Vẽ bằng sự hiểu biết, bằng trải nghiệm sống Ngọc Bi

Dẫu đã kết thúc vai trò ông chủ gallery phi lợi nhuận gần tròn một năm qua, họa sĩ Lê Thiết Cương vẫn chưa thể kìm nén “nhu cầu” được nói, được chia sẻ về những giá trị văn hóa và nghệ thuật cốt lõi mà anh luôn đau đáu. Dưới đây là bài phỏng vấn họa sĩ Lê Thiết Cương của Ngọc Bi:Họa sĩ Lê Thiết Cương
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vẽ bằng sự hiểu biết, bằng trải nghiệm sống Ngọc BiVẽ bằng sự hiểu biết, bằng trải nghiệm sốngNgọc BiDẫu đã kết thúc vai trò ông chủ gallery phi lợi nhuận gần tròn một nămqua, họa sĩ Lê Thiết Cương vẫn chưa thể kìm nén “nhu cầu” được nói,được chia sẻ về những giá trị văn hóa và nghệ thuật cốt lõi mà anhluôn đau đáu.Dưới đây là bài phỏng vấn họa sĩ Lê Thiết Cương của Ngọc Bi: Họa sĩ Lê Thiết CươngLàm thế nào để công chúng hướng tới nhu cầu thưởng thức nghệ thuật,hội họa nhiều hơn nữa? Cần những điều kiện gì để tranh Việt mới cókhách hàng Việt?Muốn thưởng thức bất kể điều gì thì phải hiểu biết về điều đó, màmuốn hiểu biết thì phải học. Kiến thức không phải là tờ vé số, ai đó cóthể bỗng dưng trúng số nhưng tri thức thì không thể có chuyện hômtrước còn rỗng tuếch, hôm sau đã tràn trề được.Ngay cả ăn còn phải học, gói mở còn phải học huống hồ thưởng thứcnghệ thuật, thưởng thức hội họa. Cái sự giáo dục ở nhà trường chỉ làmột phần, người ta phải tự giáo dục mình, tự học về nghệ thuật để hiểuvề nghệ thuật. Điều kiện bây giờ đã quá dễ dàng so với thời trước, từsách vở, thư viện, interrnet, bảo tàng. Cái chính là người ta có muốnhay không thôi.Tự học hỏi nghệ thuật để hiểu biết và thưởng thức được nghệ thuật,trước tiên là để làm giàu cho đời sống tinh thần của chính mình, làmđẹp cho tâm hồn mình (chứ có làm đẹp hộ cho ai đâu). Cứ tưởng đó làmột nhu cầu tự thân, một lẽ đương nhiên nhưng những gì diễn ra hiệnnay thì không phải như vậy. Cả một xã hội chen lấn xô đẩy, chạy theovật chất, tôn sùng vật chất, lấy vật chất làm thước đo cho mọi giá trị.Sự nguy hiểm của tình trạng chênh lệch giàu nghèo thì ai cũng nhìnthấy nhưng ít ai thấy sự nguy hiểm của tình trạng chênh lệch giữa pháttriển kinh tế và văn hóa.Để trả lời làm sao cho người tiêu dùng Việt có nhu cầu thưởng thứcnghệ thuật, để có thể nghe được ca trù, xem được chèo, nghe được âmnhạc cổ điển châu Âu, biết thưởng thức hội họa thì rất dễ nhưng làmmới khó. Nói ngắn gọn là khi xã hội biết đề cao những giá trị văn hóa,khi mọi người đều có nhu cầu tự học hỏi, tìm hiểu nghệ thuật, biết tônvinh những giá trị nghệ thuật... dễ nói nhưng khó làm. Kiếm tiền đãkhó nhưng dứt khoát kiếm văn hóa còn khó hơn nhiều. Để có văn hóathì đòi hỏi phải có một quá trình. Ít nhất năm mươi năm nữa mới hyvọng về một thị trường nghệ thuật Việt của người Việt.Phần lớn các họa sĩ VN hiện nay đều sống nhờ những nguồn thu nhậpkhác, trong đó đáng buồn là thu nhập được từ tranh lại rất ít. Theoanh, nguyên nhân do đâu mà họa sĩ không sống được bằng nghề chínhcủa mình?Ở đâu cũng vậy chứ không phải ở VN, phần lớn họa sĩ đều sống nhờhành nghề vẽ, làm trang trí, làm nội thất, thiết kế đồ dùng, sách báo,quảng cáo tức là nghề mỹ thuật ứng dụng sẽ có nhiều công ăn việc làmhơn và thực tế hơn là mỹ thuật hiểu là tranh vẽ. Tách bạch mỹ thuật vàmỹ thuật ứng dụng sẽ thấy họa sĩ đều sống được bằng nghề. Những họasĩ nào không sống được bằng nghề vì họ không có nghề mỹ thuật ứngdụng, họ chỉ biết vẽ mà vẽ lại chưa đẹp.Anh có sống được bằng nghề không, hay cũng tùy giai đoạn? Làm thếnào để luôn giữ được ngọn lửa sáng tạo?Tôi sống được bằng nghề chứ, vì ngoài vẽ và vẽ ứng dụng, tôi cũng chảbiết làm gì, không biết kinh doanh, không biết mua nhà để cho thuê,không biết buôn đất buôn cát. Tranh cho dù là nghệ thuật nhưng đã làbuôn bán thì tranh cũng là một mặt hàng. Lúc thì ế sưng, lúc thì tômtươi tùy từng giai đoạn, chả biết thế nào mà lần, giả sử mà biết đượcthì... nói làm gì. Ba năm nay chả bán được nửa cái tranh nào nhưng vẫnlà sống được, sống được bằng nghề, sống được bằng tiền bán tranh củagiai đoạn trước. Thế nào mà chả sống được?Lửa sáng tạo nó cháy bằng tình yêu của mình với nó. Mình yêu vẽ,ngọn lửa ấy cháy tự nhiên, muốn nó tắt cũng chả xong, có gì mà phảigiữ.Lời khuyên cho các họa sĩ trẻ mới bước vào nghề?Khi đã làm họa sĩ thì một họa sĩ chân chính nên đồng thời là trí thức,đừng chỉ vẽ bằng tay, bằng mắt mặc dù hội họa là nghệ thuật thị giác;phải vẽ bằng sự hiểu biết, bằng trải nghiệm sống.Một họa sĩ chuyên nghiệp không phải là người vẽ nhiều hay ít, sốngđược bằng bán tranh hay không (vẫn có nhiều họa sĩ vẽ xấu mà bánchạy). Họa sĩ chuyên nghiệp là người cả đời từ khi cầm bút vẽ đến khichui vào quan tài luôn luôn đau đáu một việc vẽ thế nào chứ khôngphải vẽ gì. Tức là luôn luôn vật vã với tất cả các gạch đầu dòng củaphạm trù hình thức, nào là màu, hình, bố cục, nào là bút pháp, chất liệu,đậm nhạt, kích thước… ...