Virut cúm A/H1N1/2009 và câu chuyện kháng thuốc

Chỉ trong một thời gian không dài, 3 ca bệnh nhiễm cúm A/H1N1/2009 ở 3 quốc gia, vùng lãnh thổ (Đan Mạch, Nhật Bản và Hồng Kông) đuợc xác định là kháng thuốc tamiflu đã dấy lên mối lo ngại về nguy cơ virut cúm kháng thuốc. Sự bí hiểm và nguy hiểm của virut cúm
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Virut cúm A/H1N1/2009 và câu chuyện kháng thuốc Virut cúm A/H1N1/2009 và câu chuyện kháng thuốcChỉ trong một thời gian không dài, 3 ca bệnh nhiễm cúm A/H1N1/2009ở 3 quốc gia, vùng lãnh thổ (Đan Mạch, Nhật Bản và Hồng Kông) đuợcxác định là kháng thuốc tamiflu đã dấy lên mối lo ngại về nguy cơ virutcúm kháng thuốc.Sự bí hiểm và nguy hiểm của virut cúm A/H1N1/2009Virut cúm A/H1N1/2009 thông thường nhất là gây nên một bệnh cúm lànhtính, với những dấu hiệu nhẹ, sốt vừa phải, ho. Không ít ca mắc bệnh đã tựkhỏi mà người ta không nhận biết được. Tuy nhiên, nếu cúm mùa (grippesaisonnière) gây ra tỷ lệ tử vong 1/1.000 và nhóm tuổi bệnh nặng chủ yếu làngười lớn tuổi và những người có bệnh lý mạn tính thì hiện nay, cúmA/H1N1/2009 gây tỷ lệ tử vong là 2 - 3/1.000 người hoặc nhiều hơn. Mặc dùchưa đầy đủ thông tin để kết luận, nhưng cúm A/H1N1/2009 dường như hơidè chừng với những người già (có ý kiến cho rằng nguyên nhân là người giàđã được miễn dịch trước đây bởi các bệnh cúm đã bị mắc phải). Ngược lại,lứa tuổi 20-30 dường như nhạy cảm hơn. Một điểm khác biệt nữa là thực tếlâm sàng cho thấy các tổn thương phổi thường có trong cúm mùa chủ yếu cónguyên nhân nhiễm khuẩn vì lý do bội nhiễm nhưng ở những thể nặng củacúm A/H1N1/2009, các nhà khoa học nhận thấy sự liên hệ trực tiếp các tổnthương này với virut cúm A/H1N1/2009.Còn nhớ trận cúm Tây Ban Nha năm 1918, đại dịch cũng được xác định làdo cúm A/H1N1 đã làm cho hàng triệu người chết nhưng chủ yếu là bởi vìhồi đó chưa có các thuốc kháng sinh. Các nhà khoa học cho rằng, virut cúmkhi đó gây kích thích phế quản, tạo điều kiện thuận lợi cho một số bệnh phổitiềm tàng phát triển làm tổn thương phổi và gây tử vong. Trong vài trườnghợp đặc biệt, virut cũng có thể gây nên một bệnh phổi đột mạnh do virut,đưa đến một tình trạng suy hô hấp cấp tính chết người. Nhưng điều đó khácvới sự tàn phá của virut cúm A/H1N/2009 hiện nay. Chính vì thế, cơ chế tànphá thực sự của virut cúm A/H1N1/2009 hiện nay là gì thì chưa có lời giảinào thuyết phục. Nuôi cấy virut.Mặt khác, kết quả xét nghiệm nhiều ca ở Mỹ cho thấy, một số lượng rất lớnngười được cho là khoẻ mạnh, không có biểu hiện cúm, thậm chí khôngdương tính với xét nghiệm phát hiện virut cúm A/H1N1/2009 vẫn xuất hiệnkháng thể chống virut cúm A/H1N1/2009. Các nhà nghiên cứu đã tính toánrằng, khi 500 trường hợp dương tính đã được ghi nhận, thì trên thực tế hẳnphải có từ 20.000 - 40.000 người bệnh.Những điều đó càng làm cho virut cúm A/H1N1/2009 bí hiểm và nguyhiểm.Virut cúm kháng tamiflu - chuyện có thậtTháng 7, Công ty dược phẩm Roche, Thụy Sĩ lần đầu tiên xác nhận trườnghợp kháng thuốc tamiflu. Mặc dù các bệnh nhân này đã được điều trị khỏibằng thuốc chống virut cúm có tên Relenza của Công ty dược phẩmGlaxoSmithKline (GSK). Tuy vậy, phát ngôn viên của Roche (Thụy Sĩ)khẳng định hiện tượng kháng thuốc này là rất bình thường: Đây là mộtđiều hết sức bình thường. Khoảng 0,4% nguời lớn có hiện tượng khángthuốc khi dùng tamiflu. Và điều này không có ý nghĩa rằng tamiflu sẽ mấtkhả năng chống cúm A/H1N1/20009. (Ảnh minh họa: cpv.org.vn)Virut mà đặc biệt là virut cúm luôn luôn thay đổi hình dạng để có khả năngthích ứng với các tác động bên ngoài trong đó có thuốc. Nguyên nhân củahiện tượng này là vì bản thân nó không có cơ chế chỉnh sửa các sai sót trongquá trình sao chép vì thế mà cấu trúc gen ở những virut mới sinh ra có nhiềubiến đổi so với nguyên bản ban đầu. Điều này làm xuất hiện các phân týpvirut mới với những kháng nguyên mới. Đến nay, người ta liệt kê virut cúmA đã thay đổi đến 15 kháng nguyên hemagglutinine (đánh số H1 - H15) và 9kháng nguyên neuraminidase (đánh số từ N1 đến N9). Hơn thế nữa, virutcúm còn có thể trao đổi, trộn lẫn chất liệu gen để chuyển từ loài này sangloài khác và sản sinh ra virut lai - chính là một phân týp virut mới. Do đó cóthể vào lúc này, virut là đích tác dụng của một số thuốc kháng virut, nhưngvào lúc khác, nó lại thay đổi và không còn là đích tác dụng của các thuốcđó nữa.Các phương pháp phòng ngừaKhi dịch cúm A/H5N1 xuất hiện, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩmHoa Kỳ (FDA) đã cấp phép cho dùng tamiflu và relenza để điều trị. Đầunăm nay, sau khi dịch cúm A/H1N1/2009 xuất hiện ở Mexico, hai dượcphẩm này vẫn được phép sử dụng để điều trị. Hiện relenza được phép dùngđể điều trị cúm thông thường, không có biến chứng, cho bệnh nhân (ngườilớn và trẻ em trên 7 tuổi) bị cúm. Những bệnh nhân có triệu chứng cúmkhông quá 2 ngày có thể dùng relenza phòng ngừa cúm cho bệnh nhân ngườilớn và trẻ em từ 5 tuổi trở lên. Còn tamiflu được coi là chủ lực trong điều trịcúm A/H1N1/2009 nhưng chỉ dùng ngay trong vòng 72 giờ kể từ khi cótriệu chứng đầu tiên. Ngoài hai dược phẩm này, còn có amantadine vàrimantadine. Các nghiên cứu về sự kháng tamiflu của virut c ...