'Vàng tặc' vẫn lộng hành tại Cốc Táy

“Vàng tặc” vẫn lộng hành tại Cốc TáyTừ năm 1996 của thế kỷ trước, nhiều ngọn núi, nhiều thửa ruộng ở khu vực Nà Quang, Khuổi Pẻn thuộc thôn Cốc Táy, xã Yên Lập, huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang đã bị các thợ săn vàng đến đục khoét. Họ đào đất đá đãi lấy vàng sa khoáng, biến dòng suối nơi đây luôn đục như cháo loãng, dân khiếu nại mãi nhưng chẳng ai đến giải quyết… Vào bãi vàng vô chủ Lần theo thông tin từ bạn đọc, chúng tôi vất vả hàng trăm km đường dài, 3...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
“Vàng tặc” vẫn lộng hành tại Cốc Táy “Vàng tặc” vẫn lộng hành tại Cốc TáyTừ năm 1996 của thế kỷ trước, nhiều ngọn núi, nhiều thửa ruộng ở khu vực NàQuang, Khuổi Pẻn thuộc thôn Cốc Táy, xã Yên Lập, huyện Chiêm Hóa, tỉnh TuyênQuang đã bị các thợ săn vàng đến đục khoét. Họ đào đất đá đãi lấy vàng sa khoáng,biến dòng suối nơi đây luôn đục như cháo loãng, dân khiếu nại mãi nhưng chẳng aiđến giải quyết…Vào bãi vàng vô chủLần theo thông tin từ bạn đọc, chúng tôi vất vả hàng trăm km đường dài, 3 lầnchuyển xe khách liên tỉnh, liên huyện rồi xuống xe ôm, và hơn 2 km cuốc bộ nữamới đến được khu Nà Khoang. Con đường vào thôn tuy còn nhiều ổ voi nhưng cókhá hơn trước, chỉ đi khoảng 7 km đường đất cấp phối và đường mòn dân sinh làcó thể đến nơi làm vàng. Để đảm bảo bí mật và có thể tiếp cận các phu vàng mộtcách khéo léo, tôi mạnh bạo cuốc bộ khoảng 2 km từ đầu thôn Cốc Táy vào bãivàng. Những máy hút khai thác vàng tàn phá ruộng Nà Khoang thôn Cốc TáyDo được canh phòng cẩn thận nên khi tôi vừa tới nơi thì tất cả máy bơm đã bị tắt,sàng tuyển vàng và đồ dùng khai thác vứt chỏng chơ giữa ruộng. Những hang hốnằm giữa những đám ruộng, soi bãi mới được bơm cạn nước nên sâu hoắm, có hốsâu khoảng 5 mét, toàn bộ một khu đất bằng phẳng làm ruộng trước kia đã bị sanủi, đào bới nhiều lần, nay chỉ còn là bãi nham nhở toàn sỏi đá. Trong lúc tiến đếnngó xuống các hang đào vàng, một người dân bản địa đang chăn bò gần đó chohay: “các anh chỉ vào đến đầu thôn, ở đây đã nghe thấy họ gọi nhau tắt máy bơmrồi”. Biết đám phu vàng vừa ra khỏi các sàng tuyển, chúng chỉ ẩn náu đâu đóquanh mấy cái lán phía trên sườn núi, tôi đã quyết định leo lên đó bắt chuyện.Thấy người lạ đột nhập vào lán một cách tự nhiên, lại đi có một mình, ăn mặc cũngnhếch nhác, cộng thêm cách ngoại giao thân thiện (vì dùng đúng ngôn ngữ chuyêndùng trong các lũng bãi khai thác vàng) nên các phu vàng rất phấn khởi liền mờivào lán uống nước. Một phu vàng tên Minh người huyện Yên Sơn (Tuyên Quang)vui vẻ: “Anh làm chúng em sợ hết hồn, cứ tưởng các bác ở ngoài huyện đến kiểmtra nên vội cho tắt máy bơm, thôi mấy đứa chúng mày mau đi xuống nổ máy lên đểnước đỡ ngập moong, nhanh lên…”.Sau khi