VẨY NẾN – PSORIASIS

Đặc điểm tình hình: - Vẩy nến ( Psoriasis) là bệnh da mạn tính thường gặp và hay tái phát. ở các nước Âu- Mỹ tỉ lệ mắc bệnh vẩy nến chiếm 1-2 % dân số. ở Việt Nam tỉ lệ vẩy nến là5-7 % tổng số bệnh nhân da liễu đến khám tại các phòng khám da liễu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VẨY NẾN – PSORIASIS VẨY NẾN – PSORIASISI - ĐẠI CƯƠNG:1/ Đặc điểm tình hình:- Vẩy nến ( Psoriasis) là bệnh da mạn tính thường gặp và hay tái phát. ở các nướcÂu- Mỹ tỉ lệ mắc bệnh vẩy nến chiếm 1-2 % dân số. ở Việt Nam tỉ lệ vẩy nến là5-7 % tổng số bệnh nhân da liễu đến khám tại các phòng khám da liễu.- Căn nguyên bệnh sinh của vẩy nến được nghiên cứu từ lâu song vẫn còn nhiềuđiểm chưa sáng tỏ, ngày nay người ta cho rằng vẩy nến là bệnh da di truyền, genvẩy nến nằm trên nhiễm sắc thể số 6 có liên quan HLA - DR7, B13, B17, B37,BW 57, CW6...- Dưới tác động của các yếu tố gây bệnh ( yếu tố khởi động, yếu tố môi trường )như Stress, nhiễm khuẩn, chấn thương cơ học, vật lý, rối loạn nội tiết, các thuốc...gen vẩy nến được khởi động dẫn đến tăng sản tế bào biểu bì sinh ra vẩy nến.- Vẩy nến là một bệnh có cơ chế miễn dịch, vai trò của lymphô T hoạt hoá , cáccytokines , IGF1, EGF, TGF µ, IL 1, IL 6, IL 8, nhóm trung gian hoa h ọcEicosanoides, Prostaglandine , Plasminogen mà h ậu quả cuối cùng là dẫn đến tăngsinh tế bào biểu bì tăng gián phân sinh ra vẩy nến .- Đặc điểm lâm sàng chủ yếu là phát ban độc dạng trên da có các đám mảng đỏkích thước to nhỏ khác nhau ( vài mm, vài cm, hàng chục cm ) nền cộm thâmnhiễm, bề mặt phủ vẩy trắng nh ư nến, khu trú một vùng hay rải rác khắp đầu mặtthan mình, tay chan. Triệu chứng ngứa chiếm khoảng 20 - 40 % số ca. Bệnhthường xuất hiện nhiều nhất ở lứa tuổi 10- 30, tỉ lệ nam và nữ xấp xỉ như nhau.- Về tiến triển bệnh tiến triển m ãn tính hầu như suốt đời nhưng lành tính, trừ mộtvài thể nặng có thể sinh biến chứng như vẩy nến thể khớp, vẩy nến đỏ da to ànthân, các đợt vượng bệnh xen kẽ các đợt bệnh thuyên giảm. Chất lượng cuộc sốngbị giảm sút, bệnh ảnh hưởng nhiều đến tâm lý, sinh hoạt, thẩm mỹ.- Điều trị bệnh vẩy nến còn nan giải, có rất nhiều loại thuốc phương pháp, áp dụngsong chưa có loại nào chữa bệnh khỏi hẳn được, mới dừng lại ở mức làm bệnh đỡ,tạm khỏi về lâm sàng, hạn chế tái phát, một số loại thuốc nhiều tác dụng phụ độchại, đắt tiền... nên cần giải thích rõ cho bệnh nhân về bệnh tật để có sự hợp tác tốt,và sau khi điều trị đỡ tạm khỏi về lâm sàng cần cho bệnh nhân phác đồ điều trị duytrì và phòng tránh tái phát .2/ Yêu cầu khi tiến hành thao tác khám bệnh cho BN:*Hỏi bệnh sử:+ Thời gian khởi phát bệnh.