Vòng nối cửa chủ trong gan (TIPS) chỉ định, kỹ thuật và biến chứng

Bài viết Vòng nối cửa chủ trong gan (TIPS) chỉ định, kỹ thuật và biến chứng giới thiệu kỹ thuật, chỉ định và những biến chứng sau đặt TIPS ở bệnh nhân xơ gan xuất huyết tiêu hóa trên và cổ chướng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vòng nối cửa chủ trong gan (TIPS) chỉ định, kỹ thuật và biến chứng BỆNH VIỆN THANH NHÀN KỶ NIỆM 65 NĂM NGÀY THẦY THUỐC VIỆT NAM 27.2.2020 VÒNG NỐI CỬA CHỦ TRONG GAN (TIPS) CHỈ ĐỊNH, KỸ THUẬT VÀ BIẾN CHỨNG Đào Quang Minh*TÓM TẮT 28 học, làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa gần TIPS (Transjugular Intrahepatic Porto- giống như phẫu thuật. Cho phép giảm áp lựcsystemic Shunt) là phương pháp tạo vòng nối cửa tĩnh mạch cửa trên 10 mmHg hay giảm ápchủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh trong phải, đây lực tĩnh mạch trên gan >5 mmHg. Đặt Shuntlà một kỹ thuật sử dụng thường quy từ hơn 20 phải ở vị trí thuận lợi trong gan để tránhnăm nay chỉ định chính trong điều trị xuất huyết được những khó khăn khi ghép gan nếu có.tiêu hóa do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh Điều trị tăng áp tĩnh mạch cửa bởi TIPS chonhân xơ gan. Chúng tôi giới thiệu kỹ thuật, chỉ phép giảm thời gian phẫu tích gan và giảmđịnh và những biến chứng sau đặt TIPS ở bệnh mất máu.nhân xơ gan xuất huyết tiêu hóa trên và cổ Các loại vật liệu (prothèses) hay sử dụng:chướng. • Palmaz (J & J internationsysteins, Warren, Mỹ) tuýp cứng nhiều lỗ trên suốtSUMMARY chiều dài 3 cm, có bóng trong 8-12 mm TRANSJUGULAR INTRAHEPATIC (khớp nối gập góc) sử dụng chống đông PORTO-SYSTEMIC SHUNT: heparine. INDICATIONS, TECHNICAL, • Wallstent (Pfizer, Zurich, Thụy Sỹ), COMPLICATION ống mềm (50, 75, 100, 150 mm) có thể điều TIPS is a transjugular intrahepatic porto- gập góc theosystemic shunt, that has been used regularly for 1. Chỉ định đặt TIPSmore than 20 years due to esophageal varices in a. Xuất huyết tiêu hóa (XHTH) dai dẳngpatients with cirrhosis. We introduce the hoặc tái phát sớmfollowing techniques, indications and Giãn tĩnh mạch thực quản (GTMTQ) gặpcomplications for TIPS in patients with upper ở 30-70% bệnh nhân xơ gan, nguy cơ chảygastrointestinal cirrhosis and ascites. máu là 7% đối với GTMTQ độ I và 30% đối với GTMTQ độ II,III.I. ĐẶT VẤN ĐỀ Điều trị nội khoa và thắt vòng cao su là TIPS là vòng nối bên bên trong gan giữa lựa chọn hàng đầu đối với xuất huyết tiêunhánh cửa phải hay trái và 1 trong 3 tĩnh hóa, tuy nhiên có 20-30% trường hợp xuấtmạch trên gan qua da. Về mặt huyết động huyết tiếp diễn hoặc tái phát sớm, điều trị phẫu thuật có nguy cơ tử vong cao : 31-77%.*Bệnh viện Thanh Nhàn Do vậy trong trường hợp XHTH tiếp diễnChịu trách nhiệm chính: Đào Quang Minh hay tái phát, khả năng điều trị nội soi khóEmail: prof.minhdao@gmail.com thực hiện, việc đặt TIPS cần chỉ định.Ngày nhận bài: 14/11/2019 Một số tác giả cho rằng chỉ rằng chỉ địnhNgày phản biện khoa học: 10/12/2019 đặt TIPS khi bệnh nhân đã được truyền 12 –Ngày duyệt bài:15/01/2020166 TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ ĐẶC BIỆT - 202015 đơn vị máu do XHTH tái phát hoặc tiếp 3. Kỹ thuật:diễn. Việc đặt TIPS sẽ kiểm soát được hầu - Bộ dụng cụ (prothèse)hết các trường hợp XHTH với tỷ lệ thành - Thời gian làm khoảng 2h.công rất cao (94%), nguy cơ tái phát thấp - Siêu âm mạch máu gan (kiểm tra vị(12%), tuy nhiên tỷ lệ tử vong trong 6 tuần trí, kích thước cửa, tĩnh mạch trên gan).còn cao: 35,8%. - Điều chỉnh chống đông nếu < b. Dự phòng xuất huyết tiêu hóa 60.000m3 hoặc tỷ lệ 1.5 lẻo cửa chủ. Tử vong BỆNH VIỆN THANH NHÀN KỶ NIỆM 65 NĂM NGÀY THẦY THUỐC VIỆT NAM 27.2.2020shunt giảm 50% hay khi áp suất hệ thống cửa đốc dòng chảy (có thể thay stent). Nội soi dạ> 12 mmHg. dày thực quản kiểm tra (có thể chụp hệ cửa 6 Theo dõi 1 năm: hiệu quả đặt stent từ 31- tháng/lần trong 3 năm).80%. Cổ chướng dai dẳng có thể khỏi ở một số Mất chức năng Shunt sớm sau 30 ngày bệnh nhân sau khi TIPS.hoặc muộn hơn do tắc hoặc hẹp, huyết khối Nghiên cứu trên 450 bệnh nhân cho thấysớm xấp xỉ 15%. Bệnh nhân sử dụng chống hiệu quả với thời gian sống 1 năm sau đặtđông dự phòng (Heparine) giảm nguy cơ TIPS, 100% giảm liều lượng thuốc lợi tiểu,sớm xấp xỉ 3% và cùng thuộc loại Stent có dịch cổ chướng biến mất 50-92% bệnh nhân,thể do đông vón tiểu cầu, tế bào viêm bạch hội chứng gan não 12-50% bệnh nhâncầu, hồng cầu – hẹp Stents biến chứng 30 Theo Deschene: Độ thanh thải Creatinengày sau TIPS, liên quan đến việc thấm qua có giá trị dự báo hiệu quả của TIPS. Đáp ứngstent 40% bệnh nhân hoặc qua tĩnh mạch gan tốt ở 57% bệnh nhân có độ thanh thải60% bệnh nhân. Thiểu sản niêm mạc dẫn đến Creatine > 36 ml/min. Hiệu quả của TIPSđông kết tiểu cầu (PDGF) và mất collagene với dịch cổ chướng dẫn đến thay đổi nhanhbề mặt sinh bệnh học cũng chưa rõ ràng. Na+, giảm hệ thống Renin Angiotensin Nghiên cứu của Siegersfelter và CS so Aldosteron và giảm lưu lượng của mạchsánh dùng một yếu tố chế phẩm tiểu cầu lách. Nguyên nhân do giảm chức năng gan,(trapi ...