Viêm phế quản cấp và mạn

Tham khảo tài liệu viêm phế quản cấp và mạn, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Viêm phế quản cấp và mạn Bµi 4 VIªM PHÕ QU¶N CÊP Vµ M¹NMôC TIªU 1. Nªu ®−îc ®Þnh nghÜa vµ nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n. 2. Tr×nh bµy ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ sinh bÖnh cña bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n theo lý luËn YHH§ vµ YHCT. 3. ChÈn ®o¸n ®−îc 9 thÓ l©m sµng cña bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n theo YHCT. 4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu trÞ cña bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n theo YHH§ vµ YHCT. 5. Tr×nh bµy ®−îc ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ cña bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n (dïng thuèc vµ kh«ng dïng thuèc cña y häc cæ truyÒn). 6. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ bÖnh viªm phÕ qu¶n cÊp vµ m¹n b»ng YHCT.1. §¹I C−¬NG1.1. §Þnh nghÜa Viªm phÕ qu¶n cÊp (VPQC) lµ t×nh tr¹ng viªm nhiÔm cÊp tÝnh niªm m¹cc©y khÝ phÕ qu¶n. Th−êng tiÕn triÓn tù nhiªn hÕt, hoÆc cuèi cïng sau ®iÒu trÞsÏ lµnh h¼n bÖnh vµ ho¹t ®éng h« hÊp hoµn toµn trë l¹i b×nh th−êng. Viªm phÕ qu¶n m¹n tÝnh (VPQM) lµ mét bÖnh cã liªn quan víi sù tiÕpxóc l©u dµi víi nh÷ng chÊt kÝch thÝch phÕ qu¶n kh«ng ®Æc thï, ®i ®«i víi sùt¨ng tiÕt niªm dÞch cïng mét sè thay ®æi vÒ cÊu tróc cña phÕ qu¶n. VÒ mÆtl©m sµng, ®−îc coi lµ VPQM khi bÖnh nh©n cã ho kh¹c kÐo dµi Ýt nhÊt 90 ngµytrong mét n¨m vµ trong 2 n¨m liªn tôc. Ho kh¹c ®−îc lo¹i trõ lµ kh«ng do c¸cbÖnh kh¸c nh− lao, gi·n phÕ qu¶n, ¸p - xe, bôi phæi v.v… (Lancet, 1965). §ÞnhnghÜa trªn chØ nªu ®−îc mèc tèi thiÓu khëi ®Çu cña VPQM, v× VPQM bao gåmnh÷ng tr¹ng th¸i bÖnh lý nÆng nhÑ kh¸c nhau, tõ ho kh¹c ®êm gi¶m, ®Õnnh÷ng ®ît suy h« hÊp th−êng xuyªn mµ tiªn l−îng còng kh«ng kÐm nguy hiÓm 63 Copyright@Ministry Of Healthnh− nhåi m¸u c¬ tim (Bourgeois, 1979). §iÒu nµy nãi lªn tÝnh cÇn thiÕt cña sùph¸t hiÖn vµ ®Ò phßng tiÕn triÓn xÊu.1.2. §Æc ®iÓm dÞch tÔ häc1.2.1. Viªm phÕ qu¶n cÊp − Cã thÓ gÆp VPQC ë mäi løa tuæi, nh−ng chñ yÕu lµ ë trÎ em vµ ng−êi cao tuæi. Th−êng gÆp VPQC khi trêi l¹nh hoÆc khi thay ®æi thêi tiÕt ®ét ngét. − VPQC chiÕm1,5% c¸c bÖnh ®Õn bÖnh viÖn vµ 34,5% c¸c bÖnh cña c¬ quan h« hÊp (Votral.B. E).1.2.2. Viªm phÕ qu¶n m¹n − Th−êng gÆp VPQM ë ng−êi trung niªn vµ cao tuæi. − Bôi ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn VPQM, tû lÖ m¾c bÖnh cao râ rÖt ë c«ng nh©n c¸c c«ng tr−êng nhiÒu khãi bôi, d©n thµnh phè m¾c bÖnh cao h¬n ë n«ng th«n, ngo¹i trõ tr−êng hîp nh÷ng phô n÷ n«ng th«n nÊu n−íng trong nhµ bÕp thiÕu th«ng tho¸ng, kh«ng èng khãi, chÊt ®èt t¹o nhiÒu bôi bÆm; ë miÒn nói tû lÖ thÊp h¬n ë ®ång b»ng. − ë ViÖt Nam: tû lÖ VPQM lµ 4,7%, vµ chiÕm h¬n 1/2 tæng sè ng−êi m¾c c¸c bÖnh vÒ h« hÊp (Ph¹m Khuª vµ CS). Trong mét ®iÒu tra kh¸c ë ng−êi trªn 60 tuæi, tû lÖ VPQM lªn tíi 19,6%. − VÒ thêi tiÕt, mïa l¹nh lµm t¨ng sè ng−êi m¾c VPQM: t¹i Scotland tö vong lµ 45% do VPQ m¹n x¶y ra trong 3 th¸ng l¹nh ®Çu n¨m (thèng kª 1956 - 1963 Crofton, Douglas).2. NGUYªN NH©N - BÖNH SINH Vµ GI¶I PHÉU BÖNH2.1. Nguyªn nh©n YÕu tè Viªm phÕ qu¶n cÊp Viªm phÕ qu¶n m¹n (+) Mycoplasma pneumoniae (+++) Hemophilus influenza 13,5% (±) C¸c lo¹i vi khuÈn kh¸c,Vi khuÈn (+++) Tô cÇu vµng 15,5% th−êng lµ thø ph¸t, béi nhiÔm (+++) PhÕ cÇu 13,5% sau nhiÔm siªu vi hoÆc nhiÔm (++) Proteus hauseri 12,2% l¹nh (++) Pseudomonas aeruginosa 9,6% (++) Escherichia coli 9% (+) Klebsiella pneumoniae 1,9% (++) Streptococus pyogenes 6,4% (±) Trùc khuÈn Gram (-) (Voisin, 1976)64 Copyright@Ministry Of Health (+++) R SV (Respiratory Virus chØ lµ nguyªn nh©n ban ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn Syncytial Virus) cho vi khuÈn ph¸t triÓn vÒ sauVirus (+++) Adenovirus, Para. C¸c lo¹i virus nh−: Influenza, Rhinovirus influenza virus (Voisin) (+) ¤ nhiÔm kh«ng khÝ: bôi (++) « nhiÔm kh«ng khÝ, khÝ quyÓn, h¬i ®éc c«ng nghiÖp lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi g©y bÖnhHãa häc (+) H¬i ®éc: SO2, NO2, NO3…. clo, amoniac.s (+++) Khãi thuèc l¸: t¸c nh©n chñ yÕu bªn c¹nh vi khuÈn (+) Khãi thuèc l¸ (+++) Mïa l¹nh, nhiÔm l¹nh (+) Kh«ng khÝ qu¸ kh«, qu¸ Èm, qu¸ l¹nhVËt lý (+++) NhiÔm ...