VIÊM MÀNG TRONG TIM NHIỄM KHUẨN BÁN CẤP (PHẦN 1)

Viêm màng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp là tình trạng viêm màng trong tim có loét sùi, thường xảy ra trên một màng trong tim đã có tổn thương bẩm sinh hoặc mắc phải từ trước.Jaccoud (1882) và Osler (1885) là những người đầu tiên mô tả bảng lâm sàng của bệnh này nên còn gọi là bệnh Jaccoud- Osler.Gần đây, người ta quan tâm nhiều đến vai trò của những hiện tượng miễn dịch, với sự có mặt của các kháng thể đặc hiệu lưu hành trong huyết thanh, tạo ra các phản ứng kháng nguyên-kháng thể,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VIÊM MÀNG TRONG TIM NHIỄM KHUẨN BÁN CẤP (PHẦN 1) VIÊM MÀNG TRONG TIM NHIỄM KHUẨN BÁN CẤP – PHẦN 1 (Subacute infective endocarditis) 1. ĐẠI CƯƠNG. Viêm màng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp là tình trạng viêm màng trong timcó loét sùi, thường xảy ra trên một màng trong tim đã có tổn thương bẩm sinhhoặc mắc phải từ trước. Jaccoud (1882) và Osler (1885) là những người đầu tiên mô tả bảng lâm sàngcủa bệnh này nên còn gọi là bệnh Jaccoud- Osler. Gần đây, người ta quan tâm nhiều đến vai trò của những hiện tượng miễn dịch,với sự có mặt của các kháng thể đặc hiệu lưu hành trong huyết thanh, tạo ra cácphản ứng kháng nguyên-kháng thể, gây kết tụ tiểu cầu, gây viêm ở màng trongtim. Chính các hiện tượng miễn dịch này có thể gây ra các biểu hiện ở ngoài da, ởkhớp và ở thân. Trước đây, khi kháng sinh còn chưa mạnh và chưa nhiều thì người mắc bệnhnày hầu hết bị tử vong. Ngày nay, tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân bị viêm màng trongtim nhiễm khuẩn bán cấp đã giảm nhiều nhưng đây vẫn là một bệnh nặng. 2. NGUYÊN NHÂN: 2.1. Tác nhân gây bệnh: Trước đây, người ta cho rằng tác nhân gây bệnh chỉ là vi khuẩn nên có tên làviêm màng trong tim nhiễm khuẩn. Thực ra, tác nhân gây bệnh có thể là vi khuẩnhoặc nấm. 2.1.1. Vi khuẩn: Là tác nhân chính gây viêm màng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp trong hầuhết các trường hợp. - Liên cầu khuẩn (Streptococci): chiếm 50% các trường hợp. Có thể do liêncầu nhóm A, B, C, G nhạy cảm với penixilin hoặc nhóm H, K, N chỉ đáp ứng vớipenicillin ở liều rất cao. Liên cầu khuẩn nhóm D (Streptococus fecalis) là loại rất hay gặp, thường cónguồn gốc từ nhiễm khuẩn tiêu hoá và tiết niệu sinh dục, ít nhạy cảm vớipenixillin ở liều thông thường. - Tụ cầu khuẩn (Staphylococci) chiếm khoảng 30% các trường hợp, thường cónguồn gốc từ nhiễm khuẩn ngoài da, sau nạo phá thai, qua các thủ thuật nh ư: thânnhân tạo, đặt luồn catheter, đặt nội khí quản, nội soi..., ti êm chích ma túy. Viêmmàng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp do tụ cầu thường có tổn thương ở van 3 lá,tình trạng kháng kháng sinh mạnh, hay có hủy hoại tổ chức tim, có thể xuất hiện ởmột trái tim lành. - Tràng cầu khuẩn (Enterococci): loại vi khuẩn này hay có ở dạ dày, ruột, niệuđạo và đôi khi là ở miệng. Vi khuẩn này kháng một cách tương đối với penicillin.Bệnh thường xuất hiện sau khi bị nhiễm trùng hay chấn thương ở đường sinh dục-tiết niệu. - Nhóm HACEK: bao gồm các loại vi khuẩn sau: Haemophilus,Actinobaccilus, Cardiobacterium, Eikenella và Kingella. Các vi khuẩn này hay cóở miệng, gây viêm màng trong tim nhiễm khuẩn với những nốt sùi lớn. Việc phânlập các vi khuẩn này trong máu còn khá khó khăn. - Các trực khuẩn Gram âm: chiếm khoảng 10% các trường hợp gây viêm màngtrong tim nhiễm khuẩn bán cấp, các vi khuẩn này kháng kháng sinh mạnh, hay dobác sĩ gây ra (qua mổ tim, sau làm các kỹ thuật hồi sức, tim mạch, sản khoa...) trêncơ địa suy giảm miễn dịch, hoặc qua đường tiêm chích ma túy. - Các cầu khuẩn khác: tất cả các loại vi khuẩn đều có thể gây nên viêm màngtrong tim nhiễm khuẩn. 2.1.2. Nấm: Các chủng loại nấm gây viêm màng trong tim nhiễm khuẩn hay gặp là:Candida albicans, Actinomyces, Aspergillus. Viêm màng trong tim nhiễm khuẩndo nấm thường gây bệnh trên cơ địa suy giảm miễn dịch, đã hoặc đang được dùngkháng sinh kéo dài. Bệnh cảnh lâm sàng n ặng, ti ên lượng xấu, th ường phảiđiều trị bằng ngoại khoa. 2.2. Đường vào của tác nhân gây bệnh: Dựa vào đường vào của các tác nhân gây bệnh có thể suy đoán được tác nhângây bệnh. - Nhiễm khuẩn răng-miệng là một nguyên nhân rất hay gặp, nhất là khi canthiệp thủ thuật (như mổ răng, giết tủy, lấy cao răng...), viêm lợi. Đôi khi chỉ là xỉarăng bằng tăm không vô khuẩn có xây xước lợi. - Các nhiễm khuẩn ngoài da (mụn nhọt, viêm nang lông, viêm da..., nhiễmkhuẩn sau nạo phá thai, do bác sĩ làm thủ thuật không đảm bảo vô trùng (nội soi,tiêm chích, đặt luồn catheter, hút dịch khớp, thân nhân tạo...) cũng hay gây viêmmàng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp do tụ cầu. - Nhiễm khuẩn đường tiêu hoá, tiết niệu-sinh dục cũng chiếm một tỉ lệ quantrọng, thường do liên cầu khuẩn nhóm D. - Gần đây, tỉ lệ viêm màng trong tim nhiễm khuẩn có đường vào là tiêm chíchma túy tăng lên rõ rệt. Đặc trưng của bệnh là xảy ra nhiều ở người trẻ tuổi; namnhiều hơn nữ; tổn thương thường ở van 3 lá, van 2 lá và van động mạch chủ; tỉ lệcấy máu dương tính khá cao (khoảng 95%); nguyên nhân hay gặp nhất là liên cầunhóm D (60%); thường có biến chứng suy tim và tai biến mạch máu não; trongtiền sử không có tiền sử thấp tim hoặc bệnh tim khác. Bắt buộc phải l àm xétnghiệm HIV ở những đối tượng này. - Không tìm thấy đường vào của tác nhân gây bệnh cũng gặp ở trên 1/2 sốbệnh nhân viêm màng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp. 2.3. Vai trò của bệnh tim có s ...