VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part1

Nêu được khái niệm về thiếu máu theo YHHĐ va YHCT. 2. Trình bày được nguyên nhân va bệnh sinh gây thiếu máu. 3. Giải thích được cơ sở để chẩn đoán thiếu máu theo YHHĐ va YHCT. 4. Trình bày được nguyên tắc điều trị thiếu máu va các biện pháp phòng bệnh. 5. Trình bày được các phương pháp va các bai thuốc, phương huyệt ứng dụng điều trị thiếu máu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VPQ cấp và mãn tính trong điều trị UCS part1 Bài 18 VIÊM PHẾ QUẢN CẤP VÀ MÃN TÍNHMỤC TIÊU1. Nªu ®ưîc kh¸i niÖm vÒ thiÕu m¸u theo YHH§ va YHCT.2. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn nh©n va bÖnh sinh g©y thiÕu m¸u.3. Gi¶i thÝch ®ưîc c¬ së ®Ó chÈn ®o¸n thiÕu m¸u theo YHH§ vaYHCT.4. Tr×nh bày ®ưîc nguyªn t¾c ®iÒu trÞ thiÕu m¸u va c¸c biÖn ph¸pphßngbÖnh.5. Tr×nh bày ®ưîc c¸c phư¬ng ph¸p va c¸c bai thuèc, phư¬nghuyÖt øngdông ®iÒu trÞ thiÕu m¸u.6. Ph©n tÝch ®ưîc c¬ së cña c¸c phư¬ng ph¸p dïng thuèc va kh«ngdïngthuèc øng dông vào ®iÒu trÞ thiÕu m¸u.1. ĐẠI CƯƠNG1.1. Kh¸i niÖm vÒ thiÕu m¸uM¸u là mét dÞch thÓ lưu th«ng tuÇn hoàn trong c¬ thÓ, bao gåm tÕbaom¸u và huyÕt tư¬ng. TÕ bao m¸u gåm hång cÇu, b¹ch cÇu va tiÓucÇu, trong ®ãhång cÇu là yÕu tè trùc tiÕp liªn quan ®Õn sù thiÕu m¸u.Hång cÇu ngưêi cã tuæi thä trung b×nh la 120 ngay, trong ®iÒu kiÖnsinhlý b×nh thưêng và sè lưîng hång cÇu æn ®Þnh, cã sù c©n b»ng liªntôc gi÷a sèlưîng hång cÇu bÞ chÕt và sè lưîng hång cÇu ®ưîc sinh ra. ThiÕum¸u chØ x¶yra khi sù c©n b»ng ®ã bÞ ph¸ vì: hång cÇu bÞ ph¸ hñy nhiÒu hoÆc®ưîc s¶n sinhra qu¸ Ýt.Hång cÇu bÞ ph¸ hñy nhiÒu cã thÓ do ch¶y m¸u hoÆc tan m¸unghiªmträng; trong c¶ hai trưêng hîp, c¬ chÕ bÖnh x¶y ra ë ngo¹i vi cßntñyxư¬ng vÉn t×m c¸ch bï trõ, thiÕu m¸u chØ xuÊt hiÖn khi tñy xư¬ngkh«ngcßn kh¶ n¨ng bï ®ưîc n÷a.Hång cÇu s¶n sinh kh«ng ®ñ còng cã thÓ do hai c¬ chÕ: tñy xư¬ngkh«ngsinh ®ưîc ®ñ hång cÇu, hoÆc sinh ®ưîc m¸u nhưng kÐm chÊtlưîng kh«ngcã hiÖu lùc.300Copyright@Ministry Of HealthTrong hång cÇu cã chøa huyÕt cÇu tè (hemoglobin), chøc n¨ng cñahångcÇu chñ yÕu là do huyÕt cÇu tè ®¶m nhiÖm. NhiÖm vô chñ yÕu cñahuyÕt cÇu tèlà vËn chuyÓn O2 va CO2 , nång ®é huyÕt cÇu tè trong hång cÇu la32 - 38g/dl,trung b×nh ë ngưêi ViÖt Nam tõ 20 - 23,6mmol/l.1.2. §Þnh nghÜaThiÕu m¸u là sù gi¶m sót lưîng huyÕt cÇu tè lưu hanh trong hÖtuÇnhoan và mäi hËu qu¶ cña thiÕu m¸u ®Òu liªn quan ®Õn tû lÖ huyÕtcÇu tè.Nång ®é huyÕt cÇu tè trung b×nh va thÓ tÝch trung b×nh cña mçihång cÇukh¸c nhau tïy tõng héi chøng thiÕu m¸u, do vËy lưîng huyÕt cÇutè còng kh¸cnhau ®èi víi cïng mét sè lưîng hång cÇu.Theo Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®Þnh nghÜa: thiÕu