trao đổi, Minh cho biết thêm, ở thung lũng Nà Quang này nát lắm rồi, chủyếu là mọi vàng sa khoáng tận thu, họ đảo lại đã mấy lần rồi. Mọi người ở nhàcũng chẳng biết làm gì nên mấy anh em tự góp vốn mua máy bơm nước rồi vàođây dặt dẹo kiếm tý mua gạo ăn qua ngày.Tôi nhìn lên phía sườn núi có hàng chục chiếc lán màu xanh, và hỏi Minh thì đượcbiết các lán trên sườn núi họ đào hang sâu vào lòng núi, tìm nẹp vàng gốc, họ làmlán trại chắc chắn vì ai đã dấn thân vào đến Cốc Táy đều phải tính tới vài năm mớinói chuyện thắng thua. Khi được hỏi “làm ở đây lâu rồi có ai vào đây kiểm trakhông?”, mấy tên phu vàng mau miệng cho biết: “Có nhưng họ chỉ nhắc nhở thôi.Mà mỗi lần như thế chúng em biết trước hết vì các thông tin về lịch, thời gian cánbộ đến Cốc Táy kiểm tra đều được các phu vàng cập nhật thường xuyên để đảmbảo công việc khai thác được an toàn”.Trâu, bò, người đều sợ nước làm vàngTrao đổi với chúng tôi, ông Tho Văn Bộ, Trưở ng thôn Cốc Táy cho biết: Thôn nàycó 58 hộ chủ yếu là dân tộc Tày, Dao, Kinh, Hoa, với 248 khẩu thì có đến 37 hộnghèo. Ruộng lúa ở Cốc Táy có 9,3 ha, gần một nửa số diện tích là đất lúa hai vụ.Mỏ nước từ đầu nguồn nơi đãi vàng sa khoáng chảy ra, phục vụ cho 4 thôn: CốcTáy, Khuân Khương, Bắc Cá, Nhật Tân. Chính vì đãi vàng sa khoáng nên nướcđục như cháo loãng quanh năm, dân không dám bắt nước vào ruộng vì sợ lúa chết.Cả trâu, bò, lợn, gà, vịt cũng không dám thả gần bờ suối. Dòng suối chảy qua gữa thôn Cốc Táy lúc nào cũng ngầu đụcHơn chục năm về trước, Cốc Táy đã bị “vàng tặc” quần nát, nhiều gia đình phải dichuyển đến nơi khác sinh sống do không còn ruộng canh tác. Bây giờ, đất tại cácbãi soi ở Nà Khoang vẫn bị tàn phá ngày đêm để tìm vàng nên các khu đất có thểtrồng được ngô, lúa tiếp tục bị phá tan hoang. Cơn lốc vàng đi qua đã để lại chodân Cốc Táy một thời bị đìu hiu với hàng chục người mắc nghiện ma túy, nhà cửanát tan. Hơn chục năm nay, dân Cốc Táy không đi làm vàng nên không còn ai mắctai tệ nạn xã hội, trẻ em trong thôn chịu khó học hơn, đã có 4 người theo học tạicác trường đại học.Tuy nhiên, nạn khai thác vàng ở đầu nguồn nước thôn Cốc Táy chưa có dấu hiệudừng lại, đặc biệt là thời gian gần đây có sự xuất hiện thêm của một doanh nghiệpđược cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản trên đỉnh núi. Nước đục như cháochảy từ trong núi xuống phía ruộng đồng chẳng biết do phía công ty hay do cácnhóm “vàng tặc” gây nên khiến người dân không khỏi lo lắng.Ông Tho Văn Bộ, người dân thôn Cốc Táy cho biết: “Hiện thôn có mấy anh emông Hiền, ông Hòa (con ông Hoàng Văn Bộ) đang khai thác vàng trái phép tại khuNà Khoang. Còn ở trên đỉnh núi, tôi có nghe họ nói là công ty Đại Lộc được cấpphép thăm dò khoáng sản nên họ có người bảo vệ phần trên, còn phía sườn ...