Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam: Phần 2

Nối tiếp những nội dung ở phần 1, ebook Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam: Phần 2 giới thiệu về những phong tục trong các dòng họ ở Việt Nam; giới thiệu về tộc phả, từ đường và mộ tổ; công tác chăm lo việc họ trong các dòng tộc ở Việt Nam. Hy vọng rằng, cuốn sách sẽ đem lại cho bạn đọc những thông tin bổ ích, đặc biệt là những bạn đọc trẻ sẽ có những nhận thức đúng đắn để gìn giữ và bảo tồn nét văn hóa dòng họ. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Văn hóa dòng tộc dòng họ ở Việt Nam: Phần 2 1.TỘC PHÀ N g u ồ n góc của tộc p h ả Tộc phả (gia phả) là một cuốn lịch sủ chung CÚ.Ì gia tộc. Nó không những ghi chép lại nguồn gôc của gia tộc, quỷ đạo di chuyển, còn bao gồm toàn bộ quá trình lịch sử văn hoá như: sinh sôi. phát trien, hôn nhân, vftn hoá, quy tác. quy ưdc cùa gia tộc.,.. Trong nền vãn hoá phương Đông, ỉịch sứ gia phả đã có trên 300 năm, châu Âu có gần 500 năm. Gia phả được coi như một bức tranh lịch sử thu nhó của một dòng họ, thậm chí lớn hơn là một làng, một vùng đất cùng vối những sự kiện lịch sử những biến đôi xả hội liên tục. sự tham gia và nhừng ảnh hưởng cùa dòng họ đến tién trình lịch sủ xã hội của những vùng miên khác nhau. Q u á tr in h h ìn h th à n h tộc p h ả , g ia p h ả Tôc phả phản ánh môi quan hệ của môt nhóm người có cùng huvết thống. Thành quả nghiên cửu nhân loại học hiện nav đâ chửng minh: trước khi con ngưòi A* 7 0 tién vào xã hội vãn niiiih. (ịiian hệ huyél thóng là quan hộ dau liên cùa con I i í ĩ i í ò i vã là sỢi dây Răn bó quan trọnịỉ nhất g iữ a ngưòi VỚI ngiíỡi. Mô hinh xã hội đầu tiên cùa con người là xã liội nguyên thúv sòng theo bầy. quấti cư, nhưng !ÚC này ((>11 ngưòi chỉ biết mẹ mà không biếl clia. Các tư liộii sử học cho thấy; Trong lịch sử hơn 3 triệu Iiám tốn tại củii con ngưòi, có khoáng 2,9 triệu nãm là thuộc thời kv Nã hội nguyên thuỳ. đên cách đây hrtn 10.000 nám mới bat (láu hình thành chẻ độ thị tộc. Xã hội nguyên ban clầu chia thành một sô quần thê nhỏ vã bắt đầu hinh thành quan niệm phàn biệt ngưòi thân sơ, Con ngưòi biết mẹ đẻ. thì có thế biết được người ihân của mẹ vi clụ như: bà ngoại, anh chị em của mẹ. Quaii hệ họ hàng cũng hình thành từ đó. Đâv chính là nội dung chính của gia phá và nội dung cơ bản của phá hệ- Phrí hệ truyền miệng chinh là nguồn gòc của gia phn. Tiước khi xuất hiện gia phả bàng chữ viết, có sự tồn tại của gia phá truyền miệng, Gia phả (phả hệ của dòng họ) có chức năng đầu tiên chính là xác định quan hệ thân sơ, tập hợp họ hàng, ưu hoá sự sinh đẻ, gọi là thàn thản d ĩ tươìig cập. Sau này vẩn giữ nguyên hai chức níing phán biệt và lặp hợp, nhưng cùng vỏi sự thay đổi cúa ihời đại, chế độ xã hội khác nhau, nội dung cụ tliể và lác dụng của nó cũng khác nhau. Gia phả viết riènp thông qim nguồn gõc họ, nguyên nhân di dòi, nguồn gốc phà hệ, mà có tác dụng tim hiếu tổ tông, nhận tổ tông, gắn bó họ hàng và gia đình làm thành quẩn thể của xã hội. ^ 71 Sự hình thành và phát triển cùa gia phả có liên quan đến quần thể xă hội, thị tộc, gìa tộc và gia đình, chức nãng của nó là ghi lại môi quan hệ của những người cùng huvết thông, và lịch sử của dân tộc. ?ừ khi có gia phả bằng chữ viết đến nay việc xác định gôc gác tổ tông thuận lợi hơn. Việc lập gia phả, tộc phi có ý nghĩa to lớn trong việc tăng cường môi đoàn kêt trong dòng họ, nuôi dưỡng đạo lý Uôhg nước nhớ nguin của dân tộc. Khởi nguồn của gia phả Gia phả chính là sách có thể vản được trình bày theo hệ thông chặt chẽ, phân loại rõ ràng, có sơ ỉồ ghi chép sự vật. Ghi chép thực vật có hoa phổ, mộĩ phổ, thảo phổ; ghi động vật, có như uvên ưdng phổ, hỉ điệp phổ, chuyên ghi niên đại của vua gọi là Đế vươn? niên phổ, chuyên ghi sự tích trong cuộc đời của ai đó gọi là nhân niên phổ, ghi chép dòng dõi huyết thông cta con ngưòi gọi là gia phổ. Khỏi nguồn của gia phả theo người xưa nói là có từ thòi vua Nghiêu. Nghiên cứu gia phả ■tịch p h ổ Phần lớn gia phả còn lưu giữ hiện nay là ga phả biên soạn riêng, xuất hiện dưới hình thức một cLi một phái, chủ gia phả sống chủ yếu ở khu vực có cuộ: sống tương đối ổn định, có đặc trưng địa phương rõ rệt. Tịch phổ chính là nơi sinh sông của chủ gia phả. Tịci phả chinh là tên địa danh. Gia phả còn lưu giữ hiện niy chủ yếu là gia phả cũ thòi trưóc, địa danh trong giỉ phả thưòng lấy tên địa danh cổ. ^ 7 2 •* N ội d u n g c ủ a ỊỊia p h á Nguồn gốc và quá trinh phủi triển của họ Nguồn gốc và quá trình phát triển họ chính là nịíUồn gốc và sự thay đôi cùa tộc mang họ. Nguồn góc họ của ngưòi Việt Nam có lừ rất lâu đòi, nếu không có những ghi chép của sách cô hoặc gia phả cổ, thì người đời sau r ít khó tìm hièu. Từ một nhà đến một họ rồi đến một nưóc. khòng thể không biết nguồn gốc của mình bát đầu từ đảu- Mỗi bộ p a phả đểu giỏi thiệu cụ thể nguồr. gô’c một họ, Do vậy nó là tài liệu quý giúp thế hệ sau ké thừa các giá trị truyền thống được lưu truyển từ đòi trvóc. Đồng thòi đây cũng là tài liệu lịch sử luu truyền đến hàng nghìn năm sau. Họ cũng không n ^ n g thay đổi và phát triển trong quá trìn^ lịch sử, như: chiến tranh, chuyên chỗ, thay đổi triều đại, và đôi họ do tránh tên huý, đổi họ do trành nại, đối họ kép thành họ đơn.... họ trở nên phức tạp hơn, chởi nguồn chinh xác của nó càng đòi hỏi phải khảo chứ.ig cụ thể. Thòi đại phong kiến, rất nhiều họ để nâng cao dòng dõi và danh vọng cùa mình, ...