Văn hóa ẩm thực của dân tộc Jrai miền Tây Nguyên

Bài viết "Văn hóa ẩm thực của dân tộc Jrai miền Tây Nguyên" giới thiệu đôi nét về văn hóa ẩm thực Jrai, đôi nét về dân số và địa bàn cư trú của dân tộc Jrai, văn hóa ẩm thực của người Jrai, hội nhập văn hóa ẩm thực của người Jrai,... Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn chuyên ngành Văn hóa – Lịch sử.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa ẩm thực của dân tộc Jrai miền Tây NguyênVĂNHÓAẨMTHỰCCỦADÂNTỘCJRAI MIỀNTÂYNGUYÊN1.GiớithiệuđôinétvềvănhóaẩmthựcJrai.(Hiếu) Vănhóagópphầnhìnhthànhxãhội,trongdòngchảyvănhóaconngười ngàycànglàngườihơntrongsựlàmbiếnđổivàlàmpháthuynềnvănhóabảnđịacủachínhmìnhcũngnhư biếthấpthụcáchsángtạocácnềnvănhóakhác.Trongsựgiaolưuvàbiếnthiênấycómộtđiềulàmchovănhóaluônmãitrường tồnvàmangnétcávị,đóchínhlàsựđadạngvànétcábiệtcủamỗinềnvănhóatộcngười,vùngmiền. Trongrấtnhiềuyếutố làmnênnềnvănminh,vănhóacủanhânloại,khôngthểthiếumặtcủavănhóaẩmthực,màtrongphạmvibàiviếtnày,vớisựgiớihạncủađềtài,giớihạncủabảnthân,ngườiviếtmonggópnhặtchút“suytưcátbụi”củamìnhmonggópphầnlàmchovănhóacóthêmchútphongphúđadạnghơn,đólàvănhóa ẩmthựccủatộcngườiJraitạivùngcaonguyêntrungphần. TộcngườiJrailàmộttrongsốcáctộcngườithiểusốtạiViệtNam,định cư chủ yếutrênđịabàn2tỉnhGiaLaivàKonTumViệtNam.Cóthể nóichođếnnay,ngườiJraivẫncònlưugiữđậmnétcácphongtục,tậpquántínngưỡng củamìnhchodùphảitrảiqua,phảiđốidiệnvớibiếtbaonhiêusựtácđộng,vachạmcủacácnềnvănhóacủathờiđại…nhưnghọvẫncònlưugiữtronglòngmìnhcáibảnsắcvănhóadântộcđậmnétnhư:tiếngnói,luậttục…trongđóvănhóa ẩmthựclànétđẹpduyêndángmàmãichođếnngàynay,nétđẹpnàyvẫncònlàmộtnétđẹpđượcmọingườicủacáctộckhácmếnmộ,yêuthíchchodùnócóhơibị xemlà“mộtcungđànlạcnhịp”trongsự pháttriểncáchchóng mặtcủaconngườihômnay.NgườiJraiđãđượcnhiềutácgiảmiêutảnhưmột dântộctheochếđộmẫuhệ,bởivìpháhệhoàntoàntínhtheodòngmẹ. Làmộtngườiđượcmaymắn,đượcsốngcùng,sốngvớingườiJraitrong thờigianthựctậpđể họctiếng,họcbiếtvề vănhóaJrai,bảnthâncócơ hội đượctậnmắtchứngkiến,đụngchạm,sờnắmvàcảmnếmnhữngmónăndân giãcủangườiJraiquacácbữacơmthườngnhậtcủagiađình,củanhữngbuổi lễhội,sựkiện…1 CóthểnóimónăncủangườiJraikhôngthểthiếutrongcácbuổicúngtế, hiếnsinh,hộihè.Chínhmónănẩmthựcnàyđãgópphầnkhôngnhỏkhilàmnên màusắcvàkhungcảnhcủalễ hội,củatínngưỡngcũngnhư duytrìnótrong dòngchảyvănhóacủatộcngườiJrai.2.ĐôinétvềdânsốvàđịabàncưtrúcủadântộcJrai(Ân) NgườiGiaRai(Jrai)sinhsốngvàcư trúchủ yếutậptrung ở tỉnhGiaLai(90%),mộtbộphậnởtỉnhKonTum(5%)vàphíabắctỉnhĐăkLăk(4%). KhoảngvàingànngườiJraisinhsốngtạikhuvựcRatanakiri,CampuchianhưngchưacósốliệuchínhthứctừviệnthốngkêquốcgiaCampuchia. Theotổngđiềutradânsố vànhà ởnăm2009,ngườiJrai ở ViệtNamcódânsố411.275người,cưtrútại47trêntổngsố63tỉnh,thànhphố.NgườiJraicưtrútậptrungtạitỉnhGiaLai(372.302người,chiếm29,2%dânsố toàntỉnhvà90,5%tổngsố ngườiJraitạiViệtNam),ngoàiracòncó ởKonTum(20.606người),ĐắkLắk(16.129người).Đâylàdântộcbảnđịacósố dânđôngnhất TâyNguyên.2.1.Đặcđiểmkinhtế NgườiJraisốngchủ yếubằngnghề trồngtrọtnươngrẫy; lúatẻlàcâylươngthựcchính.CôngcụcanhtáccủangườiJraigiảnđơn,chủyếulàcondaochặtcây,phátrừng,cáicuốcxớiđấtvàcâygậychọclỗkhitrahạtgiống.Chănnuôitrâu,bò,lợn,chó,gàpháttriển.Xưakia,ngườiJraicóđànngựakháđông.NgườiJraicònthuầndưỡngvànuôicảvoi.Đànôngthạođanlátcácloạigùi,giỏ,đànbàgiỏidệtkhốváy,mềnđắp,vảimayáochogiađình.Sănbắn,háilượm,đánhcálànhữnghoạtđộngkinhtếphụkháccóýnghĩađángkểđốivớiđờisốngcủahọxưavànay.2.2.Tổchứccộngđồng NgườiJraisốngthànhtừnglàng(plơihaybôn).Tronglàngôngtrưởnglàngcùngcácbôlãocóuytínlớnvàgiữvaitròđiềuhànhmọisinhhoạttậpthể,ainấyđềunghevàlàmtheo.Mỗilàngcónhàrôngcaovút.Đâylàtộcngườiduynhấtthuộchệ ngônngữ NamĐảocónhàrông,cóthể do ảnhhưởngcủacưdânBaNathuộcngữtộcMônKhmer.CónhómARápcủangườiJraithựcralà ngườigốcBaNađãbịJraihóa.2 Đâylàtộcngườiduynhất ở TâyNguyênđãcómộttổ chứcxãhộitiền nhànướcvớihaivua:vuaNướcvàvuaLửa,cònđượcgọilàTiểuquốcJarai.2.VănhóaẩmthựccủangườiJrai(Tín) Vănhóa ẩmthực,mộtthànhngữ đượcnhắcđếnnhiềunhất,trưngdẫnnhiềutrêncácphươngtiệntruyềnthôngngàyhômnay,bởitínhthựcdụngvàphổ biếncủanó.Conngườithờiđạingàyhômnay,saukhiđãcảmnếmhầu hếtnhữngmónăncủa“tứphươngthiênhạ”TâyTàu,dườngnhưmuốntrởvềvớinguồncội,dândãcủanhữngmónănbìnhdânmàôngbàđể lại,nhấtlàđểbảovệ sứckhỏetrướcsựtấncôngcủabệnhtậ ...