang tập trung trình bày có hiểu lầm chúng không? Do đó, phầndữ liệu thực nghiệm, hay vẫn cần thường này không thật sự đáng tin cậy và khôngxuyên chuyển từ lý thuyết sang dữ liệu có sức thuyết phục.thực nghiệm của mình và ngược lại? Tiếc Hai là, lý thuyết trao đổi khá trừu tượng,rằng như sau đây ta sẽ thấy, những câu nhưng phần giới thiệu của nhóm tác giảhỏi trên không được đặt ra và không được trên không giúp người đọc có thể lĩnh hộigiải quyết thỏa đáng trong nhiều công trình được nó. Hơn thế nữa, những khái niệmđã tiến hành cho tới nay. ...