Vitamin C

Axit ascorbic (còn được gọi là vitamin C) được tìm thấy nhiều nhất trong trái cây và là chất dinh dưỡng rất cần thiết cho sự sống của sinh vật. Ở lĩnh vực hóa sinh, nó là chất chống oxi hóa, tham gia vào các quá trình tổng hợp enzim, tăng sức đề kháng, phục hồi sức khỏe, đặc biệt ngăn ngừa bệnh scurvy ở người. Axit ascorbic còn được dùng làm chất bảo quản thực phẩm và làm hương vị cho một số loại nước uống. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vitamin C Vitamin Ca) Nguồn gốcAxit ascorbic (còn được gọi là vitamin C) đượctìm thấy nhiều nhất trong trái cây và là chất dinhdưỡng rất cần thiết cho sự sống của sinh vật. Ởlĩnh vực hóa sinh, nó là chất chống oxi hóa,tham gia vào các quá trình tổng hợp enzim, tăngsức đề kháng, phục hồi sức khỏe, đặc biệt ngănngừa bệnh scurvy ở người. Axit ascorbic cònđược dùng làm chất bảo quản thực phẩm vàlàm hương vị cho một số loại nước uống.Vitamin C có nhiều trong các loại rau quả tươinhư nước cam, chanh, quít, và có hàm lượngcao trong rau xanh, đặc biệt là bông cải xanh,tiêu, khoai tây, cải brussel, rau cải, cà chua,xoong cam, quýt, chanh, bưởi …Lượng vitamin C có trong nhiều loại trái cây:trong 100g ớt đỏ có 1900mg, trong đu đủ, dâu,cam, chanh có từ 40-60mg.b) Cấu tạo- Tên theo IUPAC: 2-oxo-L-threo-hexono-1,4-lactone-2,3-enediol- Tên thông thường: axit ascorbic, vitamin C- Công thức phân tử: C6H8O6- Công thức cấu tạo:- Khối lượng phân tử: 176,13 g/mol- Có dạng: bột màu trắng đến vàng nhạt (khan)- Nhiệt độ nóng chảy: 193oC (phân hủy)- Khả năng hòa tan trong nước: caoc) Tính chấtVitamin C kết tinh không màu hoặc hơi vàng, rấtdễ tan trong nước (300g/lít). Dung dịch nước 5% có pH=3. Có khi dùng dạng muối natri dễ tan trong nước hơn (900g/lít). Dù trong CTCT không có nhóm –COOH nhưng vitamin C vẫn có tính axit. Nó có tính chất hóa học tương tự các axit thông thường, có khả năng bị oxi hóa và bị phân hủy thành CO2 và nước ở 193oC. Acid ascorbic bị oxy hóa cho acid dehydroascorbic; đây là phản ứng oxy hóa khử thuận nghịch, qua đó vitamin C tác dụng như một đồng yếu tố (cofactor), tham gia vào nhiều phản ứng hóa sinh trong cơ thể, như: hydroxyl hóa, amid hóa; làm dễ dàng sự chuyển prolin, lysin sang hydroxyprolin và hydroxylysin (trong tổng hợp collagen); giúp chuyển acid folic thành acid folinic trong tổng hợp carnitin; tham gia xúc tác oxy hóa thuốc qua microsom (cytochrom P450) gan; giúp dopamin hydroxyl hoá thành nor- adrenalin; giúp dễ hấp thu sắt do khử Fe3+ thành Fe2+ ở dạ dày, để rồi dễ hấp thu ở ruột. ở mô, vitamin C giúp tổng hợp collagen, proteoglycan và các thành phần hữu cơ khác ở răng, xương, nội mô mao mạch. Trong thiên nhiên, vitamin C có mặt cùng vitamin P (vitamin C2). Vitamin P lại có tính chống oxy hóa, nên bảo vệ được vitamin C; hơn nữa vitamin P còn hiệp đồng với vitamin C để làm bền vững thành mạch, tăng tạo collagen, ức chế hyaluronidase và cùng vitamin C, vitamin E, β-caroten và selen, tham gia thanh thải gốc tự do có hại trong cơ thể.c) Lịch sử tìm ra- Vào thế kỷ 15, 16, trong cuộc phát kiến địa lýcủa các nước châu Âu, những nhà thám hiểmluôn thấy thủy thủ của họ phải chết vì căn bệnhkỳ lạ với triệu chứng mệt mỏi, đau khớp, chảymáu nướu,… Đó là bệnh Scurvy (hay Scorbut).- Mãi đến năm 1774, James Lind, bác sĩ hànghải quý tộc Anh, đã phát hiện ăn trái cây sẽphòng tránh được bệnh scurvy. Ông cho rằngnhững người thủy thủ đi biển chỉ tiếp xúc nhữngmón ăn khô, mặn, ít ăn trái cây đã dẫn đến cănbệnh trên. Kinh nghiệm của Lind đã cứu sốngrất nhiều thủy thủ trong những chuyến hànhtrình bằng đường biển sau này.- Người đã nghiên cứu kỹ về vitamin C là AlbertSzent-Györgyi (1893-1986) gốc Hungary và ôngđược trao giải Nobel y học năm 1937 về cônglao trên. Cũng vào năm đó, giải Nobel hóa họcđược trao cho Walter Norman Haworth, ngườiAnh, tổng hợp thành công vitamin C. Tuy nhiên,quy trình tổng hợp vitamin C lại có tên là TadeusReichstein, người cũng tổng hợp thành côngvitamin C cùng lúc với Haworth (2 người tìm racách tổng hợp hoàn toàn độc lập). Điều này sẽlàm cho giá thành vitamin C rẻ hơn rất nhiều, vìtrước đây vitamin này được chiết ra từ trái câybằng phương pháp khá phức tạp.Hiện nay, vitamin C không còn lạ với mọi người.Từ trái cây cho đến nước uống, từ viên thuốccho đến kẹo ngậm, đều có sự hiện diện của nó.e) Tầm quan trọng của vitamin C đối với sứckhỏe con ngườiChức năng chủ yếu của vitamin C là sự sảnxuất collagen, một protein chính của cơ thể. Đặcbiệt, vitamin C giúp nối kết một phần của phântử amino acid proline để hình thànhhydroxyproline. Kết quả là, sự cấu trúc nêncollagen rất ổn định. Collagen không những làmột protein rất quan trọng trong việc liên kết cáccấu trúc cơ thể với nhau (mô liên kết, sụn khớp,dây chằng, vv..), vitamin C còn hết sức cần thiếtcho sự lành vết thương, sự mạnh khỏe củanướu răng, và ngăn ngừa các mảng bầm ở da.Thêm vào đó, vitamin C còn có chức năng miễndịch, tham gia sản xuất một số chất dẫn truyềnthần kinh và hormon, tổng hợp carnitine, hấp thụvà sử dụng các yếu tố dinh dưỡng khác. VitaminC cũng là một chất dinh dưỡng chống oxy hóarất quan trọng.• Kìm hãm sự lão hoá của tế bào: nhờ phản ứngchống oxy hoá mà vitamin C ngăn chặn ảnhhưởng ...