Vitamin A - Xin chớ lạm dụng

Tham khảo tài liệu vitamin a - xin chớ lạm dụng, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vitamin A - Xin chớ lạm dụng Vitamin A - Xin chớ lạm dụngVitamin A là dạng vitamin tan trong dầu, có vai trò rất quan trọng đối với cơ thểgiúp tế bào thực hiện hoạt động sao chép bình thường, cần thiết cho sức khỏe thịgiác, giúp cho các tế bào trong một loạt cấu trúc của mắt luôn khỏe mạnh...Ngoài ra, nó còn rất quan trọng đối với sự biến đổi ánh sáng thành các tín hiệuthần kinh trong võng mạc, cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thườngcủa phôi thai và thai nhi, cần thiết cho chức năng sinh sản, vì nó gây ảnh hưởnglên chức năng và sự phát triển của tinh trùng, buồng trứng và nhau thai…Vitamin A có rất nhiều trong gan, cá thịt sữa, trứng… trong các loài thực vật nhưgấc, cà rốt, cà chua, rau xanh..Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nếu như sửdụng không đúng cách, chúng ta sẽ gặp phải những tác dụng bất lợi của vitamin Amà điển hình là tình trạng viêm gan cấp hoặc mạn. Trong phạm vi bài viết này, xinđược đề cập đến nhưng mặt tích cực cũng như những tác dụng không mong muốncủa vitamin A.1. Vậy vitamin A có những tác dụng gì?Trên mắt: vitamin A có vai trò tạo sắc tố võng mạc giúp mắt điều tiết, có thể nhìnđược trong điều kiện thiếu ánh sáng. Sở dĩ có khả năng này là do trong bóng tốiVitamin A (cis - retinal) kết hợp với opsin tạo nên sắc tố võng mạc là rhodopsin –đây là sắc tố nhạy cảm với ánh sáng có c ường độ thấp giúp mắt nhìn được trongđiều kiện thiếu ánh sáng. Khi ra ánh sáng lại xảy ra quá trình ngược lại. do đó nếucơ thể thiếu vitamin A, khả năng nhìn trong tối giảm gây ra bệnh quáng gà, nếukhông điều trị kịp thời sẽ gây mù lòa.Trên da và niêm mạc: Vitamin A rất cần thiết cho quá trình biệt hóa các tế bào ởda và niêm mạc, có vai trò bảo vệ sự toàn vẹn của cơ cấu và chức năng của biểumô khắp cơ thể,nhất là biểu mô trụ của mô mắt.Vitamin A làm tăng tiết chất nhầyvà ức chế sừng hóa. Vì vậy nếu thiếu vitamin A, quá trình bài tiết chất nhày bịgiảm hoặc mất, biểu mô sẽ bị teo và thay vào đó là các lớp keratin dày lên làm datrở lên khô, nứt nẻ và sần sùi.Trên xương: cùng với vitamin d, vitamin A có vai trò cho sự phát triển xương,tham gia vào sự phát triển của cơ thể, đặc biệt ở trẻ em, do đó nếu thiếu vitamin Atrẻ em sẽ còi xương chậm lớn.Trên hệ miễn dịch: giúp phát triển lách và tuyến ức – hai cơ quan quan trọng tạora các lympho bào. Gần đây có nhiều công trình chứng minh tác dụng của vitaminA và tiền chất của nó là caroten có tác dụng chống oxy hóa và tăng sức đề khángcủa cơ thể. Khi thiếu vitamin A cơ thể dễ nhiễm khuẩn và dễ nhạy cảm với tácnhân gây ung thư.Ngoài ra khi thiếu vitamin A còn có thể gây tổn thương đường hô hấp, tiết niệu,sinh dục và thiếu máu nhược sắc.2. Ai dễ bị thiếu vitamin A?Những người kiêng ăn gan, các sản phẩm sữa và các loại rau chứa beta caroten -tiền tố vitamin A và sẽ chuyển thành vi tố này trong cơ thể.Trẻ sơ sinh quá nhẹ cân.Người bị suy tuyến giáp gây giảm hoạt động chuyển hóa beta caroten th ànhvitamin A.Người già bị tiểu đường type 2.Các dấu hiệu thiếu vitamin A sớm nhất là thị lực ban đêm yếu, ngoài ra có thể đikèm khô da, dễ bị nhiễm trùng3. Cần bổ sung như thế nào?Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, phòng ngừa thiếu vitamin A dùng 5000 – 10.000UI/ngày. Phần lớn thì mức hấp thu dưới 25.000 IU (tương đương 7.500 mcg)vitamin A mỗi ngày là an toàn. Tuy nhiên, người trên 65 tuổi hoặc mắc bệnh ganthì không vượt quá 15.000 IU/ngày, trừ phi có chỉ định của bác sĩ. Đối với phụ nữmang thai, mức hấp thu tối ưu vẫn đang được đánh giá lại, song dưới 10.000 IU(3.000 mcg) mỗi ngày là an toàn.4. Những tác dụng không mong muốnNgộ độc cấp: khi dùng liều rất cao, người lớn > 1.500.000 UI/ ngày, trẻ em >300.000 UI/ngày, thường xuất hiện sau khi uống thuốc 4 – 6h, biểu hiện hoamắt chóng mặt, buồn nôn, nôn, kích thích, tiêu chảy, co giật, mê sảng.Ngộ độc mạn: khi dùng liều trên 100.000 UI/ ngày trong 10 – 15 ngày, biểuhiện mệt mỏi, kích thích, rối loạn tiêu hóa, gan to, lách to, da đ ổi màu, nứt nẻ,rụng tóc chảy máu, tăng calci, phù nề, trẻ em có thể tăng áp lực nội sọ, ù taingừng phát triển xương dài…phụ nữ có thai dùng kéo dài sẽ gây quái thai.Đáng lưu tâm nhất là khả năng gây ngộ độc cho gan. Uống vitamin A quánhiều là nguyên nhân gây ngộ độc gan phụ thuộc vào liều lượng có thể đưađến xơ gan. Uống thường xuyên liều lớn vitamin A (>25.000 đơn vị /ngày) cóthể gây ngộ độc mãn tính và tổn thương gan.Tổn thương gan có thể xảy ra khi uống 15.000 - 40.000 đơn vị /ngày trong mộtnăm , nhưng liều cao hơn có thể ngộ độc trong vòng vài tháng. Tổn thươnggan nhiều hay ít tùy thuộc liều lượng và thời gian sử dụng. Nhiều bệnh nhâncó bệnh gan do vitamin A gây ra có khi không nhận thấy , chỉ khi bác sĩ lâmsàng thấy có hiện tượng bệnh nhân dùng vitamin A kéo dài kèm viêm ganmỡ, tăng áp lực tĩnh mạch cửa thì mới phát hiện ra. Người nghiện rượu nguycơ càng cao.Tóm lại, dù vitamin A có v ...