Vi khuẩn 'siêu kháng thuốc' có gì đặc biệt?

Vũ khí của loài người chống lại vi khuẩn Trước sự tấn công của vi khuẩn, loài người cũng đã thành công trong việc tìm ra vũ khí chống lại chúng. Antibiotic (tiếng Hy Lạp) cấu tạo từ "anti" có nghĩa là "đối lại" và "biotic" có nghĩa là "sống, cuộc sống". Antibiotic có thể được coi là những chất ngay ở nồng độ thấp đã có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn một cách đặc hiệu bằng cách gây rối loạn phản ứng sinh học ở tầm phân tử. Trong tự nhiên, nhiều loại kháng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vi khuẩn “siêu kháng thuốc” có gì đặc biệt? Vi khuẩn “siêu kháng thuốc” có gì đặc biệt?Vũ khí của loài người chống lại vi khuẩnTrước sự tấn công của vi khuẩn, loài người cũng đã thành côngtrong việc tìm ra vũ khí chống lại chúng. Antibiotic (tiếng Hy Lạp)cấu tạo từ anti có nghĩa là đối lại và biotic có nghĩa là sống,cuộc sống. Antibiotic có thể được coi là những chất ngay ở nồngđộ thấp đã có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn một cáchđặc hiệu bằng cách gây rối loạn phản ứng sinh học ở tầm phân tử.Trong tự nhiên, nhiều loại kháng sinh do các loài vi khuẩn và nấmtạo ra. Kháng sinh được phân loại theo các cách khác nhau nhưdựa vào cấu tạo hóa học, dựa vào cơ chế tác động, dựa vào phổ tácdụng đối với vi khuẩn... Nhờ sự ra đời của kháng sinh, mỗi nămtrên thế giới có hàng chục triệu người mắc các bệnh nhiễm khuẩnđã được chữa khỏi và cứu sống. Kháng sinh được coi như một vũkhí vĩ đại trong cuộc chiến của loài người nhằm chống lại vi khuẩnvà các nhiễm khuẩn do chúng gây ra. Hình phóng đại của một vết thương kinh niên bằng kính hiển vi điện tử, cho thấy một bạch huyết cầu (X) với sự hiện diện của một cụm tế bào vi khuẩn (XX). Một khi vi khuẩn không di chuyển tự do, chúng kháng lại các cách điều trị bằng thuốc kháng sinh cổ điển.Vi khuẩn và sự kháng kháng sinhTuy nhiên, trong nhiều trường hợp, mặc dù dùng kháng sinh điềutrị nhưng tình trạng nhiễm khuẩn vẫn không được cải thiện, vikhuẩn vẫn tồn tại và phát triển, người ta gọi đó là đề kháng khángsinh. Có những trường hợp vi khuẩn đề kháng nhưng đó là đềkháng giả (chỉ là biểu hiện bên ngoài chứ không phải do bản chấtcủa vi khuẩn). Ví dụ, khi vi khuẩn gây bệnh nằm trong các ổ áp xe,ổ mủ... có các tổ chức hoại tử, tổ chức viêm bao bọc khiến chokháng sinh không thể thấm tới vị trí tổn thương được hoặc chỉ mộtlượng nhỏ kháng sinh có thể tới vị trí đó. Trường hợp khác có thểgặp như khi vi khuẩn ở trạng thái không phát triển, do vậy nókhông chịu tác động của kháng sinh... Nhiều loại vi khuẩn đềkháng tự nhiên với một số kháng sinh (tức là vi khuẩn không chịutác dụng của một số kháng sinh nào đó do có những tính chất vềmặt cấu trúc hay sinh lý đặc biệt khiến kháng sinh đó không thểphát huy tác dụng với vi khuẩn). Một số trường hợp đề kháng tựnhiên. Nhiều loại vi khuẩn có khả năng đề kháng kháng sinh thôngqua các thay đổi về mặt di truyền (đột biến, nhận được gen quiđịnh sự đề kháng...) người ta gọi là đề kháng thu được. Các genkháng kháng sinh có thể lan truyền từ vi khuẩn này sang vi khuẩnkhác. Các gen kháng kháng sinh tạo cho vi khuẩn đề kháng bằngnhiều cách: làm giảm tính thấm của tế bào vi khuẩn ngăn cảnkháng sinh thấm vào trong tế bào hay làm rối loạn hoặc ngăn cảnviệc vận chuyển kháng sinh vào trong tế bào (với một số khángsinh như tetracyclin, oxacillin...); làm thay đổi đích tác động củakháng sinh làm cho kháng sinh không bám được vào các cấu trúccủa vi khuẩn và do vậy, kháng sinh không phát huy được tác dụng(streptocmycin, erythromycin...); vi khuẩn tạo ra các enzym (cácmen) làm biến đổi hoặc phá hủy cấu trúc hóa học của kháng sinh,do vậy, kháng sinh bị mất tác dụng (như enzyme beta-lactamaselàm mất tác dụng của kháng sinh nhóm beta-lactam...).Tìm ra NDM-1Các kháng sinh nhóm beta-lactam thường được sử dụng rộng rãi vànhiều kháng sinh có hiệu quả trong điều trị các nhiễm khuẩn nặng.Một trong những kháng sinh có tác dụng tốt nhất trong nhóm nàylà các carbapenem. Tuy nhiên, các kháng sinh nhóm beta-lactamchịu tác động của enzym betalactamase của vi khuẩn, trong đó cácenzyme metallo-b-lactamases (MBLs) rất hay gặp ở các P.aeruginosa, hay các vi khuẩn thuộc họ vi khuẩn đường ruột(enterobacteriaceae). Mới đây, một phân nhóm mới của MBL làNDM-1 đã được xác định từ một chủng Klebsiella pneumoniae (K.pneumoniae 05-506) có nguồn gốc ở New Dehli, Ấn Độ từ mộtngười đàn ông 59 tuổi.Sau khi phân tích trình tự ADN của chủng K. pneumoniae 05-506,người ta thấy có một gen mới qui định việc sản xuất ra MBL vàđược đặt tên là blaNDM-1. Chủng K. pneumoniae 05-506 khánglại tất cả các kháng sinh nhóm beta-lactam được thử nghiệm(ampicillin, piperacillin, cephalothin, cefoxitin, cefotaxime,cefuroxime, ceftazidime, aztreonam, cefepime, ertapenem,imipenem, meropenem) và chỉ nhạy cảm với colistin. Người ta đãxác định rõ ràng rằng chủng 05-506 này có nguồn gốc từ Ấn Độ.Còn quá ít dữ liệu đánh giá sự lan tràn của gen này. Tuy nhiên, trênthực nghiệm tại phòng thí nghiệm, người ta thấy gen này có thể lantruyền dễ dàng giữa chủng K. pneumoniae và E. coli.Mối đe dọa của các vi khuẩn sinh NDM-1Vi khuẩn có các gen đề kháng sẽ ít hoặc không chịu tác động củakháng sinh khi điều trị. Đặc biệt, việc điều trị một số vi khuẩn cóvai trò quan trọng gây các nhiễm khuẩn ở bệnh viện, cộng đồngnhư viêm phổi, viêm đường tiết niệu, nhiễm khuẩn huyết... sẽ gặprất nhiều khó khăn. Nếu vi khuẩn đề kháng với nhiều loại kh ...