+ Cách khởi phát bệnh.+ Triệu chứng đầu tiên của bệnh.+ Diễn biến các triệu chứng của bệnh.+ Đã được điều trị những gì, kết quả thế nào.+ Các triệu chứng hiện tại.* Nghề nghiệp của bệnh nhân và điều kiện sinh hoạt, công tác tại đ ơn vị.*Hỏi tiền sử ( lưu ý gia đình).*Khám toàn thân.*Khám tại chỗ ( theo phương pháp khám bệnh ngoài da):+ Đặt bệnh nhân trong điều kiện thuận lợi để quan sát ( ánh sáng, tâm lý, bộc lộ,trang thiết bị, bục đứng ... ).+ Khám theo trình tự ( từ ngọn đến gốc, từ vùng hở đến vùng kín, lần lượt từ đầuđến chân để tránh bỏ sót tổn thương, sau đó khám kỹ các vùng tổn thương chínhđể nhận định tổn thương).+ Tỷ mỉ, thận trọng: quan sát kỹ m àu sắc, hình thể, tổn thương sơ đẳng, cách xắpxếp, phải sờ nắn đánh giá mật độ, khám cả lông, tóc, móng, niêm mạc, tránh khámqua loa, sơ sài dẫn đến nhận định sai tổn thương, do đó sẽ chẩn đoán sai.+ Khám toàn diện: đánh giá toàn bộ da cơ thể, đánh giá sơ bộ hoạt động chưc năngcủa các cơ quan.*Tiến hành theo 2 bước.- Quan sát vị trí: quan sát theo trình tự, tìm tính chất đặc điểm của vị trí tổnthương, từ đó rút ra một nhận xét, kết hợp với các yếu tố khác để giúp cho chẩnđoán.- Phân tích tổn thương cơ bản: tổn thương cơ bản là loại gì: dát, sẩn, củ cục, mụn,bọng nước, đây là điểm rất quan trọng giúp cho chẩn đoán.Phân tích về kích thước, hình dáng, màu sắc, mật độ, cách xắp xếp của tổn th ương,tổn thương đơn dạng hay đa dạng.II - LÂM SÀNG:1/ Vị trí , Hình thái, kích thước:- VT:Bắt đầu ở vị trí tỳ đè( 2 khủy tay, 2 đầu gối, 2 mắt cá chân, vùng xươngcùng, vùng lưng, 20% xuất phát từ đầu)- HT-KT:Mảng(>5cm), Đồng tiền(1-4cm), Giọt (< 1cm)2/ Tổn thương cơ bản:Tổn thương cơ bản của vẩy nến là đỏ- cộm-vẩy- Đám mảng đỏ kích thước to nhỏ khác nhau, giới hạn rõ, hơi gồ cao, nền cứngcộm, thâm nhiễm nhiều hoặc ít, có khi vẩy trắng choáng gần hết nền đỏ chỉ cfn lạiviền đỏ.- Vẩy trắng phủ nền đỏ: vẩy m àu trắng đục hơi bóng như màu nến trắng. vẩy nhiềutầng nhiều lớp, dễ bong, khi cạo ra vụn như vết nến, vẩy tái tạo nhanh, số lượngvẩy nhiều.3/ Một số đặc điểm:Vẩy thường xuất hiện đầu tiên ở đầu, ở vị trí chấn thương, vị trí tỳ đè( Hiện tượngKoebner “chấn thương gọi tổn thương”) .Khi dùng dao cạo trên bề mặt tổn thương ( Cạo Brocq)thấy các dấu hiệu:+ DH vết nến, cạo thấy bong vẩy như bột trắng.+ DH Vỏ hành: Tiếp tục cạo sẽ đến một lớp màng mỏng, dai, trong suốt bóc đ ượcnhư vỏ hành.+ DH giọt sương máu:Sau khi bóc hết lớp vỏ hành, bộc lộ một nền da đỏ, rớmmáu lấm tấm như giọt sương nhỏ. ...