Vitamin C trong dược – mỹ phẩm: Nhiều lợi ích song không ít nguy cơ

Vitamin C được dùng trong dược – mỹ phẩm và lợi ích của nó được con người biết đến từ lâu. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần biết dùng loại vitamin này như thế nào cho an toàn ít tai biến, không nên coi nó là loại thuốc bổ dùng không giới hạn. Vitamin C trong dược phẩm Đâu là chỉ định của vitamin C? Vitamin C tham gia vào nhiều chức năng hoạt động cơ thể trong các quá trình: sản sinh năng lượng, tạo miễn dịch, trung hòa đào thải chất độc, tổng hợp các chất, vận chuyển...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vitamin C trong dược – mỹ phẩm: Nhiều lợi ích song không ít nguy cơVitamin C trong dược – mỹ phẩm: Nhiều lợi ích song không ít nguy cơVitamin C được dùng trong dược – mỹ phẩm và lợi ích của nó đượccon người biết đến từ lâu. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần biết dùngloại vitamin này như thế nào cho an toàn ít tai biến, không nên coinó là loại thuốc bổ dùng không giới hạn.Vitamin C trong dược phẩmĐâu là chỉ định của vitamin C?Vitamin C tham gia vào nhiều chức năng hoạt động cơ thể trong các quátrình: sản sinh năng lượng, tạo miễn dịch, trung hòa đào thải chất độc,tổng hợp các chất, vận chuyển trung gian hệ thần kinh, hấp thu canxi,sắt. Được dùng bổ sung (khi bị thiếu trong khẩu phần ăn) cho ngườimang thai nuôi con bú (nhằm tăng sự hấp thu sắt, canxi giúp sự pháttriển bào thai và trẻ nhỏ, tránh một số tai biến khi sinh nở), cho trẻ trongđộ tuổi trưởng thành (nhằm đảm bảo sự phát triển), cho người sốngtrong môi trường ô nhiễm, bị stress, vận động viên, người bị nhiễmkhuẩn (nhằm nâng cao sức đề kháng). Một trong các ứng dụng này vẫncòn tranh luận: có người cho vitamin C làm tăng sức đề kháng, chủtrương dùng liều cao (1.000mg trở lên). Có người lại thấy trong thực tếlâm sàng vitamin C không làm thay đổi tiến trình bệnh nhiễm khuẩn,không giảm số ngày mắc và tỷ lệ người mắc bệnh chuyển sang nặng,không làm nhanh hơn quá trình hồi phục... (khi so sánh nhóm dùng vànhóm không dùng vitamin C).Gốc tự do làm tăng quá trình oxy hóa, thúc đẩy lão hóa. Với vai tròchống gốc tự do, vitamin C thường được phối hợp với vitamin E,betacaroten, selenium chống lão hóa. Vitamin C có nhiều trong cam, chanh...Cách dùng cho hiệu quả an toànNếu dùng bảo vệ thành mạch chống các biểu hiện bệnh scorbus khôngđiển hình thì chỉ cần khoảng 200 - 500mg/ngày, kèm với thực phẩm giàuvitamin C (cam, chanh). Khi khỏi các triệu chứng này nên ngừng thuốc,duy trì chế độ ăn này.Khi thiếu vitamin C, nếu ăn đầy đủ rau quả (khoảng 500g mỗi ngày, chếbiến đúng) thì hoàn toàn có thể cung cấp đủ nhu cầu, không nhất thiếtphải dùng thuốc.Khi dùng vitamin C tăng cường sức đề kháng thì cần liều cao (khoảng1.000mg/ngày) trong thời gian ngắn phải theo chỉ định của bác sĩ.Vitamin C kết hợp với các chất khác (betacaroten, selenium, vitamin E)kết hợp với các chất nội sinh (glutathion, coenzym 10) tạo thành mànglưới chống oxy hóa, trong đó chúng kích hoạt làm tăng hiệu lực lẫnnhau. Do đó nếu dùng chống lão hóa thì cần dùng vitamin C cũng nhưcác chất khác với liều cao.Các tai biến cần tránhTheo FAO, nhu cầu vitamin C mỗi ngày từ sơ sinh đến 3 tuổi 25 - 30mg,từ 4 - 18 tuổi 30 - 40mg, người lớn trung bình 45mg. Nếu thiếu phải bổsung, nhưng không nên thừa vì thừa sẽ hấp thu thừa sắt gây hại, đồngthời làm giảm sự hấp thu đồng, niken làm cho xương chậm phát triển, dễbiến dạng, hay bị viêm kết mạc. Cũng theo FAO, nhu cầu vitamin C mỗingày trong thai kỳ là 50mg, khi nuôi con bú là 70mg. Nếu thiếu cần bổsung nhưng không nên thừa vì có thể gây dị tật bẩm sinh ở trẻ.Dùng vitamin C liều cao (1.000mg/ngày hay hơn) thường xuyên lúc đầusẽ thấy khỏe khoắn (vì vitamin C có tính kích thích nhẹ) nhưng về saucơ thể quen đi, nếu không dùng thì thấy mệt mỏi mà tiếp tục dùng sẽthừa, gây hại: rối loạn tiêu hóa (nóng rát dạ dày, tiêu chảy), gây thừa sắt,giảm độ bền của hồng cầu, giảm khả năng diệt khuẩn của bạch cầu, ởngười thiếu men G6PD còn có thể bị tán huyết.Sản phẩm chuyển hóa trung gian của vitamin C là acid oxalic. Việc dùngliên tục liều cao có thể gây nên sỏi thận (sỏi oxalat canxi).Gần đây, một số nghiên cứu cho thấy: việc dùng thừa vitamin C sẽ làm“mất đi sự cân bằng vốn có của cơ thể” làm tăng sự tích tụ những phântử kép, sự tích tụ này có một vai trò nhất định trong các bệnh như: ungthư, thấp khớp, xơ vữa động mạch. Còn cần phải thu thập thêm chứng cứnhưng đây là điều cảnh báo đáng quan tâm.Vitamin C gây kích thích nhẹ làm khó ngủ, không nên dùng vào buổitối. Vitamin C có thể gây dị ứng, loại tiêm hay gây dị ứng hơn. Mộtphần trong các nguyên nhân gây dị ứng là do sự biến chất của vitamin Cvà các chất bảo quản. Không dùng cho người có mẫn cảm với thuốc,tuyệt đối không dùng sản phẩm bị biến màu.Vì những lý do trên, không nên coi vitamin C như là một thuốc bổ, dùngkhông giới hạn (đặc biệt là trẻ em, thai phụ), nên chọn cách dùng thíchhợp, an toàn nhất là uống.Vitamin C trong mỹ phẩmTrước đây, dựa vào tính chất chống oxy hóa và xúc tác trong quá trìnhtổng hợp collagen của vitamin C, các hãng mỹ phẩm quảng cáo dùngcream dưỡng da chứa vitamin C sẽ tái tạo lại da, làm trẻ da. Ngay cả khiuống với liều cao, đơn độc, vitamin C cũng không làm được chức năngtổng hợp collagen. Còn khi uống collagen trực tiếp cũng chưa hẳn tạođược collagen theo ý muốn. Dùng cream dưỡng da chứa dưới 5%vitamin C vì có liều thấp, đơn độc, ít thấm qua da, nên đương nhiênchẳng có hiệu quả gì! Theo các chuyên gia dinh dưỡng, da liễu thì khôngcó cách làm đẹp da nào tốt, bền vữ ...