m¸u x¶y ra khi møc®éhuyÕt cÇu tè lưu hanh cña mét ngưêi nao ®ã thÊp h¬n møc ®é cñangưêi kháem¹nh cïng giíi cïng tuæi va cïng sèng trong mét m«i trưêng.VÒ ®¹i thÓ: thiÕu m¸u la mét héi chøng bÖnh lý do nhiÒu nguyªnnh©ng©y ra lam cho tæng lưîng hång cÇu lưu th«ng trong m¸u gi¶mdưíi møc b×nhthưêng, lam cho m¸u kh«ng cung cÊp ®ñ O2 cho tÕ bao.B×nh thưêng ë ngưêi lín: hång cÇu ë nam la 4200000 ± 210000 ën÷3800000 ± 160000ThÓ tÝch trung b×nh cña hång cÇu: MCV = 90 ± femtolit (fl)Nång ®é huyÕt s¾c tè trung b×nh tõ 32 - 38g/dlGäi la thiÕu m¸u khi cã Ýt nhÊt 2 trong 3 ®iÒu kiÖn sau:ư ThÓ tÝch hång cÇu gi¶m dưíi møc b×nh thưêngư Nång ®é huyÕt s¾c tè gi¶m dưíi møc b×nh thưêngư Sè lưîng hång cÇu/mm3 gi¶m dưíi møc b×nh thưêng1.3. Ph©n lo¹i thiÕu m¸uNguyªn liÖu ®Ó t¹o ra hång cÇu chñ yÕu la protein va nguyªn tè s¾t.§Óph¸t triÓn hång cÇu cÇn ®Õn c¸c chÊt phô trî víi nh÷ng liÒu lưîngthÝch hîpnhư vitamin B12, acid folic. Ngoai ra sù t¹o ra hång cÇu còng cÇn®Õn vitaminB6, B2, C, E va c¸c nguyªn tè vi lưîng như ®ång, mangan, cobalt,kÏm…Như vËy nÕu thiÕu c¸c yÕu tè trªn trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp sÏ sinhrathiÕu m¸u.Khuynh hưíng chung khi ph©n lo¹i c¸c tr¹ng th¸i thiÕu m¸uthưêng c¨ncø vao:301Copyright@Ministry Of Healthư Nång ®é huyÕt s¾c tè trong hång cÇu: ®Ó x¸c ®Þnh la ưu s¾c,®¼ng s¾c haynhưîc s¾c.ư ThÓ tÝch cña hång cÇu: ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i hång cÇu la to, nhá haytrung b×nh.Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i thiÕu m¸u nhưng ngưêi ta thưêng ph©ntheo 2c¸ch dùa vao h×nh th¸i, mau s¾c va dùa vao sinh lý bÖnh cña thiÕum¸u.1.3.1. Dùa vao h×nh th¸i va mau s¾c cña hång cÇuLo¹i nay chñ yÕu c¨n cø vao thÓ tÝch trung b×nh cña hång cÇu(MCV) vanång ®é huyÕt cÇu tè trung b×nh cña hång cÇu (MCHC), thưêng cã3 lo¹i thiÕum¸u:ư ThiÕu m¸u nhưîc s¾c, hång cÇu nhá: th«ng thưêng la do thiÕuyÕu tè s¾tnªn cã biÓu hiÖn lưîng huyÕt cÇu tè gi¶m râ rÖt lam cho kÝchthưíc hångcÇu nhá (MVC < 80fl; MCHC thưêng (huyÕt s¾c tè gi¶m song song víi hång cÇu, gi¸ trÞ hång cÇulócnao còng =1, kh«ng cã thay ®æi thÓ tÝch hång cÇu, nång ®é huyÕts¾ctè trung b×nh trong hång cÇu b×nh thưêng). Lo¹i thiÕu m¸u naythưênggÆp trong:+ XuÊt huyÕt cÊp.+ T¸n huyÕt cÊp.+ Viªm nhiÔm kinh niªn.+ Suy tñy.ư ThiÕu m¸u ưu s¾c, hång cÇu to: huyÕt s¾c tè gi¶m Ýt h¬n so víihång cÇu,gi¸ trÞ hång cÇu > 1.MCV>100fl, MCHC>36%. Lo¹i thiÕu m¸u nay chñ yÕu do thiÕuvitaminB12 hoÆc acid folic.Trong m¸u thÊy hång cÇu khæng lå, hång cÇu to, mét vai hång cÇucãnh©n, thÓ tÝch hång cÇu trung b×nh > 120am3.1.3.2. Dùa vao sinh lý bÖnhLo¹i nay ngưêi ta ph©n ra 3 lo¹i nhá:ư ThiÕu m¸u do t¨ng ph¸ hñy hång cÇu: ...